Katar w ciąży może być objawem przeziębienia, alergii lub zmian hormonalnych. Bywa uciążliwy i negatywnie wpływa na samopoczucie kobiety ciężarnej. Co na katar w ciąży można bezpiecznie stosować? Jakie domowe sposoby na katar mogą pomóc złagodzić ten nieprzyjemny objaw?
Prawidłowy poziom cukru we krwi — normy glikemii przed i po posiłku
Poziom glukozy we krwi człowieka zależny jest od wielu czynnikom i podczas całego dnia podlega znacznym wahaniom względem aktywności fizycznej czy ilości stresu w ciągu dnia. Większość z Nas kojarzy, że gdy towarzyszy nam głód poziom cukru jest niższy (spada glikemia), z kolei po posiłku ilość cukru zwiększa się (rośnie glikemia). Jaki powinien być poziom cukru po jedzeniu - kiedy uznamy go za prawidłowy, a kiedy konieczna może okazać się dalsza diagnostyka? Czy jeśli cukier po jedzeniu wynosi 180 mg/dl to mamy się czego obawiać? TAK! Ale to nie jeszcze cukrzyca!
- Od czego zależy poziom cukru we krwi?
- Normy glukozy we krwi — po posiłku i na czczo
- Jaki jest cukier na czczo i jak się go mierzy?
- Jaki jest prawidłowy cukier po jedzeniu?
- Jak obniżyć poziom cukru po posiłku?
- Dlaczego i u kogo bada się poziom cukru?
Od czego zależy poziom cukru we krwi?
Właściwy poziom cukru w organizmie decyduje o zdrowiu całego organizmu — wpływa na prawidłowe ciśnienie krwi, stan skóry, skłonność do infekcji np. dolnych dróg moczowych. Istotne jest zatem utrzymywanie prawidłowej glikemii (poziomu cukru nie tylko po posiłku), co można osiągnąć chociażby poprzez dietę czy ćwiczenia fizyczne.
Sposób odżywiania, który polubi nasza trzustka, to dieta bogata w warzywa, produkty pełnoziarniste, z mniejszą ilością mięsa i oczywiście słodyczy. Wysoki poziom cukru we krwi związany jest ze zwiększonym spożywaniem produktów bogatych w takie węglowodany jak glukoza, sacharoza czy produkty słodzone miodem (szczególnie w dużych ilościach). Co stosować do słodzenia zamiast cukru? Substytutami cukru są ksylitol (posiada niższy indeks glikemiczny IG=8 niż cukier=70), erytrytol (IG=0) czy fruktoza (IG=20).
rodzaj substancji słodzącej | indeks glikemiczny (IG) |
cukier | 70 |
miód akacjowy miód rzepakowy miód nektarowo-spadziowy |
53 64 88 |
fruktoza | 20 |
ksylitol | 8 |
stewia | 3 |
erytrytol | 0 |
Tabela. Zestawienie indeksów glikemicznych (IG) wybranych cukrów i pochodnych
rodzaj substancji słodzącej | indeks glikemiczny (IG) |
cukier | 70 |
miód akacjowy | 53 |
miód rzepakowy | 64 |
miód nektarowo-spadziowy | 88 |
fryktza | 20 |
ksylitol | 8 |
stewia | 3 |
erytrytol | 0 |
W diecie korzystnej dla gospodarki węglowodanowej zaleca się spożywanie 6 mniejszych posiłków niż 3 większych oraz ograniczonych ilości alkoholu.
Mała aktywność fizyczna nie sprzyja spalaniu cukru, a wręcz jego odkładaniu się - niewykorzystany cukier zmienia się w tłuszcz, co skutkuje nadwagą czy wręcz otyłością. Należy jednak pamiętać, że stan fizjologiczny jak ciąża również wpływa na poziom cukru - dlatego zaleca się regularny pomiar glukozy u kobiet w okresie ciąży. Cukrzyca ciężarnych (ciążowa) dotyczy od 3 do 10% populacji ciężarnych (zobacz Krzywa cukrowa w ciąży).
Normy glukozy we krwi — po posiłku i na czczo
W zależności od pory dnia (okres przed czy po posiłku) u osób z prawidłową glikemią, jej nieprawidłowymi wartościami, nietolerancją glukozy i cukrzycą odnotowuje się zróżnicowane wartości. Jaki powinien być cukier po posiłku? Jego wartość można zmierzyć po jedzeniu z użyciem glukometru. Warto wziąć również pod uwagę, że niektóre leki mimo zdrowej diety mogą niekorzystnie wpływać na wyniki np. niektóre antydepresanty czy leki przeciwpsychotyczne (szczególnie starszej generacji), mogą przyczyniać się do hiperglikemii, czyli podwyższonych wartości cukru.
Jaki jest cukier na czczo i jak się go mierzy?
Poziom glukozy na czczo, czyli w krwi, gdzie od ostatniego posiłku minęło 8-14 godzin powinien wynosić 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l). U niektórych osób przed posiłkiem poziom cukru może osiągać wartości 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l) - wynik ten może świadczyć, o tym, że pacjent zjadł coś przed badaniem, nie zachował odstępu czasowego (kilku-kilkunastu godzin) lub znajduje się w stanie przedcukrzycowym. Dla cukrzycy występują wartości równe lub większa 126 mg/dl (7,0 mmol/l). Taki pomiar można wykonać samodzielnie z użyciem aparatu do pomiaru cukru i odpowiednich testów paskowych. Poziom cukru jest mierzony z użyciem testu obciążającego glukozą (tzw. krzywa cukrowa) — test ten wykonuje się w przychodni na zlecenie lekarza. Do jego wykonania potrzebny jest proszek z glukozą (np. torebka po 75 gram) i woda.
prawdopodobna interpretacja | wartości cukru na czczo |
prawidłowy poziom |
70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l) |
stan przedcukrzycowy nieprawidłowa tolerancja glukozy |
100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l) |
cukrzyca |
⩾ 126 mg/dl (7,0 mmol/l) |
Tabela. Poziom cukru (glukozy) we krwi na czczo przed spożyciem glukozy w teście OGTT
Jaki jest prawidłowy cukier po jedzeniu?
Wartości cukru po posiłku są zależne od wielu czynników: czy posiłek był bogaty w łatwo przyswajalne cukry, czy osoba ćwiczyła tuż po jedzeniu, jaka była porcja pokarmu, czy były to produkty o wysokim lub niskim indeksie glikemicznym. Nie zapominajmy, że niektóre leki mogą wpływać na poziom cukru niezależnie czy jest to glikemia przed posiłkiem czy po posiłku.
W diagnostyce cukrzycy stosuje się doustny test tolerancji glukozy (OGTT), gdzie po 120 minutach wyznacza się poziom glikemii. Jakie są wartości po 2-óch godzinach od spożycia kontrolowanej ilości glukozy?
U osób z właściwą glikemią występują wartości niższe niż 140 mg/dl (7,8 mmol/l). Osoby z nieprawidłową tolerancją glukozy mogą posiadać wynik 140–199 mg/dl (7,8–11,0 mmol/l). Wartości równe i powyżej 200 mg/dl (11,1 mmol/l) mogą świadczyć o cukrzycy.
prawdopodobna interpretacja | poziom glukozy po 2-óch godzinach badania |
prawidłowy poziom |
< 140 mg/dl (7,8 mmol/l) |
stan przedcukrzycowy, nieprawidłowa tolerancja glukozy |
140–199 mg/dl (7,8–11,0 mmol/l) |
cukrzyca |
⩾ 200 mg/dl (11,1 mmol/l) |
Tabela. Poziom cukru (glukozy) po 2 godzinach testu obciążenia glukozą (testy krzywej cukrowej) OGTT
Jak obniżyć poziom cukru po posiłku?
W zależności od wartości cukru po jedzeniu obniżenie poziomu glukozy może być to koniecznością, z czego doskonale zdają sobie sprawę osoby cierpiące na cukrzycę. W przypadku osób z nietolerancją glukozy czy ich nieprawidłowymi wartościami niekiedy niezbędne okazują się metody farmakologiczne obniżające cukier (m.in. przez wpływ na ich zmniejszoną absorpcję z jelit - np. akarboza, czy leki stymulujące wydzielanie insuliny z trzustki (pochodne sulfonylomocznika jak gliklazyd czy glipizyd) lub wstrzyknięcie podskórne insuliny (o różnych czasie działania). O stosowaniu tych metod decyduje lekarz w oparciu o m.in. badania glukozy na czczo/po posiłku, obecności cukru w moczu i innych objawów związanych ze staniem hiperglikemii (podwyższonego poziomu cukru).
Obecnie w aptece znajdziemy różne suplementy diety, które wspierają funkcjonowanie gospodarki węglowodanowej. Opierają się one na znanych ziołach jak morwa biała (dostępna w postaci doustnych kapsułek czy herbatek), a także cynamonowiec - występujący również jako dodatek w preparatach dla osób kontrolujących swoją wagę. Można znaleźć również złożone herbatki na obniżenie cukru po posiłku łączące morwę, cynamon, kozieradkę. Pomocne nie tylko dla osób odchudzających się są tabletki z chromem - mikroelement, który odpowiada za gospodarkę lipidowo-węglowodanową.
Zobacz również alternatywę dla cukru, czyli słodziki!
Dlaczego i u kogo bada się poziom cukru?
Wysoki poziom cukru wpływa niekorzystnie na wiele narządów i układów w ludzkim organizmie. Dobrze zdają sobie z tego sprawę diabetycy (dzieci, dorośli czy osoby starsze), którzy codziennie, po kilka razy dziennie mierzą poziom cukru, stosują odpowiednie leki, w tym podskórne zastrzyki z insuliny. Wysoki poziom cukru (glukozy) niekorzystnie wpływa na ciśnienie tętnicze, samopoczucie, odpowiada za zwiększoną potrzebę picia (tzw. polidypsja), świąd skóry, infekcje, a także zmiany degeneracyjne jak neuropatia czy retinopatia.
Badanie poziomu cukru ma na celu określenie jego poziomu i profilaktykę (najlepiej raz do roku). Badania cukru stanowią cenne źródło w diagnostyce takich chorób jak cukrzyca (w tym cukrzyca ciężarnych), zespół metaboliczny. Poziom cukru u cukrzyków jest monitorowany wiele razy dziennie, powinny pamiętać o tym osoby predysponujące do cukrzycy. Cukrzyca to również problem, który dotyka dzieci — może u nich wystąpić cukrzyca typu 1 i 2. Choroba ta zaliczana jest również do dolegliwości starszych.
Bibliografia
- Hahn, J., Skoczyńska, A., & Starczewska, A. (2015). Checklist choroby wewnętrzne. Wrocław: MedPharm Polska.
- Szczeklik, A., & Gajewski, P. (2017). Interna Szczeklika 2017. Medycyna Praktyczna: Kraków.
- Leach, O., & Van Boxel, G. (2019). Choroby wewnętrzne Crash Course. Wrocław: Edra Urban & Partner.