Co to jest depresja?
Depresja to zaburzenie psychiczne, które dotyka wielu ludzi na całym świecie. Wg szacunków WHO w styczniu 2020 roku na całym świecie cierpiało na tę chorobę 264 mln ludzi (dwa razy częściej kobiety). Choroba ta znacząca przewyższa mogące wystąpić na co dzień wahania nastroju czy reakcje emocjonalne. Depresja to poważne schorzenie, która cechuje się różną intensywnością — w zależności od nasilenia objawów wymienia się łagodny, umiarkowany lub ciężki epizod depresyjny. Co towarzyszy osobie z depresją? Bardzo często może w pewnych okresach gorzej funkcjonować w pracy, szkole, czy w rodzinie. Dochodzi również do innych zmian jak zaburzony rytm biologiczny i np. problemy ze spaniem. Nieleczona depresja może prowadzić do myśli i próby samobójczej. Statystyki nie napawają w tym zakresie "optymizmem" — każdego roku z powodu samobójstwa umiera 800 tysięcy osób i jest to druga przyczyna śmierci wśród grupy wiekowej 15-29 lat.
Czym jest depresja? Depresja nazywana jest niekiedy chorobą cywilizacyjną. Do tej grupy chorób zalicza się takie schorzenia m.in. jak nadciśnienie, cukrzyca, nadwaga i otyłość. Z chorobą tą wiąże się niekiedy stygmatyzacja, która nie sprzyja właściwej diagnostyce i leczeniu depresji. Wg WHO, czyli Światowej Organizacji Zdrowia depresja stanowi istotny i rozpowszechniającą się chorobą. Problem depresji narasta każdego roku, do czego przyczynia się tempo życia, stres, rosnące obciążenia emocjonalne pochodzące z różnych sfer życia. Schorzenie jak depresja dotyka na terenie kraju ponad 1 milion osób.
Depresja, stany depresyjne, dystymia a zaburzenia depresyjne
Co to są stany depresyjne? To obniżenie nastroju, które nie ma nasilenia jak depresja, występuje zwykle niedługi czas. Często brak jest dodatkowych objawów współtowarzyszących takim stanom. Istnieją jednak inne definicje jak ta, że stan depresyjny to jeden z objawów klinicznych depresji jednobiegunowej lub stan określający nastrój w chorobie afektywnej dwubiegunowej (ChAD).
Mianem zaburzenia depresyjne określa się grupę zaburzeń psychicznych, które występują w przebiegu wielu chorób jak wspomniany ChAD. W trakcie ich trwania mogą występować symptomy wspólne z depresją jak ograniczony nastrój i samoocena, pesymizm, spowolnienie psychoruchowe.
Terminem dystymia określa się przewlekły spadek nastroju (minimum 2 lata) o przebiegu łagodniejszym niż depresja endogenna i nie jest sama w sobie zaburzeniem depresyjnym.
Przyczyny depresji i zaburzeń depresyjnych
Przyczyny depresji są złożone i nie są w 100% poznane. Do jej rozwoju przyczyniają się czynniki np. psychologiczne, biologiczne, ale również geny mają tutaj znaczenie. Depresja zaliczana jest do chorób endogennych z podłożem genetycznym, ale może być wywołana przez czynniki psychiczne, zewnętrzne (np. stany emocjonalne, urazy głowy, poród). Na wystąpienie depresji wpływa najczęściej więcej niż 1 czynnik.
W ramach przyczyn depresji możemy wyróżnić 3 rodzaje czynników jak:
- czynniki biologiczne odpowiedzialne za wystąpienie depresji jak zmiany w zakresie nasilenia poszczególnych rodzajów neuroprzekaźników
- czynniki psychologiczne jak relacje międzyludzkie, występowanie stresu, traum i silnym przeżyć po stronie emocjonalnej
- czynniki społeczne np. związane z utratą bliskiej osoby - rodzica, rodzeństwa, rozpad małżeństwa.
Co zwiększa ryzyko wystąpienia depresji? Nakładanie się 1 lub więcej wymienionych wyżej czynników np. problemy rodzinne i zawodowe włącznie. Do rozwoju depresji przyczyniają się niejednokrotnie ludzie, na których towarzystwo jesteśmy skazani np. byli współpracownicy.
Podstawowe objawy depresji
Depresja i jej objawy są mocno zróżnicowane — 2 osoby chore na depresję mogą doświadczać prawie przeciwnych objawów. Niektórzy pacjenci będą doświadczać przewlekłej bezsenności, a część wzmożonej senności, która znacząco ogranicza rodzaje aktywności w ciągu dnia. Wiele osób zastanawia się jak właściwie wygląda depresja, czy osoba cierpiąca na depresję? Czy w depresji występują jakieś charakterystyczne symptomy?
Pierwsze objawy depresji są niekiedy trudne do uchwycenia. Dla diagnostyki tej choroby kluczowy jest czas trwania objawów, który rozciąga się na okres dwóch lub więcej tygodni.
Psychiczne objawy depresji
Do objawów psychicznych należą m.in. uczucie smutku, spadek odczuwania przyjemności i radości, otępienie emocjonalne, poczucie winy, niska samoocena, uporczywe myśli o śmierci. Oprócz tego chory na depresję bardzo często przypisuje sobie winę (nieuzasadnioną), spada zdolność myślenia, wzmożone zostaje wahanie i osłabiona chęć decydowania. Osoby w depresji są często wycofane, stają się mniej rozmowne, mogą częściej odczuwać niepokój i lęk (szczególnie jeśli występuje depresja lękowa).
Co towarzyszy depresji? Bardzo często osoba chora odczuwa smutek, zmniejszenie odczuwania radości czy przyjemności z rzeczy, które zwykle cieszyły.
Fizyczne (somatyczne) objawy depresyjne
Depresja może oddziaływać również bezpośrednio na organizm. Dlatego wymienia się fizyczne objawy depresji, a są to m.in. wzrost lub utrata wagi, bóle i zawroty głowy, bóle stawów czy brzucha, uczucie duszności, wzmożona senność, zgaga, wzdęcia, biegunki / zaparcia, nudności, spadek łaknienia (apetytu), spadek popędu płciowego. Oprócz tego uwidaczniają się takie zmiany jak wcześniejsze budzenie się, nasilona depresja w godzinach porannych.
Jak pomóc osobie w depresji?
Podział i rodzaje depresji
W zależności od aspektu jak patomechanizm, postać kliniczna wyróżnia się różne typy i rodzaje depresji. Jeden z podziałów ze względu na objawy kliniczne uwzględnia następujący podział depresji:
- depresja prosta,
- zahamowana (inaczej z zahamowaniem) — tzw. osłupienie depresyjne, w której osoba chora nie podejmuje żadnej aktywności, w tym niezbędnego jedzenia. Często pozostaje tylko 1 pozycji, występuje ograniczony kontakt z otoczeniem.
- anankastyczna (z natręctwami) — obserwuje się tutaj obsesyjne zachowanie i/lub myślenie np. obsesja na temat czystych rąk.
- lękowa (agitowana) — oprócz objawów depresji występują tutaj silne stany lękowe, które chory odczuwa pod względem psychicznym, fizycznym i behawioralnym.
Zależnie od klasyfikacji depresji można spotkać się również z takimi terminami jak depresja maskowana, depresja dwubiegunowa, depresja melancholiczna. Dlatego niejednokrotnie wskazuje się na różne twarze depresji.
Poniżej opisano po krótce inne typy/rodzaje depresji.
Depresja w ciąży i poporodowa
Depresja w ciąży wiąże się z występowaniem zaburzeń nastroju, których przyczyną w opinii przyszłych mam jest zwykle zmieniona gospodarka hormonalna. Kobiet w tym okresie jest narażona na sporą dawkę stresu o znaczącej długości — mogą być to obawy związane z porodem czy wyczekiwaniem dziecka. Niektórym może przeszkadzać rezygnacja z niektórych codziennych przyzwyczajeń czy planów, co może stanowić źródło dużego lęku i niepokoju.
Depresja poporodowa to choroba dopadająca kobiety tuż po narodzinach dziecka. Często dokuczają jej objawy psychiczne i jak fizyczne. Niektóre matki nie potrafią niekiedy ogarnąć dużego stresu, szczególnie gdy kobieta jest samotną matką. Na pojawienie się depresji wpływ ma wiele czynników. Niewykluczony jest wpływ komplikacji w okresie okołoporodowym, które mają negatywny wpływ na przyszłą mamę, Dlatego w pierwszych dniach po porodzie może dojść do znacznego ograniczenia nastroju.
Depresja jednobiegunowa i ChAD
Depresja jednobiegunowa to choroba określana jako depresja nawracająca lub choroba afektywna jednobiegunowa. Charakteryzuje się takimi objawami jak zaburzenia nastroju, odczuwania emocji czy obniżonej aktywności. W chorobie tej występuje nawracający epizod depresyjny, który objawia się jako obniżony nastrój, zaburzenia snu, myśli samobójcze, problemy z koncentracją, zmiana masy ciała.
ChAD, czyli choroba afektywna dwubiegunowa to schorzenie, w którym występują po sobie etapy (hipo)manii i depresji, pomiędzy którymi występuje okres bez objawów. Mogą występować również stany mieszane. W leczeniu ten choroby wykorzystuje się nie tylko leki przeciwko depresji (wiele z nich ma jednak duże ograniczenie w jej leczeniu), ale przede wszystkich neuroleptyki, leki przeciwpadaczkowe (stosowane jako "stabilizatory nastroju").
W chorobie jednobiegunowej występują nawracające epizody depresji. Z kolei w ChAD naprzemienne okresy manii / hipomanii i depresji.
Depresja atypowa
W jej przebiegu występują objawy wykraczające poza typową postać depresji. Wśród nich wymienia się: wzmożony apetyty / przyrost masy ciała, silne obniżenie nastroju w sytuacjach w których zwykle odczuwa się zadowolenie, uczucie ciężkości ciała, wzmożona wrażliwość i senność. Często u pacjentów z depresją atypową diagnozowana jest depresja sezonowa (jesienna, zimowa) czy ChAD.
Depresja endogenna i egzogenna
Depresja endogenna ("d. znikąd") uwarunkowana jest biologicznie m.in. przez układ nerwowy czy hormonalny. Nie ma tutaj wpływu typowych czynników zewnętrznych jak w przypadku postaci egzogennej (depresja reaktywna), za którą mogą być odpowiedzialne sytuacje życiowe. Do wystąpienia depresji przyczyniają się także schorzenia ośrodkowego układu nerwowego (np. guzy mózgu, padaczka czy choroba Parkinsona).
Jak wygląda leczenie depresji i jak z nią walczyć?
O prowadzonej terapii i leczeniu zburzeń depresyjnych decyduje lekarz psychiatra, który może skierować pacjenta (zależnie od objawów i ich nasilenia, czasu trwania choroby) na leczenie szpitalne lub ambulatoryjne (czyli w domu z regularnymi wizytami co miesiąc, 2 lub więcej). Najczęściej podstawą leczenia depresji jest odpowiednia farmakoterapia, czyli leczenie farmakologiczne, która często przewiduje więcej niż 1 lek ze względu na złożoność objawów klinicznych. Często pacjenci zmagający się z depresją zmagają się również z bezsennością, niepokojem i lękiem, a niekiedy również objawami somatycznymi np. uczucie duszności, częste bóle głowy. W zależności od zaburzeń istnieje wiele trendów terapeutycznych, które obejmują terapią poznawczo-behawioralną, psychosomatyczną, Gestalt etc.
Leki przeciwdepresyjne nie są w stanie rozwiązać niekiedy wszystkich objawów depresji. Dlatego terapia zajęciowa lub indywidualna jest tak istotna.
W leczeniu depresji oprócz leków wykorzystuje się również psychoterapię, a także leki o potencjale uspokajającym czy nasennym
Co to są antydepresanty? Rodzaje leków na depresję
Leki przeciwdepresyjne znane pod nazwą antydepresanty, niegdyś tymoleptyki to środki stosowane w zaburzeniach depresyjnych, leczeniu depresji, a także w łagodzeniu bólu przewlekłego. Ze względu na swoje działania stosowane są w wielu chorobach — nie tylko depresji, ale również w leczeniu niektórych zaburzeń lękowych, jedzenia (anoreksja, bulimia) czy snu.
W zależności od budowy chemicznej i mechanizmy działania wyróżnia się kilka grup leków na depresję, które cechują się różnymi wskazaniami, przeciwwskazaniami, skutkami ubocznymi. Są to przykładowo:
- TLPD - trójcykliczne leki przeciwdepresyjne — np. amitryptylina,
- Czterocykliczne leki przeciwdepresyjne — np. maprotylina,
- SSRI — np. fluoksetyna, paroksetyna, citalopram, escitalopram,
- Inhibitory MAO (IMAO) — np. selegilina, moklobemid.
W zależności od grupy posiadają one wpływ na przewodnictwo przekaźników lub na receptory.
Leki przeciwdepresyjne — działanie i mechanizm działania
Antydepresanty (leki na depresję) opierają się na kilku mechanizmach działania, są to: hamowanie wychwytu zwrotnego NA (noradrenaliny) lub 5HT (serotoniny), spowolniony rozkład neuroprzekaźników, wpływ na receptory synaptyczne. W zależności od grupy mogą występować dodatkowe działania jak ułatwiające zasypianie (np. trazodon), przeciwlękowe (np. buspiron). Podstawowy cel tych leków to działanie przeciwdepresyjne, które zmniejsza odczuwane symptomy choroby. "Ciekawym" lekiem jest bupropion, który wykorzystuje się jako jedna z metod rzucenia palenia (dostępna jedynie na receptę).
Tabletki na depresję — skutki uboczne
Działania niepożądane tych leków są bardzo szerokie i zależne od grupy. Zwykle występują one na początku leczenia, mają łagodny i przemijający charakter. Poniżej wymieniono niektóre skutki uboczne: bóle i zawroty głowy, bezsenność lub wzmożona senność, nadmierne pobudzenie psychoruchowe, bóle brzucha i nudności, spadek koncentracji, zaburzenia widzenia, problemy z siusianiem, suchość w ustach (ZOBACZ leki na suchość w ustach), spadek libido, wzmożone wydzielanie potu, spadek lub wzrost apetytu i/lub masy ciała.
Charakterystyczne skutki uboczne zależnie od grup / leków na depresję to m.in.:
- TLPD - zatrzymanie moczu, zaparcia, tachykardia,
- SNRI - spadek funkcji seksualnych,
- SSRI - początkowe nasilenie niepokoju i lęku,
- trazodon - priapizm (bolesny wzwód członka),
- mirtazapina - przyrost masy ciała, senność.
W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy zasięgnąć porady lekarza! Należy pamiętać, że leczenie jest długotrwałe i powinno trwać minimum pół roku - rok.
Tabletki na depresję — przeciwwskazania
Zależnie od leku może wystąpić nadwrażliwość (uczulenie) na substancję czynną. Ograniczenie w stosowaniu niektórych leków może wynikać np. z dotychczasowych chorób jak jaskra, nadciśnienie, choroby serca, problemy z wątrobą, stosowanie innych leków. W przypadku antydepresantów nie należy łączyć ich z częścią leków ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego (lub w określonym schemacie z uwzględnieniem kilkugodzinnych odstępów pomiędzy poszczególnymi dawkami leków).
Nie należy łączyć leków antydepresyjnych i zielem dziurawca (dotyczy wszystkich jego postaci - herbatek, tabletek z wyciagami i nalewek na bazie alkoholu)! Grozi to licznymi interakcjami!
Co na depresję bez recepty?
Niestety nie istnieją żadne leki na depresję (antydepresanty) bez recepty. Depresja jest wieloczynnikową chorobą, w której występuje niekiedy złożony schemat łagodzenia choroby, który nie ogranicza się jedynie do stosowania tabletek. Ważna jest również pomoc psychoterapeuty, który może pracować w różnych nurtach (tak określa się rodzaje prowadzonej psychoterapii). Jednym z wariantów leków, które można stosować w depresji (i jest bez recepty) to z pewnością magnez z witaminą B6. Warto wiedzieć, że niedobory magnezu (hipomagnezemia) mogą uwidaczniać się jako stany obniżonego nastroju. Trudno jednak powiedzieć, że lek z magnezem to antydepresant bez recepty. Niemniej może pomóc, jeśli obniżony nastrój wynika z niskiego poziomu magnezu i/lub jego spożycia. Jak pokazują najnowsze badania niedostateczny poziom witaminy D może mieć istotny wpływ na współistnienie zaburzeń nastroju w kierunku depresji włącznie.
Pomocne w ramach środków bez recepty mogą okazać się:
23 lutego obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją
Depresja w pytaniach i odpowiedziach
Poniżej zebrano jedne z najczęściej zadawanych pytań odnośnie depresji, które związane są z podstawowymi obawami związanymi z tą chorobą m.in. klasycznym leczeniem, możliwością łączenia leków na depresję z alkoholem, a także co z wpływem np. suplementacji magnezu, witaminy D3 na depresję.
Do kogo udać się z podejrzeniem depresji?
Diagnozę w przypadku zaburzeń psychicznych i rozpoznanie w przypadku depresji (np. lękowej, endogennej, egzogennej, maskowanej, poporodowej) stawia lekarz psychiatra. Co ważniejsze do lekarza specjalizującego się w leczeniu depresji nie jest potrzebne skierowanie. Do lekarza ze specjalizacją psychiatrii nie jest potrzebne skierowanie.
Czy depresja może minąć sama?
Jest to mało prawdopodobne aby depresja zniknęła samoistnie. Jeśli pacjent odczuwa taką zmianę, możliwe, że nie była to depresja, tylko stan depresyjny. Możliwe jest wystąpienie krótkotrwałych okresów remisji, jednak kolejne wznowy depresji mogą okazać się silniejsze.
Z czym może być pomylona depresja?
Depresja czy epizod depresyjny może być elementem np. choroby afektywnej dwubiegunowej. W takim wypadku faza manii (maniakalna) może wystąpić po zastosowaniu np. leków przeciwko objawom depresji. Pierwotna diagnoza stwierdzająca depresję powinna zostać rozpatrzona ponownie w ujęciu nowych objawów wskazujących na (hipo)manię. Depresyjny nastrój może występować również przy niedoczynności tarczycy.
Jak pomóc osobie z depresją, jak ją wspierać?
Należy zapewnić jej maksymalny komfort, nie oceniać i nie osądzać. Osoby towarzyszące powinny zachować maksymalną cierpliwość i wyrozumiałość. Nie powinny do niczego zmuszać osoby chorej na depresję. Osoby cierpiące na depresję często odczuwają brak sił i ochoty do robienia czegokolwiek. Nie wynika to z ich lenistwa tylko ze spowolnienia psychoruchowego, które jest spowodowane np. zmniejszonych przekaźnictwem serotoniny i/lub noradrenaliny w mózgu.
Jak wyleczyć depresję?
Zwykle proces leczenia depresji opiera się na farmakoterapii i niekiedy wsparciu psychologiczno-terapeutycznym. Należy mieć na uwadze, że w przypadku depresji mogą pojawić się okresy remisji, jednak wielu pacjentów często musi przyjmować leki przez wiele lat. Warto zdać sobie sprawę, że niekiedy pierwszy zestaw leków, jaki przepisuje lekarz może ulec konieczności zmiany np. ze względu na nowe objawy i/lub nasilenie się starych symptomów.
Czy depresję można wyleczyć samemu?
Możliwe jest czasowe polepszenie nastroju np. z użytkiem roślinnych adaptogenów jak różeniec górski, żeń-szeń czy ziela dziurawca. Należy wziąć pod uwagę, że środki te mają dużo słabsze działanie w porównaniu do leków przeciwdepresyjnych na receptę. Mogą zatem przynieść chwilową ulgę (np. we wzmożonym wysiłku intelektualnym połączonym ze stresem), jednak nie są w stanie wyleczyć depresji.
Jakie są leki bez recepty na depresję?
Ze względu na złożoność choroby jaką jest depresja nie ma dostępnego żadnego leku na depresję bez recepty. W aptece dostępne są produkty, które mogą nieco polepszyć nastrój np. w stanach zdenerwowania czy "podnieść odporność na stres". Mogą one zawierać substancje roślinne jak dziurawiec, 5-hydroksytryptofan, Rhodiola rosea (Arktyczny korzeń), szafran czy witaminy z grupy B.
Kiedy następuje poprawa po antydepresantach?
Ze względu na mechanizm działania efekty kliniczne i działanie przeciwdepresyjne odczuwalne przez pacjenta mogą być zauważalne dopiero po 2-3 tygodniach. Niekiedy leki na depresję posiadają również inną komponentę np. nasenną czy uspokajającą, która pojawia się w przeciągu kilkunastu minut do kilku godzin
Czy mogę bezpiecznie kierować samochodem po lekach na depresję?
Leki przeciwdepresyjne mogą wpływać niekorzystnie na prowadzenie auta szczególnie na początku leczenia. Wśród objawów, które mogą utrudniać kierowanie pojazdem są: bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia (akomodacji). Przed prowadzeniem samochodu warto jest poznać indywidualną reakcję na lek.
Czy dozwolone jest spożywanie alkoholu i antydepresantów?
Nie jest to dozwolone połączenie ze względu na nasilenia niektórych skutków ubocznych leków przeciwdepresjnych i/lub osłabienie działania terapeutycznego leku. Wśród objawów łączenia antydepresantów z alkoholem może wystąpić: senność, spadek koncentracji, pogorszenie koordynacji ruchowej, gorsza mowa. W farmakoterapii depresji należy wykluczyć spożywanie alkoholu. Substytutem czy zamiennikiem są np. piwa 0%. Nie wchodzą one w interakcje z lekami na depresję.
Czy mogę samodzielnie odstawić leki na depresję?
Istotne przy zmianie każdego leku na depresję jest jego stopniowe wprowadzanie i odstawianie. Nagłe odstawienie średnich czy dużych dawek antydepresantów może wywołać szereg skutków ubocznych. Działanie przeciwdepresyjne będzie utrzymywać się przez jakiś czas, jednak z każdym dniem/tygodniem zacznie znacząco słabnąć. Każdą zmianę leków i/lub dawek należy skonsultować z lekarzem.
Czy myśli samobójcze zawsze występują podczas depresji?
Myśli samobójcze nie zawsze są objawem depresji. Istotne jest to, że osoba u której występuje nasilone myślenie o własnej śmierci należy otoczyć szczególną opieką. Niektóre leki np. z grupy SSRI nie są stosowane u pacjentów u których występują myśli samobójcze.
Czy depresja jest dziedziczna i ma podłoże genetyczne?
Zaliczana jest do chorób, które mogą być warunkowane genetycznie. Istnienie obciążenia genetycznego może predysponować, ale nie jest czynnikiem decydującym, ponieważ depresja to choroba wieloczynnikowa.
Jakim innych chorobom może towarzyszyć depresja?
Choroba ta towarzyszy np. chorobie nowotworowej, zawałowi serca, chorobom układu nerwowego. Pogorszenie nastroju obecne jest również w chorobie tarczycy tj. jej niedoczynności, a może być odczuwana w subklinicznej niedoczynności tarczycy.
Czym spowodowana jest depresja?
U podłoża tej choroby leży deficyt (osłabienie) określonego przekaźnictwa w mózgu. Może wiązać się z osłabionym przewodnictwem noradrenergicznym (noradrenalina) i/lub serotoninergicznym. Niekiedy może dochodzić również do zmiany wrażliwości receptorów 5-HT dla serotoniny. Na zmianę w obrębie tego przekaźnictwa wpływ mają np. życiowe wydarzenia, pora roku i ilość światła słonecznego w ciągu dnia. Warto jednak wiedzieć, że przyczyny depresji są mieszane i należy rozważyć również przyczyny psychologiczne jej wystąpienia.
Jakie są psychologiczne przyczyny depresji?
Wśród psychologicznych przyczyn depresji wymienia się m.in. negatywny sposób myślenia, który łączy się z przekonaniem, że "nic dobrego mnie w życiu nie spotka". Często ma to związek z odgrzebywaniem przeszłości i ciągłym przeżywaniem przykrych i smutnych zdarzeń. Nie bez znaczenia jest atmosfera w domu, która może owocować w liczne konflikty, kłótnie czy często towarzyszące poczucie winy.
Kiedy leki przeciwdepresyjne zaczynają działać i jest widoczna poprawa?
Osoba chora odczuwa działanie przeciwdepresyjne po 2-3 tygodniach stosowania leku. W związku z tym na poprawę kliniczną należy poczekać zwykle powyżej 14 dni. Jest to związane z wystąpieniem pewnych zmian adaptacyjnych w obrębie receptorów presynaptycznych i postsynaptycznych.
Co to jest zespół serotoninowy?
To stan, w którym występuje zbyt duża ilość serotoniny w mózgu. Jest to efekt różnych interakcji lekowych np. pomiędzy antydepresantami mającymi wpływ na przekaźnictwo serotoninowe np. SSRI i inhibitory MAO. Wśród objawów tego zespołu są: bóle głowy, wzrost temperatury ciała, halucynacje, drżenie/sztywność mięśni, zaburzenia snu (bezsenność), wzmożone pocenie się, tachykardia i nadciśnienie, drgawki, niepokój, poszerzenie źrenic, zawroty głowy.
Czy jest płeć, która częściej choruje na depresję?
W ujęciu statystycznym ofiarami depresji częściej padają kobiety. Warto podkreślić, że depresja jest chorobą, której nie należy bagatelizować. Z kolei większy odsetek prób samobójczych odnotowuje się u mężczyzn.
Czy objawy depresji dominują większa część dnia?
Wiele osób chorując na depresję odczuwa klasyczne dla niej objawy od rana do późnego popołudnia. Jest to związane z niską ilością i słabym przekaźnictwem ze strony neuroprzekaźników, które zaczyna narastać w ciągu dnia, dlatego osoby z depresją mogą lepiej czuć się w drugiej połowie dnia.
Czy istnieje jednoznaczny test na depresję?
Nie istnieje test, który oceniałby wprost czy pacjent cierpi na depresję. Istnieje szereg testów, które mogą pomóc w diagnostyce tej choroby i są elementem dodatkowym, jednak nigdy nie zastąpią wizyty u lekarza psychiatry. W ramach wsparcia diagnostycznego stosuje się specjalne kwestionariusze jak inwentarz depresji Becka, skalę depresji Hamiltona, skalę Montgomery-Asberg.
Depresja lekooporna i jej leczenie
W przypadku depresji lekoopornej jedną z metod leczenia są tzw. elektrowstrząsy. To jedna z bezpieczniejszych metod leczenia zaburzeń depresyjnych opornych na standardową farmakoterapię, która przeprowadzana jest w znieczuleniu.
Jakie są czynniki ryzyka depresji związane z dietą?
Zwiększone ryzyko depresji, występowanie objawów podobnych dla niej są możliwe przy niskim spożyciu magnezu, cynku i witaminy D. Warto zadbać o dostarczenie tych składników wraz z dietą, a w miesiącach ograniczonego nasłonecznienia, zatem produkcji witaminy D warto rozważyć suplementację tego składnika. Uzupełniającą metodą leczenia depresji jest oprócz tego suplementacja odpowiednich probiotyków. Jest to istotne, ponieważ o jelitach mówi się, że to drugi mózg. Dlatego zły stan jelit przekłada się na zaburzenia całego organizmu, gdzie dominują objawy jak kiepski nastrój.
Kiedy następuje nasilenie objawów depresji?
Przyczyn tego stanu jest kilka. Jednym z nich jest nagłe lub zbyt szybkie odstawienie leku, które najczęściej wynika z inicjatywy pacjenta i najczęściej nieświadomości lekarza, co do podjętych przez osobę chorą na depresję decyzji. W dalszej kolejności to niestostowanie się do wyznaczonego przez lekarza schematu dawkowana np. wybiórcze przyjmowanie leków. Inną z możliwości jest źle ułożona farmakoterapia, co na początku leczenia jest trudne do ustalenia i wymaga niekiedy 2-3 krotnej zmiany leków, zanim ostatecznie uda się ustalić najbardziej optymalny dla pacjenta plan farmakoterapii. Trudnością w tego typu schorzeniach jest fakt, że objawy depresji mogą mieć charakter zarówno nawracający, jak i przewlekły, a także podlegają zmianie, na co wpływają czynniki decydujące o tej chorobie. Szczególnie istotne jest maksymalne złagodzenie przebiegu depresji, co może uchronić przed powikłaniami depresji prowadzącymi do ciężkiej depresji.
Czy osoby starsze i dzieci również chorują na depresję?
Depresja to nie tylko problem osób dorosłych. Czynniki predysponujące do tej choroby mają znaczenie w każdym wieku. Dlatego coraz częściej choroba ta dotyka osoby poniżej 18. roku życia. Osoby starsze i seniorzy również padają ofiarą depresji, a objawy chorobowe są podobne, ale z racji specyficznej grupy wiekowej niekiedy lekceważone i zrzucane na barki wieku.
Data aktualizacji:
Bibliografia
- https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69882,depresja
- Cantwell R. Mental disorder in pregnancy and the early postpartum. Anaesthesia. 2021 Apr;76 Suppl 4:76-83. doi: 10.1111/anae.15424. PMID: 33682099.
- De Fruyt J, Sabbe B, Demyttenaere K. Anhedonia in Depressive Disorder: A Narrative Review. Psychopathology. 2020;53(5-6):274-281. doi: 10.1159/000508773. Epub 2020 Jul 15. PMID: 32668436.
- Hahn, J., Skoczyńska, A., & Starczewska, A. (2015). Checklist choroby wewnętrzne. Wrocław: MedPharm Polska.
- Janiec, W. (2008). Farmakodynamika. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. t. 1
- Khot, A., Polmear, A., Steciwko, A., Stricker, A., Szetela, B., & Wencka, B. (2019). Standardy medyczne w praktyce lekarza rodzinnego. Wrocław: Edra Urban & Partner.
- Schramm E, Klein DN, Elsaesser M, Furukawa TA, Domschke K. Review of dysthymia and persistent depressive disorder: history, correlates, and clinical implications. Lancet Psychiatry. 2020 Sep;7(9):801-812. doi: 10.1016/S2215-0366(20)30099-7. PMID: 32828168.
Więcej informacji na temat depresji znajdziesz na Kiedy smutek jest chorobą — pacjent.gov.pl.
