Narkotyki, szczególnie te wciągane nosem, prowadzą do wyniszczenia całego organizmu. Dla wielu osób jednym z pierwszych pojawiających się problemów jest wieczny katar po narkotykach i sucha, podrażniona błona śluzowa. Pierwszy krok do regeneracji nosa po narkotykach, to próba odstawienia substancji psychoaktywnych. To jest jednak proces, który trwa jakiś czas. Co można stosować na zatkany nos po narkotykach? Jak wspomóc gojenie strupków w nosie? Co zrobić jeżeli powstanie dziura w nosie po narkotykach?
Co lepsze na zatoki leki do nosa, tabletki czy zioła? Jak łączyć produkty na chore i zatkane zatoki
- Skąd biorą się chore zatoki?
- Jak preparaty na zatoki dostanę w aptece?
- Doustne środki na zatoki
- Preparaty do nosa
- Inhalacje parowe
- Na ból i stan zapalny zatok
- Produkty rozrzedzające wydzielinę w zatokach
- Na obrzęk śluzówki i udrożnienie dróg oddechowych
- Inhalacje na zatoki czy płukanie zatok - co lepsze?
- Leczenie chorych zatok - często zadawane pytania
- Dlaczego zapaleniu zatok towarzyszy uczucie jak zatkane zatoki?
- Lepszy jest paracetamol czy ibuprofen na ból zatok?
- Z czego zrobić okłady na zatoki?
- Czy antybiotyk działa na zapalenie zatok i jeśli tak, to kiedy zaczyna działać?
- Dlaczego leki na zapalenie zatok rozrzedzają zalegającą wydzielinę?
- Czy bańki na zatoki są skuteczne?
- Czy steryd na zapalenie zatok to dobry pomysł?
- Inhalacje na zatoki z Amolu lub Aromatolu?
- Jakie są skuteczne tabletki na zatoki bez recepty?
- Co jest dobre do picia na zatoki - zioła czy gotowe saszetki z apteki?
- Czy woda morska coś daje w zapaleniu zatok?
- Jak można ze sobą łączyć różne leki na zatoki i katar, aby zwiększyć skuteczność leczenia?
- Czy kobiety w ciąży mogą korzystać z tabletek, ziół lub płukania nosa i zatok?
- Czy dbanie o wilgotność pomieszczenia i nawodnienie organizmu jest istotne dla leczenia zatok?
- Czy leki na zatoki bez recepty pomogą tak samo skutecznie w wirusowym i bakteryjnym ich zapaleniu?
Skąd biorą się chore zatoki?
Stan określany przez samych pacjentów jako zapalenie i ból zatok to efekt toczącego się w nich stanu zapalnego. Wielu pacjentom towarzyszy uczucie "zatkania i przypchania zatok". Dlaczego zatoki się zatykają? Miejscowe zapalenie prowadzi do wytworzenia typowych objawów jak obrzęk i zaburzenie w produkcji wydzieliny, której staje się za dużo. Do tego dochodzi zaburzony odpływ wydzieliny - ich ujście staje się "węższe" i mniej drożne przez obrzęknięte tkanki. Brak odpływu wydzieliny z zatok przyczynia się do dalszego rozwoju zapalenia, w udział nim biorą nie tylko wirusy, ale również bakterie. W ten sposób ból, zatkane zatoki mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie nawet do 4. tygodni - tyle może trwać ostre zapalenie zatok. Jest jeszcze jeden gorszy scenariusz - ostre zapalenie może przejść w przewlekłe, które klasyfikuje się w ten sposób, jeśli trwa powyżej 12 tygodni.
Pierwsze objawy dotyczące bólu i dyskomfortu zatok biorą się z zapalenia wirusowego zatok, które w wyniku zjadliwości wirusów ("stwarzają warunki" dla bakterii) może przejść w nadkażenie bakteryjne i kolejno bakteryjne zapalenie zatok.
Jak preparaty na zatoki dostanę w aptece?
Wiele osób z pewnością stwierdzi, że domowe sposoby na zatoki są równie skuteczne, co apteczne preparaty. I tak i nie. Efektywna walka z zapaleniem zatok to często połączenie obu metod. Jakie są zatem główne grupy produktów do walki z zatkanymi i bolącymi zatokami?
Doustne środki na zatoki
Leki na zatoki mogą przybierać różną formę jak doustne leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i łączące składnik udrożniający zatoki oraz katar. Dostępne są w formie kapsułek, tabletek, saszetek i mogą przydać się jeśli występuje ból zatok z gorączką. Obok nich występują ziołowe preparaty w saszetkach lub tabletkach, których celem jest walka ze stanem zapalnym, rozrzedzenie zalegającej wydzieliny. Mogą przydać się na przewlekłe zapalenie zatok oraz częściowo walczyć z nieżytem błony śluzowej nosa (tj. katarem) związanym z przeziębieniem i ułatwiać ewakuację śluzu np. ropno-bakteryjnego z zatok przynosowych. W efekcie pomaga to udrożnić zatoki i łagodzić zapalenie zatok przynosowych. Sprawdzą się m.in. gdy nie ma gorączki lub stosuje się nią osoby lek np. na bazie NLPZ.
Do ziołowych preparatów na zatoki zależnie od puli objawów można włączyć typowe leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe.
Jakie grupy leków bez recepty pomagają leczyć objawy ostrego i przewlekłego zapalenia zatok?
Preparaty do nosa
Inną kategorią produktów są preparaty do nosa, które mogą zawierać typowe składniki, jak leki na katar np. ksylometazolinę lub oksymetazolinę (dla przypomnienia - nie wolno ich stosować dłużej niż tydzień). Obok nich równolegle występuje woda morska - zależnie od potrzeb hipertoniczna lub izotoniczna bez większych ograniczeń czasowych - to też pomoc w higienie nosa dla alergika. Specyficznym rodzajem produktu jest zestaw do płukania zatok, na który składa się specjalna butelka i saszetki rozpuszczalne w wodzie.
Pomocne w przypadku braku wody morskiej lub dedykowanego zestawu do płukania zatok okazuje się płukanie roztworem soli fizjologicznej, którą w aptece dostaniemy w ampułkach - one również pomagają oczyścić zatoki.
Inhalacje parowe
Ostatni rodzaj preparatów są dedykowane do tradycyjnej inhalacji parowej lub nebulizacji z inhalatorem. Forma tradycyjna wykorzystywana w domowym leczeniu zatok, czyli naczynie + wrzątek, olejki eteryczne i ręcznik na głowę. Można wykorzystać tutaj potencjał terapeutyczny płynący (dosłownie) z olejków eterycznych np. miętowego, sosnowego, eukaliptusowego etc. Dla szczęśliwych posiadaczy inhalatora inną opcją leczenia jest stosowanie inhalatora z nebulizatorem, do którego wlewa się ampułkę np. soli fizjologicznej, hipertonicznego roztworu soli z dodatkiem np. ektoiny lub acetylocysteiny.
Na ból i stan zapalny zatok
Dedykowanymi produktami na ból i zapalenie zatok będą leki przeciwzapalne i przeciwbólowe opierające się na NLPZ, wśród których istotne znaczenie na zatoki ma ibuprofen. Leki z ibuprofenem zależnie od producenta zawierają dodatkowe substancje wzmagające drożność jak pseudoefedrynę lub fenylefrynę. Alternatywę stanowią saszetki lub tabletki paracetamol + wspomniane składniki udrożniające. Opcjonalnie na ostre zapalenie zatok można sięgnąć po preparaty zawierające dodatkowo np. chlorfeniraminę lub feniraminę (stary lek na alergię, który pomaga złagodzić dolegliwości ograniczające swobodne oddychanie, pomaga odetkać zatoki, ale u niektórych osób może powodować senność).
Podsumowując - leki na zatoki bez recepty mogą zawierać:
NLPZ | składnik na katar | postać farmaceutyczna | opcjonalny składnik |
ibuprofen | pseudoefedryna lub fenylefryna | tabletki lub kapsułki | chlorfeniramina, feniramina, mepiramina, witamina C, kofeina |
paracetamol | saszetki, mniej tabletek/kapsułek | ||
kwas acetylosalicylowy | saszetki |
Więcej leków zawierających 2 i więcej składników znajdziesz w wieloskładnikowe leki na przeziębienie.
Wśród składników o marginalnym znaczeniu wymienia się witaminę C, którą w czasie choroby suplementuje się w większych ilościach (z innych źródeł) lub kofeina (wzmaga działanie przeciwbólowe - może mieć znaczenie jeśli bólowi zatok towarzyszy również ból głowy).
Produkty rozrzedzające wydzielinę w zatokach
Istotną rolę w łagodzeniu ostrego i przewlekłego zapalenia zatok pełnią doustne środki mukolityczne i sekretolityczne. Co właściwie oznacza ich działanie?
- Działanie mukolityczne - dochodzi do rozrzedzania gęstej wydzieliny w zatokach przez cięcie specyficznych wiązań znajdujących się we flegmie, co rozdrabnia zalegający śluz.
- Działanie sekretolityczne - wzmaga produkcję bardziej wodnistej wydzieliny, co pomaga usunąć dotychczas zalegającą wydzielinę.
Lekami o wymienionym działaniu są:
- środki na bazie acetylocysteiny, karbocysteiny lub leki z erdosteiną - normalizują skład śluzu, ograniczają jego lepkość i usprawniają mechanizm oczyszczania zatok na drodze śluzowo-rzęszkowej
- ziołowe mieszanki, wśród których często wymienia się werbenę, bez czarny, pierwiosnek, goryczkę, dziewannę, miętę, tymianek, lipa, pelargonia, bromelainę (z ananasa - enzym proteolityczny) i są dostępne w formie tabletek/kapsułek/saszetek lub naparu ziołowego - ich zakres jest podobny, co w przypadku pochodnych cysteiny - rozrzedzają śluz, ułatwiają jego ewakuację z zatok, normalizują go
- olejki eteryczne i/lub ich składniki w kapsułkach - olejek eukaliptusowy, mirtu, cytryny zwyczajnej, pomarańczy słodkiej lub cyneol.
Inną opcją, która pomoże ograniczyć obrzęk śluzówki i jednocześnie rozrzedzić wydzielinę jest wspomniane płukanie zatok lub regularne stosowanie w ciągu dnia wody morskiej, która pomaga oczyścić nos, a jej stosowanie nie ma ograniczeń czasowych.
Na obrzęk śluzówki i udrożnienie dróg oddechowych
Obrzęknięta błona śluzowa zatok i jamy nosowej znacząco utrudnia oddychanie, powoduje znaczący dyskomfort, szczególnie w nocy, gdy powodują wybudzanie się. Dla wsparcia i udrożnienia, w tym odpływu zalegającej wydzieliny pomocne są środki już wymienione jak doustna fenylefryna lub pseudefedryna (dostępne również w formie monopreparatów). Inną opcją są typowe krople do nosa na zatoki i katar zawierające ksylometazolinę lub oksymetazolinę, które powodują udrożnienie nosa, redukcję obrzęku w obrębie zatok i jamy nosowo-gardłowej. Większość tych środków stosuje się przez krótki czas - zwykle kilka dni, nie dłużej niż 5-7, ponieważ długotrwałe stosowanie może prowadzić do zaniku śluzówki w nosie. W przypadku obrzęku śluzówki, zatkanego nosa i zatok pomocna jest również woda morska, która nie ma szybkiego początku działania jak ksylometazolina, ale również pomaga i jej stosowanie wolne jest od wielu skutków ubocznych typowych dla grupy "sympatykomimetyków jak wymienione wyżej substancje - woda morska nie powoduje wzrostu ciśnienia, suchości śluzówki - wręcz ją nawilża.
Przed podaniem leków do nosa warto przeprowadzić płukanie zatok roztworem izotonicznej wody morskiej lub soli fizjologicznej - pomoże to w lepszej penetracji leku, zwiększa się dla niego punkt uchwytu, co przekłada się na pełniejsze działanie leku.
Inhalacje na zatoki czy płukanie zatok - co lepsze?
To zależy. Inhalacje, a właściwie nebulizacja dostarcza mgiełki z bardzo małymi cząsteczkami, które ze względu na swój stopień rozdrobnienia łatwiej znajdują punkt uchwytu do działania (tutaj znajdziesz preparaty do inhalacji nie tylko na zatoki). Z kolei płukanie zatok to zabieg, w którym używa się jednorodnego roztworu najczęściej połączenie wody i soli, co pozwala na mechaniczne oczyszczenie zatok lepiej niż połączenie wody morskiej i chusteczek z wydmuchiwaniem nosa lub nawet aspiratorem. Dlatego płukanie zatok może przynieść szybciej ulgę w porównaniu do inhalacji. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby połączyć obie metody. Czy to ma sens? Tak, ponieważ płukanie izotonicznym roztworem oczyszcza i odsłania lepiej błonę śluzową, co pozwala lepiej działać inhalacjom. Pomocne na równi z płukaniem zatok mogą być również domowe inhalacje parowe z rumiankiem i dodatkiem udrożniających nos i zatoki olejków. Ostatecznie na decyzję o wyborze płukania zatok na korzyść inhalacji lub na odwrót mogą wpłynąć osobiste preferencje pacjenta, a także jego doświadczenie w samoleczeniu.
Leczenie chorych zatok - często zadawane pytania
Leczenie zatok to złożony proces, w trakcie którego można skorzystać ze środków doustnych i szerokiego wyboru preparatów do nosa np. jak zestaw do płukania przewodów nosowych i zatok roztworem soli fizjologicznej. Do dyspozycji pozostaje zabieg inhalacji zatok pomocny do leczenia przewlekłego zapalenia zatok. Zdecydowana większość osób pierwsze objawy chorych zatok najczęściej będzie łagodzić na własną rękę. Jest to związane z tym, że zatoki czołowe, przynosowe w pierwszej kolejności atakują wirusy, dla którego nie ma specyficznego leczenia przyczynowego. Dlatego pozostaje walka o maksymalne łagodzenie objawów, w tym usprawnienie oczyszczania zatok i redukcji obrzęku wraz ze stanem zapalnym. Mimo wszystko pacjenci mogą mieć wątpliwości co do wyboru leków na zatoki. Poniżej prezentujemy jedne z najczęściej zadawanych pytań.
Dlaczego zapaleniu zatok towarzyszy uczucie jak zatkane zatoki?
Wrażenie zatkanych zatok to kwestia nagromadzonej w nich wydzieliny będącej efektem stanu zapalnego i infekcji, a także obrzęku śluzówki, co kończy się uczuciem ucisku, bólu przy schylaniu się lub tkliwością zatok.
Lepszy jest paracetamol czy ibuprofen na ból zatok?
Leki przeciwbólowe na zapalenie zatok może zawierać w zasadzie 3 substancje jak ibuprofen, paracetamol lub rzadziej kwas acetylosalicylowy. Obie najczęściej występujące substancje jak paracetamol i ibuprofen są jednym z dwóch składników, obok których wymienia się pseudoefedrynę lub fenylefrynę (mają za zadania obkurczać naczynia krwionośne i ograniczać obrzęk). Oba działają na ból zatok i głowy, obniżają gorączkę. Faktem jest jednak to, że ibuprofen posiada działanie przeciwzapalne, które ma znaczenie dla stanu zapalnego. Takiej komponenty jest pozbawiony paracetamol. Warto wziąć pod uwagę fakt, że leczenie zapalenia zatok jest często złożone, a działanie przeciwzapalne można osiągnąć stosując steryd do nosa - należy stosować go jednak ostrożnie. Najlepsze połączenie dla leczenia uzyskuje się łącząc antybiotykoterapię ze sterydem do nosa.
Z czego zrobić okłady na zatoki?
Pomocne są ciepłe okłady np. żelowe kompresy. Oprócz tego można spróbować naturalnego termoforu opierającego się na pestkach wiśni. Starą alternatywą jest również woreczek bawełniany z ziarnami gorczycy, który łatwo zrobić samemu w domu. Problematyczny w użyciu może być standardowy termofor 2-litrowy ze względu na swoją wielkość, podobnie poduszka elektryczna, która nie jest w ogóle przeznaczona do tego typu grzania.
Czy antybiotyk działa na zapalenie zatok i jeśli tak, to kiedy zaczyna działać?
Nie ma dostępnych produktów jak antybiotyk na zatoki bez recepty. Większość stanów zapalnych ma podłoże wirusowe. Antybiotyki to leki, które działają na bakterie, które mogą być wtórnym patogenem dla zakażenia zatok, które z wirusowego przechodzi w bakteryjne. Dlatego w pierwszych objawach zapalenia zatok antybiotyk jest zbyteczny. Jeśli po kilku-kilkunastu dniach nieskutecznego leczenia ból i/lub zapalenie zatok nadal trwają istnieje zasadność przepisania antybiotyku. Wśród antybiotyków na bakteryjne zapalenie i ból zatok są antybiotyki beta-laktamowe jak penicyliny i cefalosporyny. Warto jednak pamiętać, że acetylocysteina może zaburzać działanie niektórych antybiotyków, wyjątkami są amoksycylina, doksycylina i cefuroksym.
Dlaczego leki na zapalenie zatok rozrzedzają zalegającą wydzielinę?
Nie wszystkie leki na zapalenie zatok wykazują takie działanie. Wiele z nich, a są to preparaty z acetylocysteiną lub ziołowe środki sekretolityczne wykazuje wymienione właściwości. Mogą one wynikać z możliwości rozdrobnienia gęstego śluzu na skutek przerwania specyficznych wiązań lub produkcją świeżego śluzu, który pozwala upłynnić ten gęsty.
Czy bańki na zatoki są skuteczne?
Bańki na zatoki, zwane również bańkami na zapalenie zatok, są tradycyjną metodą leczenia schorzeń zatok, stosowaną od wieków w medycynie chińskiej. Ich działanie polega na wytworzeniu podciśnienia wewnątrz bańki, co ma za zadanie pobudzenie krążenia krwi w okolicach zatok, co pomaga w redukcji stanu zapalnego i bólu. Chociaż nie ma jednoznacznych dowodów naukowych na skuteczność bańek na zatoki, wielu pacjentów zgłasza pozytywne doświadczenia po ich użyciu. Jednakże, należy zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem bańek na zapalenie zatok, ponieważ mogą pojawić się skutki uboczne, takie jak siniaki, zaczerwienienie czy podrażnienie skóry. Dobrze jest również pamiętać o tym, że bańki na zatoki nie zastępują tradycyjnego leczenia farmakologicznego i mogą być stosowane jedynie jako uzupełnienie terapii.
Czy steryd na zapalenie zatok to dobry pomysł?
Zapalenie zatok to szerokie pojęcie, które może odnosić się do infekcyjnego zapalenia zatok lub alergicznego. Spray ze sterydem do nosa może pomóc w alergicznym zapaleniu zatok w połączeniu z doustnymi lekami przeciwalergicznymi. W przypadku zakażenia bakteryjnego samodzielne stosowanie sterydu może być groźne w skutkach. Steryd jest zasadny do leczenia bakteryjnego zakażenia jedynie z antybiotykiem. Więc to połączenie, które zleca lekarz. W przypadku wirusowego zapalenia mogą przynieść one ulgę w objawach. Większość pacjentów nie jest w stanie stwierdzić z jakiego rodzajem zakażenia zatok ma doczynienia, a wszystkie sterydy bez recepty do nosa znajdują zastoswanie w leczeniu całorocznego lub sezonowego kataru siennego.
Inhalacje na zatoki z Amolu lub Aromatolu?
Oba produkty, zarówno Amol i Aromatol są względem siebie odpowiednikami, które opierają się na olejkach rozpuszczonych w spirytusie, są nimi m.in. olejek goździkowy, cynamonowy, lawendowy. W przypadku obu do gorącej wody wkrapla się kilka kropli Aromatolu lub Amolu, a głowę trzyma nad parującymi oparami uważając aby nie podrażnić błony śluzowej oczu. Podczas takich inhalacji parowych należy swobodnie oddychać. Alternatywę za oba produkty stanowi mieszanka gotowych olejków jak Inhalol, Olbas Oil lub można skorzystać z tylko 1 olejku np. sosnowego.
Jakie są skuteczne tabletki na zatoki bez recepty?
Jednym z leków bez recepty wskazanym w leczeniu zapalenia zatok jest Sinupret. To ziołowy produkt leczniczy bez recepty w formie tabletek lub kropli, które stosuje się codziennie przez kilka dni. Na lek roślinny składa się szereg ziół, które łagodzą stan zapalny, rozrzedzają gęsty zatokowy śluz ułatwiając jego eliminację i usunięcie z zatok. W efekcie przyczynia się to do odetkania zatok i redukcji uczucia zatkanego nosa. W przypadku znacznego bólu i towarzyszącej gorączki zastosowanie mają leki na bazie iburpofenu / paracetamolu z fenylefryną lub pseudoefedryną.
Co jest dobre do picia na zatoki - zioła czy gotowe saszetki z apteki?
Zapalenie zatok może być zróżnicowane na wirusowe lub o podłożu bakteryjnym. Kluczowa kwestia to również nasilenie objawów, a także wiek pacjenta. W przypadku bólu zatok z gorączką warto sięgnąć po saszetki/tabletki z ibuprofenem lub paracetamolem i składnikiem udrażniającym przewody nosowe. Jeśli z kolei pacjent zmaga się z zapaleniem zatok bez gorączki warto rozważyć zioła, które pomogą w usuwaniu wydzieliny, mają potencjał przeciwzapalny i rozrzedzający wydzielinę.
Czy woda morska coś daje w zapaleniu zatok?
Woda morska to jeden z produktów zarejestrowanych jako wyrób medyczny, który pomaga oczyścić jamę nosową z różnych zanieczyszczeń, a także udrożnić nos i redukować obrzęk. Zależnie od podstawowego stężenia może być ona izotoniczna lub hipertoniczna. Aerozol z wodą morską o stężeniu fizjologicznym pomoże przepłukać nos, nawilżyć go w przypadku suchości. W przypadku silnego obrzęku, uczucia zatkanego nosa i zatok zastosowanie ma bardziej słona, czyli hipertoniczna.
Jak można ze sobą łączyć różne leki na zatoki i katar, aby zwiększyć skuteczność leczenia?
W ramach preparatów na zatoki dostępne są leki do nosa i preparaty doustne. Można je ze sobą łączyć, aczkolwiek niewskazane jest łączenie m.in. kropli z ksylometazoliną i doustnymi lekami ze składnikami na katar jak fenylefryna, pseudoefedryna ze względu na potencjalne skutki uboczne w postaci wzrostu ciśnienia. Poniżej - w formie grafiki - prezentujemy 4 najczęściej spotykane połączenia różnych preparatów bez recepty na zatoki.
Jak bezpiecznie i skutecznie łączyć ze sobą różne doustne leki i preparaty do nosa na zatoki?
Czy kobiety w ciąży mogą korzystać z tabletek, ziół lub płukania nosa i zatok?
W czasie ciąży wiele leków nie powinno być stosowanych. Wśród nich wymienia się wiele tabletek i saszetek na zatoki, ponieważ w ich składzie można znaleźć składniki niewskazane lub wręcz przeciwwskazane w czasie ciąży. Podobnie w przypadku ziół, które mogą mieć realny wpływ na czynność skurczową macicy jak np. tymianek. Dlatego jedną z opcji, która jest bezpieczna dla kobiet w ciąży chorujących na zatoki jest płukanie nosa roztworem izotonicznym lub hipertonicznym, a także stosowanie wody morskiej (najlepiej bez konserwantów).
Czy dbanie o wilgotność pomieszczenia i nawodnienie organizmu jest istotne dla leczenia zatok?
Tak, ponieważ nadmierna suchość nie sprzyja upłynnieniu wydzieliny w zatokach, dlatego warto nawilżać powietrze nie zapominając jak ważne jest nawadnianie organizmu. Dlatego o poziom wilgotności należy dbać nie tylko w powietrzu, ale również w organizmie, ponieważ działanie leków mukolitycznych i sekretolitycznych zależy od nawodnienia. Oprócz tego odpowiednia podaż płynów sprzyja oczyszczeniu górnych i dolnych dróg oddechowych, a także jest ważne w walce z gorączką, która ma miejsce w zapaleniu zatok.
Czy leki na zatoki bez recepty pomogą tak samo skutecznie w wirusowym i bakteryjnym ich zapaleniu?
Preparaty na zatoki należy dobierać wg podłoża chorobowego. W przypadku wirusów nie ma leczenia działającego bezpośrednio na nie, dlatego najważniejsze jest zadbanie o ich kondycję. W przypadku bakteryjnego podłoża istotne i zasadne może być włączenie antybiotyku, który będzie współdziałał z preparatami OTC jak np. acetylocysteina, która nie wchodzi w interakcje z takimi antybiotykami jak amoksycylina, doksycylina, cefuroksym.
Bibliografia
- https://www.racgp.org.au/afp/2016/june/sinusitis/
- https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2017/1015/p500.html
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25832968/
- https://otolaryngologypl.com/resources/html/article/details?id=221410&language=pl