Jaka jest rola i co składa się na układ odpornościowy?
Układ odpornościowy (immunologiczny) to zespół narządów, których głównych zadaniem jest ochrona przed patogenami różnego pochodzenia. System immunologiczny posiada szereg mechanizmów odporności. Na działanie tego układu bezdyskusyjny wpływ mają naczynia chłonne (węzły chłonne) i narządy limfatyczne (np. grasica produkująca limfocyty T), komórki układu odpornościowego (jak np. limfocyty), a także przeciwciała.
W układzie odpornościowym wyróżniany regulatorowe limfocyty T oraz limfocyty B odpowiedzialne za odpowiedź immunologiczną i produkcję przeciwciał.
Układ odpornościowy chroni również przed komórkami nowotworowymi. Wśród czynników mogących wywołać stan zapalny, infekcję wymienia się wirusy, bakterie, grzyby.
W organizmie ludzkim występuje kilka lokalizacji struktur jak węzły chłonne - np. węzły szyjne, pachowe, pachwinowe.
Przyczyny osłabionego układu odpornościowego u osób dorosłych
Spadek odporności organizmu związany jest najczęściej ze stylem życia, który nie owocuje w rozsądne godziny spania, zbilansowaną dietę bogatą w minerały i witaminy. Nie bez znaczenia jest stres, nadmierne obciążenie pracą. Niektóre procedury medyczne i stosowane leki mogą nieco obniżyć odporność. Wśród nich wymienia się radioterapię, chemioterapię, nadużywanie antybiotyków. Pytanie pozostaje jaki produkt na wzmocnienie organizmu wybrać?
Leki, suplementy i tabletki na odporność dla dorosłych - podstawowe informacje
Spora część produktów, która wspiera odporność i pomaga ją odbudować to w dużej mierze leki, ale również suplementy diety (ich składniki wspierają z kolei funkcjonowanie fizjologicznych procesów odpornościowych). Co zatem zawierają produkty na odporność? Jak można się łatwo domyśleć znajdą się tam witaminy, minerały, zioła, tran czy zyskujące na popularności colostrum, laktoferyna, beta-glukan, olej z wątroby rekina.
Pewne w przypadku tych produktów jest to, że nie działają od razu, na efekty najczęściej czeka się kilka tygodni. Dlatego bardzo ważny jest czas, kiedy przyjmujemy produkty na odporność organizmu. Koniec wakacji / początek września to dobry moment na rozważenie suplementacji składników wspierających układ immunologiczny.
Co na odporność - tran z dorsza czy olej z rekina?
Olej z wątroby dorsza i/lub ryb nalężących do rodziny dorszowatych to tłuszczowy, lipidowy składnik, który jest źródłem NNKT jak kwasy omega-3 - najbardziej znane to EPA i DHA. Z kolei z rekina pozyskiwany jest olej z wątroby tej ryby, który jest źródłem tzw. alkilogliceroli i skwalenu. W obu przypadkach składnikami dodatkowymi są bardzo często witamina D, witamina A i E. Oprócz tego kwasy omega-3 wspierają pracę serca, wpływają korzystnie na cholesterol.
Przykładowe produkty z kategorii Tran i olej z wątroby rekina:
Ecomer odporność to suplement diety, którego składnikami jest olej z wątroby rekina, produkt jest odpowiedni dla dorosłych, młodzieży i dzieci powyżej 3. roku życia. Innym suplementem diety z olejem wspomnianej ryby jest Iskial, który występuje również w wersji z czosnkiem (Iskial MAX + czosnek).
Dla fanów dorsza (nie tylko tego smażonego) może być Moller's Forte Tran Norweski 112 kapsułek, które stanowią źródło kwasów omega-3, a wśród składników znajduje się również witamina D i E. Produkt odpowiedni dla dorosłych, dzieci powyżej 6. lat i kobiet w okresie ciąży. Alternatywny produkt i jednocześnie inny suplement to Solgar Tran Super kompleks.
Tran Hasco stanowi swego rodzaju wyjątek wśród powyższych produktów - to produkt leczniczy, którego substancjami czynnymi są kwasy EPA, DHA, witamina A i D. Dla kogo jest ten lek? Dla dzieci już od 4. roku życia.
Zaciekawił Cię temat oleju z rekina i dorsza? Zobacz artykuł "CO NA ODPORNOŚĆ? TRAN Z DORSZA I OLEJ Z WĄTROBY REKINA! DOWIEDŹ SIĘ WIĘCEJ — CO ZAWIERAJĄ I JAK DZIAŁAJĄ".
Beta-glukan a odporność
Co to jest beta-glukan? To jeden z elementów budulcowych ściany komórkowej drożdży i grzybów. Pod względem chemicznym to rozpuszczalna część błonnika (włóknika) pokarmowego. Jak ten składnik wpływa na organizm? Jest częstym składnikiem produktów na odporność (dla dzieci i dorosłych). Oprócz tego wpływa korzystnie na wartość (złego) cholesterolu, poziomu cukru. Produkty z beta-glukanem mogą stosować osoby wykazujące obniżoną odporność lub te, które chcą przygotować się na sezon infekcyjny 2021/2022.
Przykładowe produkty zawierające beta-glukan:
Wszystkie poniższe produkty do suplementy diety, niektóre z nich ze względu na swoją postać mogą być stosowane u dzieci (np. syrop Solbetan, Imunoglukan syrop).
Solgar Beta-Glukany to suplement diety, którego skłądnikami są beta-1,3-glukany i beta-1,6-glukany.
Imunit Forte to produkt łączący beta-glukan i selen (mineralny antyoksydant). Produkt podobny to chociażby Imunoglukan kapsułki.
Propolis, miód i produkty pszczele
Propolis, znany jako kit pszczeli to mieszanina wydzielin produkowanych przez osy / pszczoły, a także żywicznych substancji obecnych w młodych pędach / pąkach z niektórym drzew (topola, brzoza, kasztanowiec). Co jeszcze wchodzi w skład propolisu? Zawiera on ok. 50% nieprzetworzonej żywicy roślinnej, ok. 30% przetworzonej roślinnej żywicy i mieszaniny pszczelich wydzielin, a także olejki eteryczne, związki estrowe, pyłek kwiatowy, śladowe ilości soli nieorganicznych i metali. Propolis wykazuje dodatkowo działanie przeciwbakteryjne, wspiera gojenie, łagodzi objawy infekcji górnych układu oddechowego. Poza tym to ceniony pszczeli specyfik na odporność i wstępne objawy przeziębienia. Obok propolisu należy wspomnieć również o miodzie, czyli produkcie wytwarzanym przez pszczoły. Co znajdziemy w składzie? Duży procent to węglowodany, które zapewniają słodki smak miodu. Oprócz tego różne kwasy organiczne, olejki eteryczne (decydują one m.in. o smaku miodu), związki polifenolowe, wyższe alkohole alifatyczne, karotenoidy. Szczególnym rodzajem tego słodkiego przysmaku jest miód manuka, który charakteryzuje się zdecydowanie większa zwartością metyloglioksalu (100, 200, 400 mg/kg) w porównaniu do miodów rodzimych (zwykle do 20 mg/kg miodu). Oprócz tego miód może okazać się pomocny w niektórych dolegliwościach trawiennych, objawach przeziębienia i grypy.
Przykładowe produkty zawierający miód lub propolis:
Wielokwiatowy miód od EkaMedica z witaminą C, a także występujący w innych wariantach jak:
Wśród produktów z propolisem do wyboru są krople od Farmapia (Propolis 7% krople), a także produkty do ssania jak Propolis tabletki z miodem, propolisem i witaminą C.
Produkty na bazie miodu czy propolisu występują w różnych połączeniach, co często gwarantuje synergizm działania. Jednym z takich przykładów jest Propolis Plus Mikstura, który łączy roślinne składniki.
Składniki roślinne i zioła na odporność
W naturze obecnych jest wiele roślin leczniczych, owoców, które są źródłem składników wspierających układ immunologiczny - wiele z nich śmiało można nazwać jako zioła na odporność. Wśród nich należy wymienić wpisującą się w tradycję jeżówkę, czosnek, bez czarny czy aloes. Nieco świeższą historię we wsparciu odporności mają takie rośliny jak rokitnik, oregano czy pelargonia afrykańska. Co można powiedzieć o tych składnikach?
- rokitnik - w ziołolecznictwie wykorzystuje się owoce, które są źródłem kwasu askorbinowego, karotenoidów, flawonoidów, witaminy C, tłustego oleju
Olej rokitnikowy od AlterMedica
- oregano - zawiera eteryczny olejek terpentynowy, gdzie duży odsetek stanowi karwakrol, dodatkowo obecne również składniki garbnikowe
W zależności od preferencji: oregano w kapsułkach (Solgar olej z dzikiego oregano, Biovitum liquidum oregano), olejek z oregano do rozcieńczenia (Oregasept H97).
- jeżówka - wykorzystuje się korzeń i niekiedy ziele tej rośliny, surowce powstałe z jeżówki zwiększają siły obronne organizmu, mogą być stosowane w nawracających infekcjach
Wśród preparatów na bazie jeżówki dostępne są leki na odporność bez recepty, ale również suplementy diety (do stosowania w ramach uzupełnienia diety).
Leki z jeżówką to: Echinasal syrop, Esberitox N tabletki, Echinerba tabletki. Z kolei suplementy diety to chociażby kapsułki Echinacaps, herbatka z jeżówki z serii Zielnik Świata, a także Eliksir z jeżówki (od Herbapol Kraków).
- bez czarny - surowcem są kwiaty, które są źródłem glikozydów flawonoidowych z rutyną, stosuje się w celach napotnych np. przy stanie podgorączkowym, wspomaga odporność
Alternatywnie syrop z czarnym bzem jak również leki go zawierające jak Pyrosal.
- czosnek - tradycyjnie stosuje się go w obniżaniu cholesterolu, ale także wsparciu odporności, wykazuje działanie p/bakteryjne
Preparatów z czosnkiem jest wiele - można znaleźć suplementy diety jak powyższy Solgar Czosnek 500 mg, ale także leki na odporność jak Alliofil w tabletkach. Produkty alternatywne to chociażby Czosnek Forte Bezzapachowy od Naturell czy Apteo Czosnek MAX.
- aloes - pobudza trawienie, można go stosować pomocnicze w zaparciach, wspiera układ odpornościowy
Oprócz suplementów diety jak Herbaya Aloes czy soki z EkaMedica jak Sok z Aloesu można spotkać lek w postaci doustnego płynu jak Biostymina. Dla zainteresowanych aloes do picia artykuł na blogu!
- pelargonia afrykańska - badania pokazują pozytywny wpływ na układ odpornościowy oraz łagodzenie infekcji górnych dróg oddechowych.
Z tym składnikiem dostępne są przede wszystkim suplementy diety jak Immunoinfec czy Immunozin C. Dostępny jest również lek od Phytopharm bez recepty, czyli pelargonia afrykańska w tabletkach - Pelafen tabletki.
ImmunoZINC z pelargonią - suplement diety
Colostrum (siara bydlęca) i laktoferyna
Siara (colostrum bovinum) to częsta nazwa dla pierwszego mleka, które różni się nieco składem - zawiera czynniki wzrostowe i składniki aktywne immunologicznie. W jej składzie znajdziemy gotowe elementy układu odpornościowego jak limfocyty T i B, przeciwciała z klasy IgA. Wśród składników wymienia się również laktoferynę, która stanowi niekiedy samodzielny preparat. Jest ona rodzajem białka, które wspiera system immunologiczny, oprócz tego działa przeciwbakteryjnie i ma znaczenie w metabolizmie żelaza. Zatem colostrum i laktoferyna to niekiedy nieodłącznie występujące ze sobą składniki.
Przykładowe produkty z colostrum i/lub laktoferyną to:
Colostrigen Immuno Colostrum saszetki 30 sztuk - suplement diety
Alternatywnie produkty te można spotkać w postaci kapsułek i doustnej zawiesiny (syropu) tj. Colostrigen kapsułki i Colostrigen syrop 150 ml.
Laktoferyna kapsułki 15 sztuk - suplement diety
Jeśli chodzi o laktoferynę, to bez problemu znajdziemy jej postać w kapsułkach i saszetkach (Laktoferyna saszetki, BLF 100 saszetki). Inne produkty do rozważenia z laktoferyną do kapsułki jak Immuferyna (z inuliną) czy Lactovirina z cynkiem.
Witamina C + rutyna + dodatki
Kwas L-askorbinowy, czyli witamina C to jedna z witamin rozpuszczalnych w wodzie oraz jedna z podstawowych witamin na odporność. Wykazuje działanie antyoksydacyjne, wspiera absorpcję żelaza, bierze udział w produkcji kolagenu, wzmacnia odporność, chroni przed infekcjami. Często obok witaminy C występuje rutyna (rutozyd) - rodzaj flawonoidu, który wykazuje działanie przeciwutleniające, wspiera przed działaniem wolnych rodników. Nie bez powodu związki te występują razem - rutyna spowalnia proces utleniania witaminy C, co przekłada się na jej dłuższe działanie. Gdzie występują te związki? M.in. w dzikiej róży, aceroli i cytrusach. Bardzo często obecne są one w różnych połączeniach - tradycyjnie jak Rutinoscorbin (witamina C+rutyna), a także w nieco szerszym składzie jak:
Solgar HY Bio tabletki to suplement, którego składnikami jest witamina C, bioflawonoidy, dzika róża i rutyna.
Inne produkty na bazie aceroli, cytrusów i rutyny oraz witaminy C to chociażby:
Swissmedicus Vitamin C 1000 mg to suplement diety, który łączy takie składniki jak kwas L-askorbinowy, acerolę, dziką różę i cynk.
Citrosept Organic 100 ml to suplement diety, którego składnikami jest ekstrakt z grejpfruta, witamina C.
Inne propozycje z powyższymi składnikami to chociażby:
Krople Citrus Paradisi 50 ml (suplement diety), tabletki do ssania Acerola Plus z witaminą C, sok z dziką różą.
Bibliografia
- Moyad, M., Babicz, K., & Lee, J. (2016). Przewodnik po świecie suplementów. Łódź: Galaktyka.
- Frohne, D. (2010). Leksykon roślin leczniczych. Wrocław: MedPharm Polska.
- Gehrmann, B., Palczewska, W., & Noculak-Palczewska, A. (2006). Profile działania leków roślinnych. Wrocław: MedPharm Polska.
