Kaszel u niemowlaka to problematyczna dolegliwość, przez którą dziecku trudno jest spać czy oddychać. Sam kaszel dotyczy osób w każdym wieku, może towarzyszyć przeziębieniu, zapaleniu oskrzeli czy płuc. Rodzaj kaszlu bywa zmienny, na przemian może występować kaszel produktywny i nieproduktywny. Wiele rodziców może mieć wątpliwości co zastosować na kaszel u dziecka — lepszy będzie syrop czy herbatka wystarczy?
Kaszel u niemowlaka i małego dziecka — charakterystyka kaszlu
W zależności od obecności wydzieliny (flegmy) rozróżnia się 2 podstawowe rodzaje kaszlu, tzw. suchy (nieproduktywny) oraz mokry (produktywny).
Kaszel produktywny, czyli mokry
W przypadku kaszlu mokrego u dzieci i dorosłych dochodzi do nadprodukcji śluzu — staje się on gęsty, może zalegać w drzewie oskrzelowym. Co wchodzi w skład śluzu? Flegma może zawierać bakterie, ropną wydzielinę (m.in. stąd bierze się jej kolor). Warto wspomnieć o tym, że kaszel dorosłego i kaszel dziecka różni się od siebie. Na czym polega ta różnica? U dzieci powyżej 1 roku życia do lat 5 wydziela się więcej oskrzelowego śluzu w porównaniu do dzieci starszych i dorosłych. Niekiedy kaszel mokry może przebiegać u dzieci z odgłosem "furkotania".
Kaszel suchy, czyli nieproduktywny
Suchy kaszel u dziecka ma często podłoże wirusowe, może być wyjątkowo męczliwy, duszący, często towarzyszy mu podrażnienie i ból gardła. Szczególną uwagę powinni wziąć rodzice w przypadku suchego spastycznego kaszlu bez typowych objawów przeziębienia jak katar, gorączka czy ból gardła. Nie należy zapominać, że suchy kaszel u dzieci może wiązać się z występowaniem alergii. Rodzice mogą również zauważyć pewną prawidłowość, że dziecko częściej kaszle w nocy - wiąże się to z leżącą pozycją ciała.
Co na mokry kaszel u niemowlaka, dziecka?
Syrop na kaszel mokry (expectorans) dla niemowląt może zawierać w swoim składzie ambroksol, bromheksynę, acetylocysteinę. Są to substancje wykrztuśne, pobudzające produkcję śluzu, rozrzedzające gęstą wydzielinę. Leczenie mokrego kaszlu u dzieci i młodzieży polega na maksymalnym upłynnieniu flegmy, stymulowaniu odkasływania aby pozbyć się zapalnej wydzieliny (dzieje się tak poprzez pobudzenie nerwu błędnego).
Składniki syropów na kaszel mokry dla dzieci pobudzają ruch rzęsek w nabłonku układu oddechowego. Rozbicie mokrego śluzu może być na zasadzie zwiększonego wydzielania bardziej wodnistej postaci lub na skutek rozbicia wiązań siarczkowych we flegmie.
ZOBACZ preparaty dostępne bez recepty jak syrop na kaszel dla dzieci.
W syropach na mokry kaszel dla niemowląt znaleźć można związki jak saponiny, które zmniejszają napięcie powierzchniowe flegmy, czego efektem jest jej ułatwione usunięcie z dróg oddechowych.
Co jest ważne podczas stosowania syropów na mokry kaszel dla dzieci? Odpowiednie nawodnienie, które odpowiada za siłę działania wykrztuśnego, mukolitycznego. Jej niedostateczna podaż może prowadzić do odwodnienia (na które dzieci są wrażliwe) i zmniejszy efekt terapeutyczny tej grupy preparatów. Przydatna jest również informacja, że syropy wykrztuśne lepiej jest stosować po posiłku - dzięki temu zmniejsza się ryzyko podrażnienia błony śluzowej żołądka.
Wśród roślin do stosowania na mokry kaszel wymienia się m.in. lukrecję (ze względu na zawartość saponin). Najczęściej spotkać jednak można syropy na bazie bluszczu, które wykazują działanie spazmolityczne (rozkurczające) na mięśnie gładkie oskrzeli. W aptece można spotkać również preparaty na bazie pierwiosnka o wykrztuśnych i sekretolitycznych właściwościach.
Obecnie spotyka się również syropy wspierające funkcjonowanie dróg oddechowych u dzieci, w skład których wchodzi pelargonia przylądkowa, które wspiera dziecięcy układ immunologiczny. Więcej na temat odporność u dzieci opowiadamy na blogu Apteki Galen.
Przed zastosowaniem syropów wykrztuśnych u dzieci należy zapoznać się z treścią ulotki - niektóre środki wykrztuśne mogą obniżać skuteczność niektórych antybiotyków. Istotne jest również ich dawkowanie i pora dnia - środki expectorans podaje się (w zależności od potrzeb) rano, w południe, po południu (ale nie później niż 17-18:00). Wsparciem w leczeniu mokrego kaszlu u dzieci i nie tylko będzie maść rozgrzewająca na przeziębienie z olejkami eterycznymi do nacierania klatki piersiowej i pleców.
Co na suchy kaszel u dziecka i niemowlaka?
Wielu rodziców zastanawia się co zastosować na kaszel u dziecka - obecnie dostępnych jest wiele syropów, które wykazują skuteczność terapeutyczną w zależności od natury kaszlu. Nie należy obawiać się syropów przeciwkaszlowych u dzieci, które są dobrze u nich tolerowane (jeśli są stosowane zgodnie z ulotką).
Na aptecznej półce znajdziemy syntetyczne środki przeciwkaszlowe i te pochodzenia roślinnego. Wśród syntetycznych odpowiedników znajdziemy syrop na kaszel dla dzieci zawierający jedną z dwóch substancji czynnych: butamirat (np. Supremin) oraz dekstrometorfan. Ich podstawowym zadaniem jest spadek częstotliwości odruchu kaszlowego poprzez oddziaływanie na receptory obwodowe w oskrzelach lub w pniu mózgu. Syropy przeciwkaszlowe mogą zatem działać ośrodkowo (mogą powodować senność) lub obwodowo (bez uczucia senności).
Roślinne syropy dla dzieci, które można stosować na suchy kaszel zawierają babkę lancetowatą. Są to surowce śluzowe, których celem jest nawilżenie i zabezpieczenie nabłonka dróg oddechowych - szczególnie w ich górnej części. Ziołowy syrop na kaszel dla niemowlaka może zawierać surowce jak np. prawoślaz czy porost islandzki. Mogą być one stosowane przy podrażnieniu gardła wywołanym przez odruch kaszlu. Śluz zabezpiecza podrażnioną błonę śluzową gardła, chroni ją przed czynnikami zewnętrznymi jak wiatr czy mróz. Inne surowce roślinne wchodzące w skład preparatów na kaszel mokry to kwiat i/lub liść malwy, kwiat dziewanny (napar jest smaczny i lubiany przez dzieci).
Niezależnie od rodzaju kaszlu dobrym pomysłem jest wykonanie nebulizacji przy pomocy odpowiednich preparatów do inhalacji. Zabieg ten nawilża górne i dolne drogi oddechowe.
Jak stosuje się syropy na kaszel suchy dla dzieci?
Można je bezpiecznie stosować na noc, by niemowlę przespało całą noc. Podaje je się zwykle na ok. godzinę przed snem. Ze względu na zmienny charakter kaszlu w ciągu dnia stosuje się syropy wykrztuśne, wieczorem przeciwkaszlowe. Jednak nie łączy się ich naraz! Posiadają przeciwstawne i wykluczające się działanie oraz mechanizm. Leczeniem uzupełniającym mogą być inhalacje z solą fizjologiczną - zarówno w kaszlu produktywnym jak i nieproduktywnym.
ZOBACZ leki i syropy na suchy i męczący kaszel, które pozwolą zahamować wybudzanie się dziecka w nocy.
Niektórzy rodzice mogą zdecydować się na homeopatyczne syropy dla dzieci na kaszel, jednak w ich przypadku również należy przestrzegać dawkowania i wskazań wymienionych w ulotce. Można również posiłkować się rozgrzewającymi preparatami w postaci maści do smarowania na klatkę piersiową dziecka (zawierają one m.in. olejek eukaliptusowy).
Kaszel u niemowlaka, dziecka - kiedy do lekarza?
Co zrobić gdy niemowlę kaszle, a leki okazują się nieskuteczne? W takim przypadku należy zasięgnąć porady lekarza, który osłucha dziecko - sprawdzi czy coś niepokojącego dzieje się w oskrzelach czy płucach. Co powinno szczególnie zwrócić uwagę rodziców? Jeśli kaszel ma napadowy, szczekający czy krtaniowy charakter - świadczą one zwykle o ostrej infekcji układu oddechowego. Małym dzieciom podczas kasłania może towarzyszyć uczucie duszności. Warto mieć na uwadze, że efektem zaniedbanego kaszlu może być zapalenie oskrzeli czy płuc. Nie należy zwlekać z wizytą u lekarza, jeśli środki na kaszel okazują się nie dość skuteczne.
Bibliografia:
- Rutter, P., Pluta, J., & Błaszczyna, N. (2018). Opieka farmaceutyczna. Wrocław: Edra Urban & Partner.
- Lennecke, K., Hagel, K., Przondziono, K., Filipek, B., Orłowska, A., & Smolińska, M. (2018). Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób. Wrocław: MedPharm Polska.
- Zalesska-Kręcicka, M. and Kręcicki, T., 2008. Zarys otolaryngologii Podręcznik dla studentów i lekarzy. Wrocław: Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
- Mutschler, E., Geisslinger, G., Kroemer, H., Ruth, P., & Schäfer-Korting, M. (2020). Kompendium farmakologii i toksykologii Mutschlera. Wrocław: MedPharm Polska.
