Narkotyki, szczególnie te wciągane nosem, prowadzą do wyniszczenia całego organizmu. Dla wielu osób jednym z pierwszych pojawiających się problemów jest wieczny katar po narkotykach i sucha, podrażniona błona śluzowa. Pierwszy krok do regeneracji nosa po narkotykach, to próba odstawienia substancji psychoaktywnych. To jest jednak proces, który trwa jakiś czas. Co można stosować na zatkany nos po narkotykach? Jak wspomóc gojenie strupków w nosie? Co zrobić jeżeli powstanie dziura w nosie po narkotykach?
Co na odporność? Tran z dorsza i olej z wątroby rekina! Dowiedź się więcej — co zawierają i jak działają
Odporność to istotna funkcjonalność organizmu człowieka. Dostępnych jest wiele preparatów na odporność m.in. na bazie witaminy C, aceroli czy aloesu. Alternatywę stanowią "morskie" produkty jak oleje z ryb. Tran (olej z wątroby dorsza) na odporność czy olej z wątroby rekina? Co jest skuteczniejsze do stosowania w okresie jesienno-zimowym? Warto zwrócić uwagę, że produkty te nie są względem siebie typowymi zamiennikami, oba są źródłem omega-3, ale olej z ryb dorszowatych jest ich lepszym źródłem. Płyn z wątroby rekina zawiera cenne składniki jak skwalen i alkiloglicerole, których nie znajdziemy w tranie np. z dorsza atlantyckiego. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat właściwości i wskazań olejów z ryb — przeczytaj ten artykuł!
- Co to jest tran i olej z wątroby rekina?
- Olej z rekina i dorsza — skład i istotne składniki
- Olej z wątroby dorsza — nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3
- Olej z wątroby rekina — alkiloglicerole, skwalen
- Co na odporność? Olej z wątroby rekina czy tran z dorsza?
- Tran i olej z wątroby rekina — dodatkowe wskazania
- Olej z wątroby dorsza i rekina — przeciwwskazania
- Tran i olej z wątroby rekina — często zadawane pytania
- Jak smakuje tran?
- Jaki tran, olej rybi z wątroby rekina mogę kupić w aptece?
- Chcę przygotować swój układ odpornościowy na najbliższy sezon przeziębień i infekcji. Kiedy powinnam zacząć łykać tran w kapsułkach?
- Z jakiej ryby wytwarza się trany?
- Ile razy dziennie stosuje się zwykle tran?
- Od jakiego wieku tran jest dla dzieci?
- Nie lubię smaku naturalnego tranu. Czy jest np. tran w żelkach?
- Czy olej z dorsza / rekina można stosować cały rok?
- Czy można przedawkować tran?
- Z jakimi produktami nie należy łączyć oleju z wątroby rekina i dorsza?
- Jaki tran wybrać dla dziecka?
- Co zawiera więcej kwasów tłuszczowych — tran czy olej z rekina?
Co to jest tran i olej z wątroby rekina?
Tran (olej z wątroby dorsza), zwany niegdyś jako olej wątłuszowy (Oleum Jecoris Aselli), to substancja tłuszczowa otrzymywania z ryb należących do rodziny dorszowatych (Gadidae). W jego skład mogą wchodzi elementy pozyskiwane z innych morskich stworzeń jak chociażby wieloryby.
Olej z rekina pozyskiwany jest z wątroby tej ryby, która jest jego bogatym źródłem. Warto wiedzieć, że u rekinów charakterystyczna jest duża wątroba, dzięki której utrzymują swoją pływalność. Jest ona pełna oleju i może stanowić od 5-10 % masy ciała rekina.
Olej z rekina i dorsza — skład i istotne składniki
Oba oleje są źródłem NNKT z rodziny omega-3, jednak ich zawartość jest większa w tranie z dorsza. Nie bez znaczenia jest obecność alkilogliceroli i skwalenu u rekina, które są określane jako modulatory układu immunologicznego. Oprócz tego oba oleje są źródłem kilku witamin — szczególnie tych rozpuszczalnych w tłuszczach jak chociażby A, D i E.
Olej z wątroby dorsza — nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3
Tran to olej z wątroby dorsza i bogate źródło tzw. nienasyconych kwasów tłuszczowych NNKT, do których należą kwasy tłuszczowe omega-3 oraz "tłuste" witaminy jak witamina A i D, w nieco mniejszej ilości tokoferole, czyli witamina E. Kwasy omega-3 to grupa różnych związków, gdzie najbardziej znane to:
- kwas eikozapentaenowy (EPA),
- kwas dokozaheksaenowy (DHA).
Ich suplementacja jest istotna u małych dzieci (m.in. w okresie niemowlęcym), a także kobiet w okresie ciąży. Odpowiadają one za rozwój układu nerwowego, oczu i mózgu w okresie płodowym. Oprócz tego w jego składzie występują kwasy omega-6, które z omega-3 korzystnie wpływają na układ immunologiczny, krwionośny i nerwowy. Tran i olej z wątroby rekina jest więc z jednym ze sposobów wzmacniania układu odpornościowego dziecka.
Tran z dorsza to źródło kwasów tłuszczowych omega-3 jak DHA i EPA oraz witamin: A i D.
Olej z wątroby rekina — alkiloglicerole, skwalen
Wśród składników oleju z wątroby rekina wymienia się niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT n-3 (kwasy tłuszczowe omega-3), ale najistotniejsze są: alkiloglicerole i skwalen. Mają one znaczenie dla odporności (aktywują komórki odpornościowe), poziomu cholesterolu (dlatego część osób przyjmuje olej z wątroby rekina jako preparat na cholesterol). Stosuje się je u osób cierpiących na choroby nowotworowe (przykładowy produkt to BioMarine 1140). Skwalen może stanowić do 90% składników oleju w zależności od gatunku rekina. Olejowi przypisuje się inne właściwości jak działanie wiruso- i bakteriobójcze.
Olej (tran) z rekina to źródło alkilogliceroli i skwalenu, które łącznie wykazują synergizm działania m.in. na układ odpornościowy (immunologiczny).
Co na odporność? Olej z wątroby rekina czy tran z dorsza?
Wiemy, że są źródłem kwasów omega-3, oba są pomocne na wzmocnienie odporności, ale co lepiej wybrać? Obecnie nie ma jednoznacznych badań wskazujących przewagę któregoś tych środków. Widoczne są jednak różnice ilościowe i jakościowe — tran z dorsza to bogatsze źródło kwasów omega 3. W czym tkwi tajemnica oleju z wątroby rekina? Rekin zawiera większe zasoby skwalenu i alkilogliceroli. Warto rozpatrzeć również zawartość innych składników jak witamina A czy D, które często można suplementować osobno.
Większość produktów jak tran czy olej z wątroby rekina są zarejestrowane jako suplement diety, które dostępne są w postaci jak:
- kapsułki (Galenlab odporność olej z wątroby rekina, Doppelherz aktiv Tran z dorsza),
- oleje, tran w płynie dawkowane na łyżeczkę (Domowa Apteczka Tran z Rekina Grenlandzkiego).
Dla maluchów, które ukończyły pierwszy miesiąc życia dostępny jest Moller's Mój Pierwszy Tran Norweski, dla nieco starszych alternatywa żelek Mio Bio Alaskan lub Moller's Omega-3 Żelki.
W produktach z olejem rybnym można znaleźć dodatkowe składniki jak chociażby czosnek, który również wspomaga odporność czy wpływa korzystnie na poziom cholesterolu. Przykładowe produkty to:
- Iskial Max + Czosnek — suplement diety,
- Preventiv D3 + czosnek — suplement diety.
Tran i olej z wątroby rekina — dodatkowe wskazania
Oba produkty wspierają odporność, mogą być stosowane u dzieci, niektóre u kobiet w okresie ciąży czy karmienia piersią. Tran z dorsza można stosować np. w przypadku diety ubogiej w ryby. Olej z rekina zyskuje na popularności u osób pragnących zadbać o cholesterol dzięki obecności alkilogliceroli. Nie należy zapominać, że oba oleje są źródłem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach jak:
- witamina D (cholekalcyferol), która wspiera gospodarkę wapniowo-fosforanową, zęby, kości, mięśnie; jest stosowana u dzieci z krzywicą czy dorosłych chorujących na osteoporozę.
- witamina A, która dba o stan skóry i błon śluzowych.
Tran na odporność czy olej z wątroby rekina mogą stanowić uzupełnienie witamin w okresie osłabienia organizmu czy rekonwalescencji po chorobie. Nie należy zapominać, że kwasy omega-3 są zalecane w chorobach sercowych, miażdżycy czy podwyższonym poziomie trójglicerydów.
Oprócz tego olej z wątroby rekina wspiera funkcjonowanie układów i narządów jak system limfatyczny, szpik czy skóra (w tym do łagodzenia objawów skórnych w AZS, łuszczycy). Tran można również spotkać w postaci tłustej maści tranowej, która zawiera 40% oleju (Unguentum Olei Jecoris Aselli FP VI). Stosuje się ją w wspomagającym leczeniu ran, które mają charakter odleżyn, oparzeń czy odmrożeń.
Olej z wątroby dorsza i rekina — przeciwwskazania
Niektóre osoby mogą wykazywać nadwrażliwość (uczulenie) na ryby i ich olej - nie bez znaczenia jest ich "morskie" pochodzenie. Można również wskazać inne przeciwwskazania jak hiperkalcemia (podwyższony poziom wapnia), kamica nerkowa - jeśli w produkcie występuje witamina D. Kobiety w ciąży również muszą zachować ostrożność spożywając tran ze względu na zawartość witaminy A, której nie powinny nadużywać ze względu na rozwój płodu. Istotna jest dzienna spożywana ilość kwasów omega-3, która w przypadku niektórych chorób nie powinna przekraczać 4 g jak np. hemofilia czy skaza krwotoczna. Nie zaleca stosowania tranu, jeśli w organizmie istnieje nadmiar składników jak witamina D czy witamina A (tzw. hiperwitaminoza).
Tran i olej z wątroby rekina — często zadawane pytania
Masz pytania odnośnie tranów? Zadaj pytanie w komentarzu!
Jak smakuje tran?
Posiada specyficzny rybi posmak i charakterystyczny zapach ze względu, że jest wytwarzany z wątroby ryb dorszowatych.
Jaki tran, olej rybi z wątroby rekina mogę kupić w aptece?
W aptece można kupić tran lub olej z wątroby rekina w postaci kapsułek (po 500-1000 mg oleju), doustnego płynu lub oleju o aromacie naturalnym lub owocowym. Oprócz tego spotyka się oleje rybne z dodatkami jak np. czosnek. Obecne są tam również witaminy np. A i D.
Chcę przygotować swój układ odpornościowy na najbliższy sezon przeziębień i infekcji. Kiedy powinnam zacząć łykać tran w kapsułkach?
Tran, czyli olej z ryb dorszowatych można zacząć suplementować pod koniec sierpnia. Większość produktów na odporność wymaga kilkutygodniowego okresu stosowania. Podobnie jest w przypadku oleju z wątroby rekina i jego składników jak alkiloglicerole i skwalen.
Z jakiej ryby wytwarza się trany?
Tran to tradycyjnie olej z wątroby dorsza lub ryb z rodziny dorszowatych. Niekiedy można spotkać się z nomenklaturą "tran z rekina", który jest swego rodzaju uproszczeniem i nie jest to właściwa definicja. Nie zmniejsza to jednak jego właściwości prozdrowotnych.
Ile razy dziennie stosuje się zwykle tran?
W zależności od wskazań 2-3 razy dziennie. niekiedy raz dziennie. Zależy to od zawartości witamin A, D, E, naszych potrzeb czy przyjmowania tych witamin z innych źródeł. Nie bez znaczenia jest wiek, ciąża czy okres karmienia piersią.
Od jakiego wieku tran jest dla dzieci?
Zależy to od wskazań producenta. W obrocie dostępne są trany z dorsza, które można stosować od pierwszych dni życia, 1. lub 3. miesiąca życia. Tran z rekina najczęściej stosuje się u dziecka w wieku 3 lat i starszych.
Nie lubię smaku naturalnego tranu. Czy jest np. tran w żelkach?
Tak, obecnie można spotkać owocowe żelki z tranem np. Moller's żeli owocowe. Alternatywą są również kapsułki (smak jest ukryty w kapsułce, aczkolwiek może być wyczuwalny charakterystyczny zapach). Dostępne są również smakowe trany np. owocowe lub cytrynowe.
Czy olej z dorsza / rekina można stosować cały rok?
Nie ma przeciwwskazań do jego całorocznego stosowania.
Czy można przedawkować tran?
Większe spożycie może wiązać się z hiperwitaminozą witamin(y) A i/lub D. Dodatkowo kwasy omega-3 mogą nasilać działanie leków przeciwzakrzepowych.
Z jakimi produktami nie należy łączyć oleju z wątroby rekina i dorsza?
Nie należy stosować dużych ilości tranu, kwasów omega-3 z lekami przeciwzakrzepowymi — może dojść do nasilonego działania i trudności w tamowaniu rany i dłuższy okres krwawienia.
Jaki tran wybrać dla dziecka?
Wszystko zależy od wieku dziecka, czy dodatkowo suplementowana jest witamina D lub A? Nie należy łączyć wielu preparatów witaminowych w jednym czasie. W zależności od wieku można wybrać tran w płynie, żelki lub kapsułki z mniejszą ilością oleju, które będą łatwiejsze do połknięcia.
Co zawiera więcej kwasów tłuszczowych — tran czy olej z rekina?
Większe ilości kwasów tłuszczowych omega-3 zawiera tran z dorsza.
Bibliografia
- Moyad, M., Babicz, K., & Lee, J. (2016). Przewodnik po świecie suplementów. Łódź: Galaktyka.
- Lewkowicz N, Lewkowicz P, Kurnatowska A, Tchórzewski H, (2006) Mechanizm działania i zastosowanie kliniczne oleju z wątroby rekina, Pol. Merk. Lek., XX, 119, 598
- Szostak W. B., Szostak-Węgierek D., (2006) Właściwości zdrowotne oleju z rekina, Przegląd lekarski, 63(4)
- Materac E, Marczyński Z, Bodek K H, (2013) Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, Bromat. Chem. Toksykol, XLVI, 2, 225 – 233