Narkotyki, szczególnie te wciągane nosem, prowadzą do wyniszczenia całego organizmu. Dla wielu osób jednym z pierwszych pojawiających się problemów jest wieczny katar po narkotykach i sucha, podrażniona błona śluzowa. Pierwszy krok do regeneracji nosa po narkotykach, to próba odstawienia substancji psychoaktywnych. To jest jednak proces, który trwa jakiś czas. Co można stosować na zatkany nos po narkotykach? Jak wspomóc gojenie strupków w nosie? Co zrobić jeżeli powstanie dziura w nosie po narkotykach?
Stopa cukrzycowa - jak rozpoznać i leczyć, pierwsze objawy, profilaktyka
Zespół stopy cukrzycowej to jedno z powikłań cukrzycy. Rozwojowi sprzyja wysoki poziom cukru, który uszkadza nerwy i naczynia obwodowe. W artykule podejmujemy temat związany z objawami, przyczynami, a także leczeniem i zapobieganiem stopy cukrzycowej u pacjentów.
- Czym jest zespół stopy cukrzycowej?
- Zespół stopy cukrzycowej - rodzaje
- Dlaczego wysoki cukier we krwi uszkadza tkanki stopy?
- Stopa cukrzycowa - przyczyny i czynniki ryzyka
- Objawy stopy cukrzycowej
- Co jest istotne w ocenie klinicznej stopy cukrzycowej?
- Jak zapobiegać powikłaniom, czyli profilaktyka stopy cukrzycowej
- Skuteczne leczenie stopy cukrzycowej
- Czym grozi zaniedbanie stopy cukrzycowej?
Czym jest zespół stopy cukrzycowej?
Zespół stopy cukrzycowej jest jednym z powikłań cukrzycy, które może dotknąć chorych na cukrzycę typu 1, jak i typu 2. W obraz kliniczny stopy cukrzycowej wpisują się zaburzenia czucia związane z neuropatią cukrzycową, a niekiedy także angiopatia obwodowa oraz uszkodzenia tkanek miękkich stopy (na jej spodzie lub w części grzbietowej) i kończyny dolnej. W stopie cukrzycowej występują różnego rodzaju zaburzenia zarówno w wyglądzie (zmiany skórne, trudno gojące się rany, zniekształcenia stopy), ale również zaburzenia czucia jak mrowienie, pieczenie, ból. Zatem czy stopa cukrzycowa to tylko zmiany powierzchowne? Nie, może sięgać tkanek głębokich stopy, również do kości. Typowe dla stopy cukrzycowej jest obecność zakażenia, owrzodzenia, a niekiedy wręcz destrukcja tkanek.
Cukrzyca jest chorobą, w której podwyższony poziom cukru może uszkadzać neurony i naczynia krwionośne. Dlatego też na zmiany w obrębie stopy składa się podłoże neurologiczne i naczyniowe.
Zespół stopy cukrzycowej - rodzaje
W zespole stopy cukrzycowej wyróżnia się 3 postacie ze względu na patomechanizm. Są to:
- stopa neuropatyczna (występuje najczęściej)
- stopa niedokrwienna
- stopa neuropatyczno-niedokrwienna.
Czym różnią się względem siebie stopa neuropatyczna i niedokrwienna? Przedstawia to poniższa tabela.
Tabela. Porównanie stopy cukrzycowej niedokrwiennej i neuropatycznej
Dlaczego wysoki cukier we krwi uszkadza tkanki stopy?
Wysoki i niekontrolowany poziom cukru sprzyja uszkodzeniu na drodze kilku patomechanizmów. Wśród nich wymienia się objawy i powikłania związane z cukrzycą typu 2 i 1 jak:
- nadmierna glikacja białek, w której tworzą się produkty uboczne tego procesu, które zmieniają fizjologiczne właściwości tkanek prowadząc co spadku ich elastyczności, a także zwężenia np. światła naczyń krwionośnych
- stres oksydacyjny, który nasila się na skutek wysokiej glikemii (poziomu cukru), ponieważ sprzyja większej produkcji wolnych rodników tlenowych, które uszkadzają zdrowe tkanki, a to z kolei sprzyja przewlekłym stanom zapalnym
- zaburzenia krążenia, których konsekwencją jest niedostateczne dotlenienie tkanek, a także niewystarczające dostarczanie składników odżywczych, a także antyoksydantów dla ochrony przed rodnikami tlenowymi.
Zobacz preparaty z kwasem alfa-liponowym stosowane w cukrzycy w celu profilaktycznym przed zmianami jak neuropatia. Więcej na temat cukrzycy przeczytasz TUTAJ.
Stopa cukrzycowa - przyczyny i czynniki ryzyka
Kluczową kwestią jest podwyższony i długo utrzymujący się niewłaściwie kontrolowany poziom cukru zarówno u cukrzyków typu 1 i 2. Konsekwencją jest pojawienie się tzw. neuropatii obwodowej, której może towarzyszyć uszkodzenie naczyń krwionośnych, czyli współistniejąca angiopatia. Co więcej wiąże się z tym stanem? Dochodzi do:
- uszkodzenia nerwów, a kolejno do zaburzeń czucia i funkcji motorycznych stopy (może dochodzić do zaników mięśni stopy i stanów jak przykurcze - stąd nocne kurcze bolesne nóg)
- zaburzonego krążenia w naczyniach na skutek zwężenia ich światła, spadku elastyczności, co ogranicza dopływ tlenu i składników odżywczych (zmianom tym może towarzyszyć postępująca miażdżyca tętnic kończyn dolnych, a także miejscowa osteoporoza prowadząca do zapalenia kości i szpiku wraz z martwicą, zwiększoną tendencją do złamań).
Innym czynnikiem ryzyka, który sprzyja powstaniu stopy cukrzycowej oprócz hiperglikemii są urazy stopy mogące prowadzić do infekcji, która może przejść do głębszych tkanek, a w najgorszym przypadku objąć kości i krążenie ogólne prowadząc np. do sepsy. Istotne znaczenie ma niewydolność nerek, w tym nefropatia cukrzycowa, a także palenie tytoniu i wcześniej występujące już owrzodzenia stopy.
DO ZAPAMIĘTANIA - Jednym z najważniejszych czynników ryzyka rozwoju stopy cukrzycowej jest neuropatia cukrzycowa, która dotyka większość pacjentów z tym zespołem. Na czynniki ryzyka zespołu stopy cukrzycowej składa się nie tylko niewyrównany poziom glukozy, ale również hipercholesterolemia i hiperlipidemia.
Objawy stopy cukrzycowej
Pierwsze objawy stopy cukrzycowej mogą obejmować zmiany w obrębie skóry jak owrzodzenia, skórne infekcje oraz brak lub znaczące spowolnienie gojenie się ran. W bardziej zaawansowanym stanie pacjent z cukrzycą i stopą cukrzycową może zmagać się z zaburzeniami czucia związanymi z neuropatią obwodową. Niewykluczone są również inne zmiany skórne jak silna suchość, występowanie pęcherzy, modzeli, a także palce pałeczkowate. Jakie są inne cechy stopy cukrzycowej? Występuje m.in.:
- różowa skóra, hiperkeratoza,
- uszkodzenia skóry w miejscach szczególnie uciskanych (w miejscach ucisku dochodzi do powstania owrzodzeń); oprócz tego można wyróżnić owrzodzenia żylne w obrębie kostki przyśrodkowej lub owrzodzenia tętnicze np. na palcach
- skóra wykazuje cechy suchości, jest ciepła z zachowanym tętnem w przeciwieństwie do stopy niedokrwiennej.
W przypadku ciężkiego przebiegu może dochodzić do pojawienia się temperatury powyżej 38°C lub poniżej 36°C, przyspieszone tętno (powyżej 90), nasilona częstość oddechów (powyżej 20).
Co chroni przed pojawieniem się stopy cukrzycowej? Istotne jest wczesne rozpoznanie i leczenie zespołu stopy cukrzycowej, aby uniknąć poważnych konsekwencji, takich jak amputacja stopy w przypadku zaniedbania leczenia. Kluczowe jest również leczenie stopy cukrzycowej, które obejmuje różnorodne terapie oraz profilaktykę, mające na celu uniknięcie powikłań i deformacji stopy.
Co jest istotne w ocenie klinicznej stopy cukrzycowej?
Są to takie czynniki jak lokalizacja zmiany (śródstopie, pięta, grzbietowa część stopy), objawy niedokrwienia stopy (np. charakterystyczne objawy). zimna skóra), neuropatia (zaburzenia czucia), obecność zakażenia bakteryjnego, występowanie powierzchniowych owrzodzeń (towarzyszą im zaczerwienienie, bolesność, wzmożona ciepłota, obrzęk, ropny wyciek, który może mieć silny i nieprzyjemny zapach).
Szukasz kosmetyków dedykowanych do pielęgnacji stopy cukrzycowej? Zobacz poniższe propozycje, a także preparaty do pielęgnacji wymagającej skóry u pacjentów leżących narażonych na trudno gojące się zmiany skórne!
Jak zapobiegać powikłaniom, czyli profilaktyka stopy cukrzycowej
Stopa cukrzycowa to powikłanie cukrzycy, dlatego jedną z najlepszych metod jej zapobiegania jest profilaktyka cukrzycy. Dlatego tak wiele mówi się o dbałości o utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi lub glikemii na poziomie najbliższym fizjologicznego. W ramach zapobiegania stopy cukrzycowej kluczowe jest sprawdzanie stanu stóp pod kątem obecności ran, zadrapań, pęcherzy i innych zmian mogących sprzyjać przerwaniu ciągłości naskórka do "krwi". Powierzchnią o której nie powinno się zapominać to m.in. przestrzeń między palcami stopy, gdzie może dochodzić do pęknięć skóry, co stanowi wrota dla zakażeń bakteryjnych. Jak jeszcze można chronić kończyny dolne przed zespołem stopy cukrzycowej? Kluczowa jest pielęgnacja, na którą składa się dokładne mycie stóp każdego dnia z użyciem ciepłej wody (nie wyższej niż 37°C) i mydła, a także zabezpieczenie skóry z pomocą nawilżających, emolientowych kremów dedykowanych do stopy cukrzycowej, które redukują ryzyko otarcia skóry., a także dbają o jej miękkość, nawilżenie, elastyczność i ograniczają nadmierną keratynizację. Oprócz tego nie należy zapominać o wygodnym obuwiu uzupełnionym o wkładki, co zapobiega deformacjom stopy. Istotna jest również dbałość o paznokcie i obcinanie ich na prosto.
Skuteczne leczenie stopy cukrzycowej
Leczenie zespołu stopy cukrzycowej ma kilka założeń. Są to leki regulujące poziom glukozy we krwi (hipoglikemizujące) mające oczywiste znaczenie w kontrolowaniu cukrzycy i minimalizowaniu ryzyka powikłań, a także wyrównanie metaboliczne sięgające poza glikemię jak profil lipidowy, na który składa się cholesterol i trójglicerydy.
Jak jeszcze wygląda leczenie zespołu stopy cukrzycowej?
- procedury chirurgiczne mające na celu poprawę funkcjonowania stopy np. chirurgiczne oczyszczenie skóry połączone z drenażem.
- maści z antybiotykiem w przypadku ran, środki odkażające na bazie jonów srebra połączone ze specjalistycznymi opatrunkami, a także innych preparatów ułatwiających gojenie np. z karnozyną LUB doustna antybiotykoterapia z użyciem penicylin, cefalosporyn I. generacji i cyprofloksacyny
- preparaty doustne na poprawienie ukrwienia lub miejscowych np. z heparyną
- komora hiperbaryczna, która zwiększa dopływ tlenu do tkanek, ogranicza rozwój bakterii beztlenowych, stymuluje procesy gojenia się i ogranicza istniejący stan zapalny.
Pacjent ze stopą cukrzycową musi być również gotowy na kilkumiesięczne odciążenie kończyny, w tym całej stopy za pomocą np. kul ortopedycznych.
Preparaty srebra o działaniu przeciwbakteryjnym sprawdzą się do odkażania ran również w przypadku stopy cukrzycowej. Zobacz poniższe propozycje lub sprawdź inne preparaty do dezynfekcji bez recepty!
Czym grozi zaniedbanie stopy cukrzycowej?
Stopa cukrzycowa jest powikłaniem cukrzycy. Niestety jej niedostateczna pielęgnacja stóp i leczenie stopy cukrzycowej może mieć drastyczne konsekwencje. Jest nią częściowa amputacja kończyny dolnej, która zależnie od zaawansowania np. współtowarzyszącego zakażenia może skończyć się w połowie łydki lub uda.
Bibliografia
- Akkus G, Sert M. Diabetic foot ulcers: A devastating complication of diabetes mellitus continues non-stop in spite of new medical treatment modalities. World J Diabetes. 2022 Dec 15;13(12):1106-1121. doi: 10.4239/wjd.v13.i12.1106. PMID: 36578865; PMCID: PMC9791571.
- Bandyk DF. The diabetic foot: Pathophysiology, evaluation, and treatment. Semin Vasc Surg. 2018 Jun-Dec;31(2-4):43-48. doi: 10.1053/j.semvascsurg.2019.02.001. Epub 2019 Feb 6. PMID: 30876640.
- Gajewski, P. and Szczeklik, A. (2021) Interna Szczeklika: Mały Podręcznik 2021/22. Kraków: Medycyna Praktyczna
- Hahn, J.-M., Skoczyńska, A. and Starczewska, A. (2015) Checklist Choroby Wewnętrzne. Wrocław: MedPharm Polska
- Stern, Scott D.C., Cifu, Adam S., & Altkorn, Diane. (2023). Diagnostyka różnicowa oparta na EBM. Medycyna Praktyczna