Katar w ciąży może być objawem przeziębienia, alergii lub zmian hormonalnych. Bywa uciążliwy i negatywnie wpływa na samopoczucie kobiety ciężarnej. Co na katar w ciąży można bezpiecznie stosować? Jakie domowe sposoby na katar mogą pomóc złagodzić ten nieprzyjemny objaw?
Kurkuma – właściwości lecznicze i zastosowanie, dawkowanie i suplementacja
Kurkuma może pomóc w wielu schorzeniach związanych ze stawami i wątrobą. Oprócz tego kurkuma wpływa na organizm ograniczając aktywność wolnych rodników. Dlatego ta złota przyprawa jest często elementem suplementacji ze względu na właściwości prozdrowotne i to, że kurkumina jest silnym przeciwutleniaczem. Dowiedz się więcej nt. kłącza kurkumy i jej korzystnych właściwości zdrowotnych!
- Czym jest kurkuma (ostryż długi)?
- Co zawiera kurkuma?
- Kto skorzysta z właściwości kurkumy i kurkuminy?
- Kurkuma – właściwości lecznicze
- Kłącze kurkumy jako antyoksydant
- Kurkuminoidy, kurkuma i działanie przeciwzapalne
- Kurkumina i kurkuma w prewencji nowotworów
- Preparaty z kurkumą
- Na stawy z kurkumą
- Ile dziennie można stosować kurkumy?
- Kurkuma – przeciwwskazania
- Kurkuma skutki uboczne
- Kurkuma i interakcje z innymi lekami
Czym jest kurkuma (ostryż długi)?
Kurkuma (łac. Curcuma longa, ang. turmeric), znana także jako korzeń / kłącze z regionu Azji Południowo-Wschodniej, jest bogata w związki korzystnie wpływające na zdrowie. To roślina o wielu nazwach, znana jako ostryż długi, szafran indyjski. To roślina należąca do rodziny imbirowatych pochodząca z Azji. W medycynie ludowej stosowana do leczenia schorzeń wątroby, przewodu pokarmowego, zapalenia stawów, reumatyzmu. Za właściwości kurkumy odpowiada grupa związków znana jako kurkuminoidy, które odpowiadają za charakterystyczny pomarańczowy kolor kukumy i jej podstawowego surowca jakim jest kłącze; te związki czynią ją cenionym składnikiem suplementów.
Kurkuma to również przyprawa nadająca curry charakterystyczny żółto-pomarańczowy kolor - w smaku jest lekko gorzka, ale ma bardzo aromatyczny zapach. Kłącze tej rośliny jest szeroko wykorzystywane w medycynie ajurwedyjskiej na terenie Indii.
Co zawiera kurkuma?
Podstawową grupą związków, która odpowiada za działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i nie tylko są kurkuminoidy. Głównym przedstawicielem jest kurkumina, mono-dimetoksykurkumina, bis-dimetoksykurkumina i cyklokurkumina. Istotnym składnikiem jest również olejek eteryczny (1,5-5,5%) zawierający seskwiterpeny jak alfa i beta-turmeron, zingiberen.
Kto skorzysta z właściwości kurkumy i kurkuminy?
Wiadome jest, że kurkuma wpływa na szereg układów i narządów. Przy jakich chorobach i schorzeniach skorzystają pacjenci z właściwości zdrowotnych kurkumy? Istotne są:
- dolegliwości dyspeptyczne, którym towarzyszy niedostateczna produkcja żółci (inne preparaty na trawienie znajdziesz TUTAJ)
- schorzenia woreczka żółciowego (po konsultacji z lekarzem)
- ograniczony apetyt (np. u dzieci, gdzie kurkumę stosuje się jak składnik preparatów złożonych pobudzających apetyt - zamiast ostryżu stosuje się niekiedy kurkumę jawajską)
- zwyrodnienia stawów i reumatyzm.
Dla osób, które chcą wesprzeć ochronę przed wolnymi rodnikami kurkuma jest odpowiednim surowcem.
Kurkuma – właściwości lecznicze
Kurkuma i jej kłącze z czynnym związkiem kurkuminą posiada wielokierunkowe działanie, także jako dodatek do różnych potraw lub jako składnik złotego mleka. Można je podzielić zależnie od układu funkcjonalnego człowieka. Kurkuma działa na:
- układ trawienny / pokarmowy i wykazuje działanie żółciopędne i żółciotwórcze, a także hepatoprotekcyjne (ochronnie na wątrobę poprzez wzrost poziomu glutationu i ograniczenie poziomu peroksydazy lipidowej, a także ALT i AST - podstawowe enzymy w próbie wątrobowej; oprócz tego może łagodzić proces włóknienia wątroby), działa również wiatropędnie
- stawy i układ ruchu ograniczając typowe objawy stanu zapalnego
- układ nerwowy wykazuje działanie neuroprotekcyjne (część badań wskazuje na jej istotny potencjał w przeciwdziałaniu chorobom neurodegeneracyjnym jak choroba Parkinsona, Alzheimera, gdzie aktywnych jest wiele procesów zapalnych w kierunku neuronów, co wiąże się z ich degradacją tj. zniszczeniem; dodatkowo ma wpływ na hamowanie odkładania się amyloidu w mózgu, co jest główną przyczyną Alzheimera).
Co jeszcze przypisuje się kurkumie? Są to działanie:
- przeciwcukrzycowe (ma korzystny wpływ na utrzymanie właściwego poziomu cukru we krwi)
- obniżające cholesterol (wspiera profil lipidowy)
- hipotensyjne (obniża ciśnienie krwi) i kardioprotekcyjne (kurkuma wykazuje właściwości przeciwmiażdżycowe, a także wpływa na szlaki odpowiedzialne za cytoprotekcję i ochronę przed stresem oksydacyjnym; kłącze kurkumy może również wspierać funkcję śródbłonka naczyniowego)
- przeciwzakrzepowe (wspiera przepływ krwi w naczyniach chroniąc przed tworzeniem się zakrzepów)
- przeciwdrobnoustrojowe (przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze).
Kłącze kurkumy jako antyoksydant
Kluczowym działaniem kurkumy są jej właściwości przeciwutleniające (antyoksydacyjne), które wykorzystuje właściwie cały organizm, ponieważ wolne rodniki atakują wiele struktur np. neurony, stawy, naczynia krwionośne. Jest aktywna wobec różnych reaktywnych form tlenu (w skrócie ROS) jak rodniki ponadtlenkowe, rodniki tlenku azotu (RNS). Dzięki temu hamuje peroksydację lipidów, a także sama w sobie może zwiększać aktywność enzymów antyoksydacyjnych jak transferaza glutationowa lub dysmutaza ponadtlenkowa. Dodatkowo ogranicza aktywność enzymów wytwarzających wolne rodniki jak lipooksygenza, cyklooksygenaza.
Kurkuminoidy, kurkuma i działanie przeciwzapalne
Innym kluczowym działaniem kurkumy jest łagodzenie objawów i hamowanie stanu zapalnego. Właściwości te są szczególnie wykorzystywane w przypadku dolegliwości stawów - schorzeń zwyrodnieniowych i reumatyzmu, ale również w ramach ochrony innych układów, w których proces zapalny jest jednym z elementów patomechanizmu np. w przypadku niektórych schorzeń układu nerwowego lub serca. Jakie są kompetencje kurkumy w hamowaniu procesu zapalnego? Działa ona:
- ograniczając syntezę prostaglandyn np. PGE2 hamując enzym COX, a także innych cytokin prozapalnych jak TNF-alfa, interleukiny IL-1b, 2, 6, 8)
- zmniejsza aktywność enzymów generujących wolne rodniki tlenowe.
Kurkumina i kurkuma w prewencji nowotworów
Nie można pominąć również tego, że kurkuma ma swój potencjał w ochronie przed komórkami nowotworowymi, jednak nie wyjaśniono (jeszcze) całkowicie profilu działania ani bezpieczeństwa kurkumy. Działanie przeciwnowotworowe kurkumy jest faktem, szczególnie, że wskazuje się na jej antyproliferacyjne właściwości (hamuje namnażanie się komórek rakowych). Oprócz tego wpływa na proces angiogenezy, czyli unaczynienia się guza/nowotworu. Może również w przypadku niektórych nowotworów indukować apoptozą - przyczyniać się do śmierci komórki.
Zobacz preparaty na stawy z dodatkiem kurkumy i kurkuminy:
Preparaty z kurkumą
Kurkuma jest cennym składnikiem, który niestety ma słabą biodostępność tzn. po podaniu doustnym słabo się wchłania, do czego przyczynia się słaba rozpuszczalność w wodzie. Dodatkowo kurkumina jest szybko metabolizowana w organizmie, ma krótki okres półtrwania w ustroju. Dlatego wsparciem dla jej wchłaniania i działania jest połączenie:
- kurkumy z piperyną (składnik aktywny czarnego pieprzu), który wspiera wchłanianie, a także ogranicza zbyt szybki rozkład kurkuminy; dostępne są w proporcji 500 mg ekstraktu kurkumy do 5 mg ekstraktu z czarnego pieprzu zawierające 4 lub więcej mg piperyny)
- kurkumy z lecytyną (200-400 mg), która ze względu na właściwości chemiczne poprawia absorpcję jelitową związków słabo rozpuszczalnych w wodzie.
Warto również wybierając preparaty z kurkumą szukać standaryzowanych ekstraktów w kierunku kurkuminy i kurkuminoidów (główny składnik aktywny kłącza w żółtym kolorze).
Gotowe preparaty z kurkumą TUTAJ.
Na stawy z kurkumą
Kurkuma jest wartościowym składnikiem suplementów dedykowanych na stawy, w skład których wchodzi również imbir wykazujący właściwości przeciwzapalne. Dlatego połączenie kurkumy i imbiru w preparatach na stawy nie powinno dziwić. Oprócz tego kurkuma jest dodatkiem w innych suplementach na stawy zestawiana obok glukozaminy, chondroityny, a także minerałów jak miedź, selen i mangan. Kurkuma może być również łączona z innymi składnikami roślinnymi jak kadzidłowiec z kwasami bosweliowymi.
Zobacz preparaty z kurkumą, kurkuminą i piperyną:
Ile dziennie można stosować kurkumy?
Zależnie od źródeł to przedział od 3 do 8 lub nawet 12 g, co przekłada się (zależnie od mocy ekstraktu) do 4 g kurkuminy dziennie. Wynika to z faktu, że kurkumina jest słabo wchłaniana. Bezpieczny czas stosowania to przedział 2-3 miesięcy. Warto pamiętać, że przyjmowanie kurkumy w dużych ilościach może sprzyjać biegunce i bólom brzucha. W formie suplementów diety można spotkać się z następującym sposobem stosowania np.
- 2 razy dziennie po 1 kapsułce, która zawiera 250 mg ekstraktu z kurkumy standaryzowanego na 90% kurkuminoidów
- 1 raz dziennie po 1 kapsułce z 450 mg ekstraktu z kłącza kurkumy z dodatkiem 2 mg piperyny
- 1 raz dziennie po 1 kapsułce z ekstraktem z ostryżu (250 mg, który zawiera 237 mg kurkuminy) i prawie 10 mg piperyny.
WAŻNE - dla wsparcia wchłaniania naturalnej kurkumy jako przyprawy lub suplementów warto spożywać ją w posiłkach zawierających tłuszcz. Jedna łyżeczka kurkumy w proszku zawiera średnio 200 mg kurkuminy.
Kurkuma – przeciwwskazania
Kurkuma mimo szerokiego wachlarzu właściwości leczniczych może nie tylko nie służyć, ale być przeciwwskazana. Z racji, że to surowiec żółciopędny i żółciotwórczy nie należy stosować go w przypadku zaczopowania dróg żółciowych. Z kurkumy nie skorzystają również pacjenci wykazujący nadwrażliwość na kurkumę, a niektóre źródła podają, że jej stosowanie jest p/wskazane w przypadku nadwrażliwości na rośliny z rodziny Zingiberaceae, czyli imbirowatych, a także innych gatunków z rodzaju Curcuma.
Kurkuma skutki uboczne
Stosowanie kłącza kurkumy w nadmiernych ilościach może prowadzić do podrażnienia błony śluzowej żołądka, a także innych zaburzeń żołądkowo-jelitowych wliczając w to ból brzucha, nudności i biegunkę, a także żółty stolec. U części pacjentów mogą pojawić się zmiany skórne jak stany zapalne i alergie, jednak zwykle przy bezpośrednim kontakcie skóry z kurkumą. Innym działaniem niepożądanym jest dłuższe krwawienie z rany, ponieważ kurkuma ma właściwości p/zakrzepowe, co oznacza, że krew może wolniej krzepnąć - jest to kluczowe, jeśli w niedługim czasie spodziewasz się operacji chirurgicznej.
Kurkuma i interakcje z innymi lekami
Kurkuma ze względu na szeroki zakres działania może nasilać lub ograniczać działanie niektórych leków.
Na uwagę zasługuje to, że kurkuma zwiększa działanie leków jak:
- norfloksacyna (chemioterapeutyk przeciwbakteryjny)
- leki przeciwzapalne NLPZ (synergizm działania związany z mechanizmem, kurkumina może spowalniać metabolizm niektórych NLPZ jak ibuprofen)
- leki przeciwpłytkowe i przeciwzakrzepowe (kwas acetylosalicowy, klopidogrel, tyklopidyna, warfaryna, miłorząb japoński, czosnek)
- preparaty hipoglikemizujące (obniżające poziom cukru)
- leki hipotensyjne (obniżające ciśnienie).
Oprócz tego kurkuma może ograniczać działanie niektórych leków p/nowotworowych jak cyklofosfamid, a także ograniczać efekt terapeutyczny dla leków hamujących produkcję kwasu solnego w żołądku (inhibitory pompy protonowej, famotydyna), ponieważ kurkuma wzmaga jego produkcję.
Pamiętaj, jeśli masz wątpliwości związane ze stosowaniem preparatów z kurkumą, a także samej przyprawy warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Bibliografia
- Dei Cas M, Ghidoni R. Dietary Curcumin: Correlation between Bioavailability and Health Potential. Nutrients. 2019 Sep 8;11(9):2147. doi: 10.3390/nu11092147. PMID: 31500361; PMCID: PMC6770259.
- Frohne, D. (2010). Leksykon roślin leczniczych: przewodnik naukowy. MedPharm Polska.
- Hewlings SJ, Kalman DS. Curcumin: A Review of Its Effects on Human Health. Foods. 2017 Oct 22;6(10):92. doi: 10.3390/foods6100092. PMID: 29065496; PMCID: PMC5664031.
- Schilcher, H., & Dorsch, W. (2010). Ziołolecznictwo w pediatrii: podręcznik dla lekarzy i farmaceutów. MedPharm Polska.
- Sharifi-Rad J, Rayess YE, Rizk AA, Sadaka C, Zgheib R, Zam W, Sestito S, Rapposelli S, Neffe-Skocińska K, Zielińska D, Salehi B, Setzer WN, Dosoky NS, Taheri Y, El Beyrouthy M, Martorell M, Ostrander EA, Suleria HAR, Cho WC, Maroyi A, Martins N. Turmeric and Its Major Compound Curcumin on Health: Bioactive Effects and Safety Profiles for Food, Pharmaceutical, Biotechnological and Medicinal Applications. Front Pharmacol. 2020 Sep 15;11:01021. doi: 10.3389/fphar.2020.01021. PMID: 33041781; PMCID: PMC7522354.
- https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-662/turmeric
- https://go.drugbank.com/drugs/DB11672