Dlaczego dzieci tak często chorują?
Rolą układu odpornościowego u człowieka jest rozpoznawanie zagrożenia w postaci chorobotwórczych patogenów i wywołanie odpowiedniej reakcji immunologicznej w celu obrony organizmu przed nimi. Układ immunologiczny najmłodszych nie jest w pełni wykształcony, co oznacza, że musi niejako dopiero nauczyć rozpoznawać chorobotwórcze drobnoustroje i tego jak z nimi walczyć.
Najczęstsze infekcje u dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym dotyczą górnych dróg oddechowych.
Układ odpornościowy u dzieci zaczyna kształtować się już w podczas życia płodowego dziecka (wtedy następuje m.in. rozwój grasicy, śledziony, zaczynają wytwarzać się limfocyty oraz immunoglobuliny). Tak więc w momencie narodzin dziecko jest wyposażone w wiele narzędzi, jednak wszystkie te elementy potrzebują czasu, aby nabrać swoich właściwych funkcji. Badania wykazują, że dziecko kształtuje swoją odporność średnio do 12 roku życia. Z tego też względu dzieci chorują znacznie częściej niż dorośli.
Jak wzmocnić odporność dziecka — preparaty dostępne w aptekach
W aptekach dostępne są liczne preparaty na odporność dla dzieci. Dostępne są zarówno leki wzmacniające układ immunologiczny dla dzieci jak i suplementy diety, uzupełniające codzienną dietę w składniki, które pomogą budować odporność dziecka. Jaki syrop na odporność dla dzieci wybrać? Co zawierają dostępne na rynku preparaty wspierające odporność u dzieci? Zobacz również leki przeciwwirusowe na przeziębienie, które walczą z przeziębieniem wspierając odporność.
Oleje na odporność
- Tran i olej z wątroby rekina
Nazwy te często używane są zamiennie, jednak warto wiedzieć, że nie są ze sobą tożsame. Trany z rekina do picia lub tran z dorsza występują w różnych wersjach smakowych, co pozwala zamaskować ich charakterystyczny rybi posmak. Bogate są m.in. w cenne nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Dostępne są w wersji dla dzieci już powyżej 4 tygodnia życia (np. Moller's mój pierwszy tran norweski).
Olej z wątroby rekina zalecany jest dla nieco starszych dzieci, zazwyczaj powyżej 3 lat (np. Iskial Junior płyn lub kapsułki do żucia). Obydwa preparaty można dostać zarówno w płynie jak i w kapsułkach (postać można dobrać względem preferencji i wieku dziecka).
Jeśli chcesz zobaczyć czym różni się tran od oleju z wątroby rekina względem tradycyjnego tranu z dorsza, koniecznie przeczytaj artykuł na naszym blogu.
Olej z czarnuszki ze względu na swój bardzo charakterystyczny smak i zapach nie wszystkim przypadnie do gustu. Zawiera licznie występujące nienasycone kwasy tłuszczowe (w tym kwasy omega 3), związki z grupy steroli, a także olejek eteryczny o unikalnym składzie. Zawarty w nim tymochinon posiada bowiem właściwości immunomodulujące, czyli regulujące pracę i funkcjonowanie układu odpornościowego. Olej z czarnuszki można dodawać do posiłków, aby zamaskować jego smak i zapach. Można go podawać dzieciom powyżej pierwszego roku życia (1/4 łyżeczki).
Witaminy na odporność
W okresie od października do marca skórna synteza witaminy D3 praktycznie nie zachodzi w naszej strefie klimatycznej. Dlatego też tak ważne jest suplementowanie tej witaminy, szczególnie u dzieci (u noworodków, niemowląt i małych dzieci zaleca się suplementację przez cały rok). Witamina D3 w istotny sposób wpływa na prawidłowe działanie komórek odpornościowych. Dostępna jest m.in. witamina D jako krople dla dzieci (np. Vigantol) oraz kapsułki twist off wyciskane na łyżeczką lub wprost do jamy ustnej dziecka.
Witamina C na wzmocnienie odporności jest znana i ceniona od lat. Jednym z mechanizmów, z którego wynika jej korzystne działanie na układ odpornościowy, jest efekt antyoksydacyjny (przeciwutleniający). Witamina C zabezpiecza komórki przed stresem oksydacyjnym, który jest zwiększony w okresie infekcji. Związek pomiędzy odpornością i witaminą C w dalszym ciągu jest badany, a jej dokładne mechanizmy działania na odporność nie są jeszcze w pełni poznane. Dostępna jest witamina C jako krople dla najmłodszych dzieci (możliwość stosowania u dzieci powyżej 28 dnia życia, np. Cebion krople) lub w tabletkach dla starszych. Dobrym źródłem witaminy C mogą być także acerola, czarna porzeczka, dzika róża.
Rośliny na odporność
Preparaty wzmacniające odporność na bazie czarnego bzu występują najczęściej w postaci syropów. Owoce czarnego bzu są bogate przede wszystkim w antocyjany, a także związki z grupy garbników i polifenoli oraz witaminy (szczególnie duża zawartość witaminy C). Czarny bez (owoce) wykazuje działanie ogólnie wzmacniające odporność, a także przeciwwirusowe. Preparaty zawierające czarny bez dostępne są jako saszetki (dla dzieci powyżej 6 miesiąca życia, Sambucol Baby) lub syropy (powyżej 3 roku życia, np. Sambucol Kids). Nieco starsze dzieci mogą pokusić się o soki z czarnym bzem i innymi roślinami wspierającymi odporność.
Wyciągi pozyskane z aloesu (gatunek Aloes drzewiasty łac. Aloe arborescens stosowane są od lat jako środek stymulujący odporność. Badania wykazały, że wodny wyciąg z aloesu zwiększał ilość limfocytów T i B oraz aktywność innych komórek odpornościowych jak np. fagocyty (np. Biostymina, dla dzieci powyżej 5 roku życia, sok z aloesu powyżej 12 lat).
Inne roślinne produkty wspierające układ odpornościowy dziecka są dostępne w zioła na odporność.
Inne składniki na odporność u dzieci
- Colostrum bovinum (siara bydlęca)
Siara to pierwsze mleko wytwarzane dla potomstwa. Bogate w składniki odżywcze, witaminy, ale przede wszystkim także przeciwciała i laktoferynę. Te dwa ostatnie składniki odgrywają kluczową rolę na wzmocnienie odporności. Preparaty na odporność zawierające siarę bydlęcą dostępne są w formie tabletek do ssania, saszetek lub kapsułek (preparaty odpowiednie dla dzieci, powyżej 3 roku życia, np. Colostrum Genactiv).
Więcej na temat Colostrum (bovinum) przeczytasz na blogu apteki Galen.
Stosowanie probiotyków u dzieci pozwala na zasiedlenie jelit korzystną florą bakteryjną. Bakterie probiotyczne w znaczny sposób wspomagają zapoczątkowanie i reakcje odpornościowe przeciwko bakteriom oraz wirusom. Wykazano ich skuteczność m.in. w aktywacji komórek NK (ang. natural killers) oraz fagocytów (komórki układu odpornościowego).
Wśród szczepów bakterii probiotycznych, korzystnie wpływających na odporność, warto wymienić m.in. Lacobacillus rhamnous, Lactobacillus casei. Dostępne są preparaty zarówno w kroplach jak i kapsułkach.
To wielocukier (polisacharyd), rozpuszczalny w wodzie. Beta-glukan jest składnikiem budulcowym ściany komórkowej grzybów, stąd też jego źródłem są np. drożdże Saccharomyces cerevisiae. Wpływa korzystnie na aktywację komórek układu odpornościowego — makrofagów. Są to bardzo ważne komórki, zwane także strażnikami odporności (np. syrop Imunoglukan, powyżej 3 roku życia).
Sprawdź także jak wzmocnić układ odpornościowy u dorosłych.
Szczepienia, czyli niektórym chorobom można zapobiec
Zastanawiając się jak budować odporność u dziecka, warto wspomnieć jeszcze o jednej ważnej kwestii, czyli o szczepieniach ochronnych. Nie tylko leki na odporność dla dzieci, ale też szczepionki mogą okazać się pomocne.
W przypadku dzieci jest to szczególnie istotnie, gdyż wiele chorób, przed którymi mogą uchronić je szczepienia, są szczególnie groźne w tej grupie wiekowej. Do sczepień nieobowiązkowych dla dzieci, o których warto pomyśleć szczególnie w sezonie infekcyjnym należą m.in. szczepienie przeciwko grypie oraz przeciwko chorobie COVID-19.
Domowe metody na odporność u dzieci
Czosnek i cebula na odporność
Nie bez powodu te aromatyczne warzywa były stosowane w stanach infekcji u naszych rodziców czy też dziadków. Zarówno czosnek jak i cebula zawierają związki należące do grupy fitoncydów. Są to związki wykazujące aktywność hamującą rozwój mikroorganizmów, w tym wirusów i grzybów. Dla dzieci można je podawać po prostu jako składnik domowych posiłków.
Kiszonki
Kiszona kapusta, ogórki kiszone czy też popularne ostatnio kiszone buraki ćwikłowe to źródła naturalnych probiotyków, występują w nich bakterie probiotyczne m.in. Lactobacillus plantarum, Lactobacillus casei i Lactobacillus delbrueckii. Dodatkowo zawierają liczne witaminy i minerały. To łatwy, tani i powszechnie dostępny sposób na odporność dla dzieci!
Aktywność fizyczna
Badania wskazują na fakt, że codzienna dawka wysiłku fizycznego o umiarkowanej intensywności zmniejsza ryzyko występowania infekcji górnych dróg oddechowych nawet o ⅓. Dla dzieci i młodzieży w wieku od 5 do 17 lat Światowa Organizacja Zdrowia zaleca 60 minut dziennie aktywności fizycznej. Może to być m.in aktywny udział w zajęciach wychowania fizycznego, zabawy i gry ruchowe z rówieśnikami, jazda na rowerze lub rolkach na świeżym powietrzu.
Zbilansowana dieta
Dobrze dobrana dieta to klucz do dobrej odporności. Warto podczas doboru produktów żywnościowych zerknąć na aktualnie obowiązującą piramidę żywności. Obecnie jej podstawą, czyli najważniejszym filarem jest aktywność ruchowa, o której zostało już wspomniane. Zaraz za nią kolejne piętro piramidy stanowią owoce i warzywa, bogate w witaminy i minerały, korzystnie wpływające na odporność.
W okresie po chorobie warto wziąć pod uwagę witaminy dla dzieci, które pomogą zregenerować organizm.
Sen i wypoczynek
Regeneracja organizmu, czyli odpowiednio długi czas snu i wypoczynku jest niezwykle ważna dla prawidłowej pracy układu immunologicznego. Zbyt mało snu i wynikające z tego przemęczenie, może zaburzać odporność dziecka.
Bibliografia
- Kościej, A., Skotnicka-Graca, U., Ozga, I., Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci, Probl Hig Epidemiol 2017, 98(2): 110-117.
- Mailhot, G., White, J., Vitamin D and Immunity in Infants and Children, Nutrients, 2020 Apr 27;12(5):1233., doi: 10.3390/nu12051233
- Sangild, P., Vonderohe, C., Melendez Hebib, V., Burrin, D., Potential Benefits of Bovine Colostrum in Pediatric Nutrition and Health, Nutrients, 2021 Jul 26;13(8):2551, doi: 10.3390/nu13082551.
- Klein, K., Stevens, R., The clinical use of probiotics for young children, J Fam Healtj Care, 2008;18(2):66-8.