Co to jest grzybica skóry
O grzybicy mówimy, jeżeli na naszej skórze nadmiernie namnoży się patogenny grzyb. Konsekwencje takiej niechcianej kolonizacji to zaczerwienienie na skórze, łuszczenie, uporczywe swędzenie. Grzybica skóry najczęściej atakuje dzieci oraz osoby starsze, co wiąże się zwykle z niedostateczną odpornością i higieną obu tych grup. Niewielkie zakażenie grzybicze skóry możemy wyleczyć samodzielnie w domu przy pomocy leków przeciwgrzybiczych bez recepty. Rozległe i trudnodostępne zmiany wymagają jednak wizyty u dermatologa, który dokładnie obejrzy zmianę i dobierze leki na receptę w maści lub w tabletkach. Na grzybicę w obrębie płytki paznokcia najskuteczniejszy będzie zaś lakier przeciwgrzybiczy.
Jakie mikroorganizmy najczęściej wywołują grzybicę? Z przeprowadzonych w Polsce badań wynika, że zazwyczaj naszą skórę atakują dermatofity, przy czym dotyczy to przede wszystkim mężczyzn. Dermatofity atakują zrogowaciałe struktury naskórka, włosów, a także paznokci. U kobiet natomiast częściej dochodzi do zakażeń drożdżakami, gustującymi w błonach śluzowych i fałdach skóry. W najrzadszych przypadkach możemy ulec infekcji spowodowanej grzybami pleśniowymi.
Gdzie najczęściej pojawia się grzybica skóry? Rodzaje grzybicy
Grzybica może dotknąć właściwie wszystkie części naszego ciała, od czubka głowy, aż po koniuszki palców u stóp. Z tego względu wyróżniamy różne jej rodzaje jak:
- grzybica skóry gładkiej np. pod piersiami, w fałdach skórnych, pod pachami, na nogach,
- grzybica pachwin,
- grzybica stóp,
- grzybica dłoni,
- grzybica owłosionej skóry głowy,
- grzybica brody,
- łupież pstry.
Rzadziej można spotkać się z:
- grzybicą na twarzy,
- grzybicą na plecach,
- grzybicą na szyi.
Jak można się zarazić grzybicą? Przyczyny
Nietrudno jest złapać infekcję grzybiczą. Wystarczy zetknąć się z zarażonym przedmiotem np. ręcznikiem czy powierzchnią np. podłogą na basenie, a czasem nawet i to nie jest potrzebne. Na naszej skórze naturalnie występuje bowiem wiele gatunków najróżniejszych grzybów. Gdy cieszymy się dobrym zdrowiem, to nie wyrządzają nam one krzywdy. Inaczej jednak sprawa wygląda, gdy jesteśmy chorzy lub równowaga w naszym organizmie została zachwiana. Wtedy grzyby wkraczają do akcji, namnażają się nadmiernie, a na naszej stopie, a może pod piersiami, pojawia się swędząca zmiana grzybicza. Takie infekcje określane są mianem oportunistycznych.
Jakie są najczęstsze przyczyny grzybicy? Infekcji grzybiczej sprzyja:
- zły stan naskórka – u dzieci i osób starszych bariera lipidowa skóry często jest zaburzona, a grzyby mają otwarte wrota, aby dostać się do głębszych warstw i w nich się zadomowić. Również sucha, zaniedbana skóra sprzyja zakażeniom, dlatego warto o nią dbać, stosując regularnie emolienty lub balsamy/kremy nawilżające. Niewątpliwe ważne jest także dbanie o codzienną higienę.
- obecność niektórych chorób – przykładami są cukrzyca, miażdżyca, zaburzenia pracy tarczycy lub choroby obniżające odporność.
- zażywanie wybranych leków – tutaj warto pochylić się nad antybiotykami, sterydami, lekami stosowanymi w chemioterapii oraz immunosupresantami. Te grupy leków sprzyjają bowiem rozwojowi kandydozy skóry i innych infekcji grzybiczych. Przy antybiotyku nie zapominaj zastosować dobrego probiotyku!
- nadmierna potliwość – wilgotne i ciepłe środowisko, to ulubiony dom mikroskopowych organizmów. Dlatego jeżeli mierzysz się z problemem wzmożonego poceniam zadbaj o higienę i dobrany antyperspirant.
- zanieczyszczenie środowiska naturalnego - jeżeli środowisko, w którym żyjesz, cechuje duże zanieczyszczenie, to z dużym prawdopodobieństwem w swoim otoczeniu stykasz się z wieloma chorobotwórczymi grzybami.
Pamiętaj – grzybica skóry dotyka naprawdę wiele osób, nawet tych starannie dbających o higienę skóry. W skali świata nawet 20% osób cierpi na grzybicę. Nie wstydź się zgłosić z nią do lekarza lub zapytać o radę w aptece. Nawet twoja pani doktor prawdopodobnie kiedyś musiała sięgnąć po krem przeciwgrzybiczy.
Grzybica skóry – charakterystyczne objawy i zdjęcia
Jak wygląda grzybica skóry? Jej obraz zależy od miejsca występowania, rodzaju grzyba, który zaatakował i rodzaju grzybicy. Jednak można znaleźć cechy charakterystyczne dla tych zakażeń. Wśród nich wymieniamy:
- łuszczenie się skóry,
- świąd (często silny),
- zaczerwienienie pochodzące od stanu zapalnego,
- kolor zmian czerwony, szarawy, brązowy,
- pieczenie,
- obecność pęcherzyków, krost lub grudek na obwodzie zmiany,
- w grzybicy skóry głowy mogą się pojawić miejscowe wyłysienia.
Oprócz grzybicy skóry, wiele osób doświadcza grzybicy paznokci, o której więcej dowiesz się tutaj.
Przyjrzyj się dokładnie zdjęciom grzybicy zlokalizowanej w różnych miejscach na ciele. Pamiętaj – u Ciebie grzyb skóry może wyglądać inaczej. Pewną diagnozę postawi tylko lekarz, który czasem potrzebuje wcześniej wykonać mikroskopowe badania mikologiczne.
Zdjęcia grzybicy skóry gładkiej
Grzybica skóry gładkiej może umiejscowić się właściwie na każdej części ciała. Nierzadka jest grzybica pod pachami, na rękach czy na nogach. Zwróć uwagę na brzegi plamy grzybiczej – jeżeli są bardziej intensywne wybarwione niż jej środek, to bardzo możliwe, że to grzybica.
Zdjęcia grzybicy pachwin
Pachwiny to rejony szczególnie narażone na zakażenie grzybicze skóry. W tej części ciała jest ciepło, wilgotno, ciemno. Nieprzewiewna sztuczna bielizna, korzystanie z różnych toalet czy stosowanie pampersów (m.in. u dorosłych) może sprzyjać właśnie grzybicy pachwin. Zmiany są zarumienione, a na obwodzie widać łuszczenie się.
Zdjęcia grzybicy między palcami stóp
Grzybica stóp to bezdyskusyjnie jedna z najczęstszych infekcji grzybiczych. Problem dotyka szczególnie miejsc między palcami. Mowa wtedy o grzybicy międzypalcowej. Zwykle grzybica zaczyna się od przestrzeni między III a IV palcem i następnie może eskalować na pozostałe palce i stopę. Ponieważ ten rodzaj grzyba skóry jest wyjątkowo popularny u sportowców, ochrzczono go mianem stopy atlety. Obejrzyj zdjęcia grzybicy międzypalcowej i zwróć uwagę na charakterystyczne łuszczenie.
Zdjęcia grzybicy podeszwowej
Grzyb na podeszwie stopy zazwyczaj rozpoczyna swoją historię od wymienionej wyżej grzybicy międzypalcowej, która nie została w porę zaopiekowana i wyleczona. Do rozwoju grzybicy stóp przyczynia się sztuczne, nieoddychające obuwie, niewłaściwa higiena i duża aktywność fizyczna, która sprzyja poceniu się tych części ciała. Grzyby kochają powiem wilgotnie, ciemne i ciepłe miejsca. Dlatego jeżeli problem nadmiernej potliwości stóp cię dotyczy, to zastanów się nad kupnem specjalnego dezodorantu do obuwia i stóp.
Zdjęcia grzybicy skóry głowy
To, czego obawiają się osoby dotknięte grzybicą skóry głowy, jest miejscowe wyłysienie. Grzyb może powodować nadmierną łamliwość włosów, a czasem wywołuje obecność bolesnych guzków.
Zdjęcia łupieżu pstrego
Gdy na klatce piersiowej, karku, plecach lub ramionach zauważysz różowe bądź brązowe zmiany to bardzo prawdopodobne, że masz do czynienia z łupieżem pstrym.
Z czym można pomylić grzybicę skóry?
Nawet jeżeli wiemy, jakie są objawy grzybicy i jak wyglądają charakterystyczne zmiany, to bez wprawy możemy błędnie rozpoznać infekcję. Grzybicę najłatwiej pomylić z łuszczycą, atopowym zapaleniem skóry (AZS), łojotokowym zapaleniem skóry (ŁZS) lub z odparzeniami.
Czym różnią się wymienione choroby skóry od grzybicy? W łuszczycy można zauważyć białe łuski, które pokrywają grudkowate zmiany. W ŁZS łuski będą żółte, a dodatkowo zauważysz wiele rumieniowatych plam. Przy AZS kluczowe są miejsca występowania choroby skóry – zwykle suchość, grudki, zaczerwienienie i swędzenie pojawiają się w zgięciach łokci, kolan, na szyi. Pacjenci z AZS są również świadomi, że zmiany będą nawracać. Odparzenia dotyczą zwykle okolic pachwin, szpary międzypośladkowej lub fałd ciała. Pojawiają się po długim ocieraniu skóry, która jest wilgotna i spocona.
Zerknij na poniższą grafikę, aby porównać poszczególne choroby.
Leczenie grzybicy skóry
Co można zastosować na grzybicę skóry? Jeżeli zmiana jest niewielka i nie powoduje dużego dyskomfortu (np. świądu prowadzącego do rozdrapywania), to możesz zastosować leki przeciwgrzybicze bez recepty. Najtańsze kosztują zaledwie kilka złotych, a ich skuteczność jest wysoka. Niemniej jednak nie zawsze takie preparaty pomogą. Jeżeli mimo zastosowania leku choroba się nie cofa, to pora skonsultować się z dermatologiem, który krok po kroku wytłumaczy jak leczyć grzybicę.
Leki bez recepty – krem, spray i maść na grzybicę
Co na grzybicę skóry bez recepty? W aptece dostępne są preparaty do stosowania miejscowego. Oznacza to, że zmianę skórną należy smarować, zwykle 1–3 razy dziennie. Najczęściej wybieraną i jedną z najskuteczniejszych form leku jest krem na grzybicę. W przypadku grzybicy stóp można również zdecydować się na wygodny w stosowaniu spray lub puder, który dodatkowo pomoże na nadmierną potliwość. Na większe powierzchnie ciała sprawdzi się płyn przeciwgrzybiczy.
Który lek w maści na grzybicę jest najskuteczniejszy? Przeprowadzone badania pokazują, że substancje przeciwgrzybicze różnych grup mają bardzo podobną skuteczność. Ponadto takie leki stosowane miejscowo cechuje wysoki poziom bezpieczeństwa i mała ilość skutków ubocznych.
Co zawierają środki na grzybicę? W składzie preparatów na grzybicę znajdują się leki, które działają m.in. przez hamowanie syntezy błony grzyba lub jej uszkodzenie. Wśród środków przeciwgrzybiczych króluje klotrimazol, który od lat niezmiennie jest najczęstszym wyborem pacjentów. Substancja ta nie tylko zwalcza grzyba, ale ma również działanie antybakteryjne oraz działa przeciwzapalnie. Łeb w łeb idzie z nim terbinafina – niezwykle skuteczna na grzybicę stóp. Podobnie jak klotrimazol terbinafina również zwalcza niektóre bakterie. Mniej popularne składniki to naftyfina, bifonazol, mikonazol czy cyklopiroks z olaminą, jednak i one również powinny rozprawić się z problemem.
Co można zastosować wspomagająco? Ponieważ nadmierne pocenie sprzyja pojawieniu się grzyba, dobrze włączyć do terapii także środek zmniejszający potliwość np. zasypkę. Taki puder nadaje się też do profilaktyki – można jego niewielką ilość wsypać m.in. do skarpet i obuwia. Dla zwolenników leków z natury odpowiedni będzie olejek z drzewa herbacianego. Ma on udowodnione działanie przeciwgrzybicze, jednak jego właściwości nie są tak silne jak maści przeciwgrzybiczych. Olejek stosuj ostrożnie, bowiem niektóre wrażliwe osoby mogą doświadczyć uczulenia.
Leki na receptę, czyli najsilniejsze leki na grzybicę skóry
Lekarz posiada w swoim arsenale jeszcze kilka mocnych substancji, które umieją poradzić sobie z grzybicą. Należą do nich azotan izokonazolu, terbinafina, itrakonazol i flukonazol. Co ważne – trzy ostatnie leki występują też pod postacią tabletek na grzybicę. Takie środki działają od wewnątrz i potrafią dotrzeć do najgłębszych miejsc w organizmie, aby tam zwalczyć zakażenie. Przy terapii tabletkami leczenie może potrwać nawet miesiąc lub dłużej, lecz o tym decyduje dermatolog.
Pytania i odpowiedzi dotyczące zmian grzybiczych skóry
Grzybica skóry to problem, który budzi w nas wiele pytań. Chcemy wiedzieć jak się jej pozbyć, czego użyć i co zrobić, żeby nie wróciła. Poniżej odpowiadamy na wątpliwości, z którymi często zgłaszają się pacjenci w aptece.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Przy łagodnej postaci grzybicy, zwykle objawy ustępują w ciągu dwóch tygodni. Czas ten może się ciut przedłużyć, jednak jeżeli mimo stosowania leków bez recepty zmiana grzybicza nie znika po 3–4 tygodniach, to koniecznie udaj się do lekarza. Być może będą potrzebne mocniejsze preparaty na receptę. A może źle zdiagnozowałeś problem i to nie jest grzybica? Tak czy siak – chwyć za słuchawkę i umów się na konsultację.
Czy grzybica skóry swędzi?
Bardzo często. Świąd jest jednym z dość charakterystycznych objawów grzybicy. Jednak nie przywiązuj się do tego symptomu tak bardzo – zdarzają się przypadki, w których zmiany grzybicze na skórze nie dają uczucia świądu.
Jak zapobiec grzybicy skóry?
Jeżeli wolisz zapobiegać, zamiast leczyć:
- Dbaj o higienę skóry. Codzienna kąpiel i zmiana bielizny to podstawa. Po basenie, siłowni czy saunie nie zwlekaj, tylko szybko wskocz pod prysznic.
- Pamiętaj o nawilżeniu skóry. Po kąpieli sięgnij po emolienty, w chłodne dni zastosuj kremy barierowe na zimę.
- Nie zapominaj o budowaniu odporności. Im wyższa odporność, tym mniejsze ryzyko infekcji grzybiczej.
- Przy dużej potliwości stóp stosuj zasypki do skarpet i butów. Jeżeli masz tendencję do dużej nadpotliwości to zainwestuj w dobry środek na pocenie się.
- Nie korzystaj z przedmiotów osobistych innych osób m.in. z ręcznika, bielizny, butów.
- W przestrzeni publicznej (basen, sauna) chodź w klapkach.
- Jeśli jesteś sportowcem lub intensywnie ćwiczysz – nie zapomnij o jak najczęstszej zmianie skarpetek.
Czym grozi nieleczona grzybica skóry?
Nie zaniedbuj grzybicy skóry. Nieleczona sprzyja dalszym nadkażeniom. Do infekcji mogą włączyć się m.in. bakterie i nasilić dotychczasowe objawy. Ponadto nieleczona przewlekła grzybica skóry może przemienić się w infekcję ogólną, obejmującą głębsze tkanki i duże powierzchnie. Gdy grzybica obejmie narządy wewnętrzne np. płuca, serce, wątrobę, wtedy istnieje duże ryzyko stałego uszkodzenia. Leczenie jest bardzo trudne i trwa nawet lata.
Jak stosować miejscowe leki na grzybicę?
Preparat na grzybicę nakładaj od zewnątrz zmian do wewnątrz. Maści na grzybicę i inne leki stosuj regularnie, zazwyczaj bowiem choroba nie ustępuje już po pierwszym posmarowaniu. Leczenie trwa 2–4 tygodnie, a po ustąpieniu objawów dobrze wydłużyć stosowanie leku jeszcze o tydzień, tak aby mieć pewność, że pozbyliśmy się wszystkich grzybów.
Czy grzybica skóry jest zaraźliwa?
Tak, grzybica to choroba zaraźliwa. Dlatego chorując na nią trzeba pamiętać, aby ograniczyć bezpośredni kontakt z innymi osobami. Należy również powstrzymać się od pożyczania osobistych przedmiotów np. ręcznika, grzebienia. Zakażenie grzybicze można dostać w niechcianym podarku również od chorego zwierzęcia. Pojedynczy kontakt przy zdrowym naskórku i dobrej odporności nie musi jednak wcale prowadzić do rozwoju choroby. Ryzyko wzrasta jednak wraz z częstszym zetknięciem z patogenem.
Brązowe plamy na skórze – czy to grzybica?
Niekoniecznie. Chociaż grzybica może przybierać formę brązowych plam, to nie zawsze ich wystąpienie może świadczyć o infekcji. Brunatne plamy mogą być zwykłymi przebarwieniami na skórze, pieprzykami, znamionami lub plamami wątrobowymi. Jeżeli brązowych plam jest dużo i umiejscowione są na klatce piersiowej, ramionach, karku to możliwe, że jest to rodzaj grzybicy o nazwie łupież pstry. Zawsze takie niepewne zmiany na ciele warto skonsultować z lekarzem.
Czy artykuł był pomocny? Oceń przeczytany tekst lub zostaw kilka słów od siebie. Kliknij w "dodaj komentarz" poniżej. Chcemy tworzyć przede wszystkim teksty przydatne dla czytelnika, Twoje zdanie jest dla nas bardzo ważne! ♥
Bibliografia
- Tuszyński, P. K. (202X) Dermatologia. Wydawnictwo Farmaceutyczne, Wydanie X
- Tuszyński, P. K. (202X) Leki pierwszego wyboru. Wydawnictwo Farmaceutyczne, Wydanie X
- Andres, M., Jaworek, A., Stec–Polak, M., Radzimowska, J., & Wojas–Pelc, A. (2015). Infekcje grzybicze skóry i jej przydatków: analiza wyników badań mykologicznych Pracowni Mykologicznej w latach 2010–2014. Przegląd Lekarski, 72(5).
- Gawrońska, P., & Brzewski, P. (2015). Dermatozy u sportowców. Medicina Sportiva Practica, 16(2).
- Dwiecki, P. M., Michalak, T., & Muszalska–Kolos, I. (2021). Zastosowanie oraz mechanizm działania terbinafiny na tle innych leków przeciwgrzybiczych stosowanych w farmakoterapii kandydoz. Farm Pol, 77(5), 316–323.
- Poojary, S. A. (2017). Topical antifungals: A review and their role in current management of dermatophytoses. Clinical Dermatology Review, 1(Suppl 1), S24–S29.
