Katar w ciąży może być objawem przeziębienia, alergii lub zmian hormonalnych. Bywa uciążliwy i negatywnie wpływa na samopoczucie kobiety ciężarnej. Co na katar w ciąży można bezpiecznie stosować? Jakie domowe sposoby na katar mogą pomóc złagodzić ten nieprzyjemny objaw?
Katar u dziecka - inhalacje i higiena małego noska
Katar u dziecka, choć zazwyczaj jest niegroźny, może powodować silny dyskomfort i spadek samopoczucia. Co na katar u dziecka zastosować, aby przynieść mu ulgę i ułatwić oddychanie przez nos? Jakie domowe sposoby na katar u malucha poprawią drożność nosa i wpłyną na spokojniejszy sen?
- Katar u dziecka - przyczyny i objawy
- Prawidłowa higiena noska dziecka - podstawa leczenia kataru
- Inhalacje na katar u dziecka
- Co stosować na katar u dziecka?
- Dodatkowe sposoby na zatkany nos u dziecka
Katar u dziecka - przyczyny i objawy
Nieżyt nosa to częsta choroba, która występuje zarówno u małych dzieci, jak i tych starszych. Choć katar nie jest groźny, często w dość mocno odczuwalny sposób zaburza funkcjonowanie i wykonywanie codziennych aktywności. Wpływa na samopoczucie małego pacjenta i odczuwany przez niego komfort życia (a także funkcjonowanie całej rodziny).
Katar u dzieci najczęściej pojawia się w wyniku infekcji wirusowej (czasami ulega ona nadkażeniu bakteryjnemu). Inne możliwe przyczyny kataru to przerost migdałka gardłowego, nadużywanie leków obkurczających błonę śluzową nosa oraz alergia. Generalnie, przedłużający się katar u dziecka, trwający kilka tygodni powinien zostać skonsultowany z lekarzem.
Nieżyt nosa u dzieci wiąże się z takimi objawami jak:
- wyciek wydzieliny z nosa - na podstawie jej koloru nie należy rozróżniać infekcji wirusowej i bakteryjnej. Zielonkawy lub żółtawy katar u dziecka nie oznacza infekcji bakteryjnej,
- uczucie zablokowanego, zatkanego nosa,
- kichanie,
- swędzenie nosa,
- zaburzenia węchu.
Katar u dziecka w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych najczęściej utrzymuje się kilka do kilkunastu dni, stopniowo ustępując. Oprócz kataru, często pojawiają się też inne objawy choroby, takie jak kaszel, ból gardła, bóle mięśniowe, podwyższona temperatura ciała i pogorszenie samopoczucia.
Prawidłowa higiena noska dziecka - podstawa leczenia kataru
Oczyszczanie noska u dziecka jest podstawą leczenia kataru. Najmłodsze dzieci nie potrafią jeszcze oddychać przez usta. Gdy mają więc zablokowany nos, mają też trudność z oddychaniem. Do oczyszczania noska przydaje się zwykła sól fizjologiczna. Można sięgnąć po ampułki z solą lub skorzystać z wody morskiej z izotonicznym roztworem soli. Przed przystąpieniem do higieny noska u dziecka należy umyć dłonie, aby nie przenosić na malucha drobnoustrojów które się na nich znajdują.
Korzystając z soli fizjologicznej w ampułkach trzeba pamiętać, że błona śluzowa nosa jest bardzo delikatna. Konieczne jest więc ostrożne wprowadzanie soli, aby nie uszkodzić śluzówki. Dla wielu rodziców najwygodniejszą pozycją podczas oczyszczania noska jest położenie malucha na boku. Najpierw wprowadzamy sól fizjologiczną do jednej dziurki, później do drugiej.
Przy katarze u dziecka, samo wprowadzenie do noska soli fizjologicznej raczej jest niewystarczające, aby przynieść maluchowi ulgę. W drugim etapie warto sięgnąć po aspirator do nosa. Obecnie wybór odciągaczy do kataru dla dzieci jest naprawdę spory. Można wybrać zwykły aspirator, którego jedną końcówkę wprowadza się do nosa dziecka, a drugą opiekun zasysa powietrze, aby odciągnąć wydzielinę. W niektórych modelach funkcję tę pełni odkurzacz. Dostępne są też elektroniczne aspiratory do nosa, które szybko, łatwo i wygodnie pozwalają oczyścić nosek malucha. Należy pamiętać, aby po odciąganiu kataru nawilżyć śluzówkę nosa ponownie zakraplając sól fizjologiczną lub aplikując wodę morską w spray’u.
Prawidłowa higiena małego noska to podstawa w leczeniu kataru. Najmłodsze dzieci potrafią oddychać jedynie przez nos. Warto więc starać się zapewnić jego drożność. Sól fizjologiczna w ampułkach lub spray’u to niezbędny element apteczki w każdym domu, w którym mieszka dziecko.
Inhalacje na katar u dziecka
Jak dodatkowo leczyć katar u dziecka? Chwilową ulgę mogą przynieść inhalacje. Jeśli problemem jest duża ilość wodnistej wydzieliny, która wypływa z noska, lepiej użyć do inhalacji zwykłą sól fizjologiczną – 0,9% NaCl. Jeśli natomiast katar jest gęsty, lepszym wyborem może być hipertoniczny rozwór soli – 3% NaCl. Sól o większym stężeniu „wyciąga” wodę z komórek, dzięki czemu zmniejsza obrzęk błony śluzowej. Może pomóc rozrzedzić gęsty śluz i ułatwić jego usunięcie.
Inhalacje u dzieci najlepiej jest przeprowadzić z wykorzystaniem specjalistycznych inhalatorów lub nebulizatorów. Do wszystkich tych urządzeń można wprowadzać zarówno sól fizjologiczną, jak i sól hipertoniczną. Przy katarze, można też stosować inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych, np. olejku tymiankowego lub eukaliptusowego. Dostępne są też gotowe mieszanki olejków, np. Olbas Oil, który może być stosowany u dzieci powyżej 3. roku życia. Trzeba jednak mieć na uwadze, że nie zawsze mogą być one wprowadzane do nebulizatora. Należy więc doczytać w instrukcji obsługi, czy posiadany model ma taką możliwość.
Tutaj znajdziesz >> Preparaty do inhalacji
Alternatywą może być zastosowanie maści lub plastrów nasączonych olejkami eterycznymi. Zawarte w nich olejki ułatwiają rozrzedzenie wydzieliny, działają przeciwzapalnie i odkażająco. Przykładem maści do nacierania klatki piersiowej i pleców jest Vicks VapoRub. Może być ona stosowana u dzieci powyżej 5. roku życia. Jest to lek, który kilka razy dziennie wsmarowujemy w skórę dziecka. Można też zastosować plastry, np. Bąbel Aroma, Ibufen Aroma, które nakleja się w bliskiej odległości od noska dziecka. Trzeba zaznaczyć, ze nie mogą być one przyklejane bezpośrednio do skóry dziecka. Maści lub plastry z olejkami eterycznymi mogą być szczególnie pomocne podczas snu, aby ułatwić dziecku oddychanie przez nos i zapewnić spokojniejszy sen.
Co stosować na katar u dziecka?
W leczeniu kataru u dziecka część rodziców wykorzystuje leki obkurczające z ksylometazoliną lub oksymetazoliną. Leki na katar zwężają naczynia krwionośne i zmniejszają obrzęk błony śluzowej nosa, a w efekcie poprawiają jego drożność. Ich działanie u części dzieci przynosi odczuwalną ulgę. Niektóre preparaty można stosować już po ukończeniu przez malucha 3. miesiąca życia (np. Nasivin Baby), inne rekomendowane są u nieco starszych dzieci (np. Xylogel po 3. roku życia). Spray’e do nosa na katar dla dzieci są znacznie wygodniejsze w aplikacji w porównaniu z klasycznymi kroplami do nosa. Wygoda stosowania w przypadku dzieci ma szczególne znaczenie. Preparaty na katar i zatoki dla dzieci w postaci żelu, dzięki jego większej gęstości, nie spływają do gardła tak jak ma to miejsce przy standardowych aerozolach. Dłużej utrzymują się na śluzówce jednocześnie ją nawilżając.
Korzystając z leków obkurczających do nosa należy pamiętać, aby nie aplikować ich dłużej niż kilka dni (maksymalnie 5-7). Część lekarzy zaleca stosowanie kropli jedynie na noc, aby ułatwić sen, a w ciągu dnia korzystanie z innych, bezpieczniejszych sposobów na katar.
W leczeniu kataru u dziecka w pierwszej kolejności warto sięgnąć po bezpieczne sposoby, takie jak oczyszczanie nosa, inhalacje i aromaterapię. Jeśli ich skuteczność jest niewystarczająca, można zastosować leki obkurczające, w postaci standardowego spray’u lub żelu. Należy jednak przestrzegać czasu ich stosowania, który nie powinien przekraczać 5-7 dni.
Dodatkowe sposoby na zatkany nos u dziecka
Oto kilka sposobów, które wspomogą walkę z katarem u dziecka:
- zadbaj o nawilżanie powietrza w domu i odpowiednią temperaturę – aby wspomóc funkcjonowanie błony śluzowej nosa warto zadbać o odpowiednią wilgotność i temperaturę w pomieszczeniu, w którym przebywa mały pacjent. Zazwyczaj temperatura nie powinna przekraczać 21 stopni C. Wdychanie chłodniejszego, nawilżonego powietrza wpłynie korzystniej na oddychanie i komfort dziecka niż kontakt z suchym, gorącym powietrzem,
- częste wietrzenie pomieszczeń – przy katarze w okresie jesienno-zimowym warto często, ale krótko i intensywnie wietrzyć pomieszczenia. Jednocześnie warto robić to w okresie, w którym nie ma dużego zanieczyszczenia powietrza. Wdychanie zanieczyszczeń raczej nie wspomoże oczyszczania noska,
- spacerowanie – jeśli ogólny stan dziecka jest dobry i nie gorączkuje, pomocne mogą być spacery. Wdychanie chłodnego powietrza zazwyczaj ułatwia oddychanie przez nos i przynosi chwilową ulgę,
- ograniczenie kontaktu z dymem papierosowym – dym papierosy upośledza pracę rzęsek. U dzieci które są narażone na kontakt z nim, częściej rozwija się zarówno alergiczny, jak i niealergiczny nieżyt nosa,
- płukanie nosa i zatok – przy pomocy irygatora można skutecznie oczyścić nos i zatoki u dzieci powyżej 4. roku życia (pod kontrolą opiekuna). Dostępne są zestawy podstawowe (z butelką do płukania zatok) oraz zestawy uzupełniające (z solą do przygotowania roztworu), np. Sinulan Rinse, Irigasin Junior i Fixsin Junior. Irygacje to skuteczny sposób leczenia kataru u dzieci i dorosłych.
Katar będący wynikiem infekcji ma charakter samoograniczający się. Po kilku dniach zaczyna więc stopniowo ustępować, nawet bez wdrożenia specjalnego leczenia. Mimo to, należy pamiętać, że małe dziecko potrafi oddychać jedynie przez nos. Utrata jego drożności powoduje więc trudności ze swobodnym oddychaniem i spadek samopoczucia. Dostępnych jest na szczęście wiele sposobów, które przyniosą maluchowi ulgę przy zatkanym nosku. W pierwszej kolejności warto zadbać o oczyszczanie noska, nawilżenie powietrza w pomieszczeniu, inhalacje i aromaterapię. Skuteczne w leczeniu nieżytu nosa są też irygacje. Jeśli te metody nie przyniosą wystarczającej ulgi, można sięgnąć po lek obkurczający, który przywróci drożność noska na kilka godzin.
Bibliografia:
- Jędrzejek M., Pokorna-Kałwak D., Mastalerz-Migas A. Alergiczny i niealergiczny nieżyt nosa. Lekarz POZ 2020, 2, 137-141.
- Emeryk A., Emeryk-Maksymiuk J., Janeczek K., Jędrzejewski A. Hipertoniczne roztwory soli w terapii chorób dróg oddechowych. Alergoprofil 2020, 16, 3, 10-17, doi: 10.24292/01.AP.163160920.
- Fokkens W.J., Lund V.J., Hopkins C., et al., Europejskie Wytyczne na temat zapalenia zatok przynosowych i polipów nosa 2020 (EPOS 2020), Magazyn Otolaryngologiczny, 2020, tom XIX, zeszyt 3 i 4.