Kiedy stosuje się lek z ksylometazoliną?
Krople do nosa z ksylometazoliną stosuje się w leczeniu objawowym kataru, któremu towarzyszy produkcja lejącej się, wodnistej wydzieliny z nosa będącej efektem miejscowego stanu zapalnego w jamie nosa, a także związanym z przesączaniem się jej z zatok. Dlatego aerozol do nosa z ksylometazoliną jest odpowiedni jako wsparcie w leczeniu zapalenia zatok, a także ucha środkowego - przyczynia się do zmniejszenia przekrwienie błony śluzowej jamy nosowo-gardłowej
Leki do nosa na bazie ksylometazoliny ograniczają i redukują obrzęk oraz przekrwienie błony śluzowej nosa, udrożniają kanały nosowe i umożliwiają swobodne oddychanie przez nos. Do tego warto dodać, że substancja ta zmniejsza przekrwienie śluzówki nosa związanej z alergią np. katarem siennym, alergicznym nieżytem śluzówki nosa i zatok. Oprócz tego ułatwia ewakuację wydzieliny z zatok, dlatego można je stosować jako leki na katar i zatoki u dzieci.
Krople z ksylometazoliną stosowane są również w celach diagnostycznych do wziernikowania nosa, a także poprawia widoczność pola operacyjnego. Dlatego jest stosowania przed zabiegami chirurgicznymi i diagnostycznymi w jamie nosowej.
Jak działają krople, spraye i aerozole z chlorowodorkiem ksylometazoliny?
Xylometazolina to lek sympatykomimetyczny, czyli pobudza receptory alfa, zatem powoduje zwężenie naczyń krwionośnych. Wspomniane receptory znajdują się w błonie śluzowej nosa, a ich pobudzenie powoduje skurcz naczyń śluzówki w części nosowej i gardłowej. W efekcie objawy związane z nadmierną produkcją wydzieliny są mniejsze - lek ten ułatwia odpływ nadmiernej ilości śluzu. U pacjenta dochodzi do redukcji uczucia zapchanego (zatkanego) nosa.
Jak stosuje się leki z ksylometazoliną?
Leki z ksylometazoliną na obrzęk błony śluzowej nosa aplikuje się do każdego otworu nosowego przez kilka dni, ale nie dłużej niż 3-5 lub 7-10 dni zależnie od stężenia i grupy docelowej (dzieci, osoby starsze i dorośli).
- W przypadku osób dorosłych i dzieci powyżej 12. roku życia lek aplikuje się do 3 razy na dobę.
- Dzieci 2-11 lat - w ich przypadku lek stosuje się zwykle 1-2 razy na dobę, warunkowo 3 razy, ale nie częściej.
Ostatnią dawkę kropli z ksylometazoliną zaleca się zastosować bezpośrednio przed pójściem spać.
Lek ten może pomóc w łagodzeniu stanu zapalnego ucha środkowego, jednak nie stosuje się go bezpośrednio do ucha, a także nie należy doprowadzić do dostania się roztworu leku do oczu.
Kto nie powinien stosować kropli z ksylometazoliną?
Lek z ksylometazoliną nie jest odpowiedni dla osób, którzy:
- wykazują nadwrażliwość na ksylometazolinę i/lub nadwrażliwość na substancje adrenomimetyczne
- przeszli operacje i zabiegi chirurgiczne prowadzone drogą przeznosową lub w czasie którego doszło do odsłonięcia opony twardej
- u których jest jaskra z wąskim kątem przesączenia (ze względu na to, że krople mogą podnieść ciśnienie w gałce ocznej i utrudnić odpływ cieczy wodnistej oka)
- zmagają się z wysychajacym / zanikowym zapaleniem błony śluzowej nosa.
Inne potencjalne przeciwwskazania to obecność niektórych chorób jak nadczynność tarczycy, guz chromochłonny i choroby układu krążenia. Zależnie od rejestracji wymienione choroby są opisane jako przeciwwskazanie względne lub bezwzględne.
Środki ostrożności dla leku na katar i zatoki z ksylometazoliną
Stosowanie tego leku w niektórych przypadkach może wymagać konsultacji z lekarzem i/lub zachowania szczególnej ostrożności. Ze względu na profil działania leku osoby z chorobami serca, podwyższonym ciśnieniem, zawrotami głowy powinni ostrożnie stosować lek trzymając się ściśle ulotki. Inne choroby mogące stanowić zagrożenie i/lub przeszkodę do stosowania kropli z ksylometazoliną to naczynność tarczycy, cukrzyca, guz chromochłonny, przerost prostaty, a także pacjenci np. z depresją, którzy stosują leki z grupy inhibitorów MAO.
Szczególną uwagę powinny zwrócić osoby, które zmagają się z chorobami układu krążenia - ksylometazolina może przyczyniać się do wzrostu ciśnienia, a także pobudzać współczulny i ośrodkowy układ nerwowy, z czym związane jest występowanie określonych działań niepożądanych jak bóle / zawroty głowy, zaburzenia widzenia.
Interakcje ksylometazoliny z innymi substancjami
Ksylometazolina jest pochodną imidazoliny, która może wchodzić w interakcje z innymi lekami. Ich łączne stosowanie z innymi substancjami może prowadzić do znacznego i nadmiernego ciśnienia przy równoległym stosowaniu z inhibitorami MAO, a także innymi lekami jak trójpierścieniowe i czteropierścieniowe leki przeciwdepresyjne oraz inne leki stosowane doustnie na katar jak saszetki z fenylefryną lub tabletki z pseudoefedryną lub syrop z efedryną.
Dlatego stosując krople z ksylometazoliną należy unikać równoległego stosowania doustnych środków sympatykomimetycznych jak wymieniona fenylefryna, pseudoefedryna wykorzystywane do objawowego leczenia kataru różnego pochodzenia.
Wpływ ksylometazoliny na ciążę, laktację i płodność
Stosowanie tego leku w czasie ciąży i karmienia piersią powinno być mocno ograniczone, najlepiej na zlecenie lekarza.
Wątpliwe jest to, żeby lek ten negatywnie oddziaływał na płodność u kobiet i mężczyzn.
Czy ksylometazolina to lek dla dzieci?
Leki z ksylometazoliną można stosować do nosa u dzieci w przypadku kataru, ponieważ zmniejsza obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa i gardła, wspomaga swobodne oddychanie. Krople są odpowiednie dla co najmniej dwóch grup wiekowych tj.:
- 2-11 lat - przy mniejszej zawartości tj. 0,05%
- 12 lat i więcej - przy stężeniu 0,1%.
Przykładowe leki z ksylometazoliną
Leki bez recepty z chlorowodorkiem ksylometazoliny to przede wszystkim krople i spraye w postaci wodnego roztworu 10 ml o dwóch stężeniach tj. 0,1% (1 mg/ml) i 0,05% (0,5mg/ml). Wśród nich wymienia się:
- Sudafed Xylospray HA dla dzieci i dorosłych
- Otrivin dla dorosłych i osobny dla dzieci
- żelowy aerozol do nosa Xylogel
- tradycyjne krople Xylometazolin o stężeniu 0,1% i 0,05%.
Ksylometazolina jest lekiem stosowanym do nosa, któremu mogą towarzyszyć inne kluczowe substancje dla kataru. Są nimi:
- ipratropium - zmniejsza ilość wydzieliny
- mentol - daje poczucie odświeżenia, wspiera udrożnienie nosa
- dekspantenol - wspiera regenerację śluzówki nosa
- kwas hialuronowy - nawilża błonę śluzową.
Działania niepożądane leku ksylometazolin
Stosowanie tego leku może wiązać się z występowaniem określonych skutków ubocznych. Działanie niepożądane związane z ksylometazoliną to:
- ból głowy
- chwilowe zaburzenia widzenia
- przyspieszona (tachykardiaa) i/lub nieregularna praca serca
- wzrost ciśnienia tętniczego krwi
- krwawienie z nosa (przy nadużywaniu sprayu)
- nudności
- objawy miejscowe w obrębie śluzówki jak pieczenie, szczypanie, zaczerwienienie.
Czy stosowanie ksylometazoliny jest ograniczone w czasie?
Tak, lek powoduje kurczenie się drobnych naczyń, a zbyt długie stosowanie może prowadzić do zaniku błony śluzowej nosa i/lub nawrotu kataru "z odbicia".
Preparaty i leki zawierające ksylometazolinę - często zadawane pytania
Czy ksylometazolina uzależnia?
Ksylometazolin nie powoduje uzależnienia psychicznego. Osoby nadużywające krople z ksylometazoliną zmagają się z przewlekłym katarem. Nagłe odstawienie kropli powoduje silne zatkanie nosa. Dla utrzymania wzglęnego komfortu oddychania przez nos osoby są zmuszone do regularnego stosowania tego leku, co prowadzi do dalszego zaniku śluzówki.
Co jest lepsze ksylometazolina czy oksymetazolina?
Część źródeł podaje, że ksylometazolina może mieć szybszy początek działania. Warto jednak mieć na uwadze aspekt formulacji leków, który decyduje o szybkości działania leku, dlatego część danych wskazuje na szybszy start działania oksymlometazoliny. Większość preparatów z ksylometazoliną jest zarejestrowanych od 2. roku życia, gdzie oksymetazolina już od 3. miesiąca życia. Często początek działania wskazuje się czas pół minuty do 2óch minut. Dane wskazują również na większą skuteczność działania oksylometazoliny przy niższych dawkach, ponieważ jest ona bardziej selektywna niż ksylometazolina względem innych podtypów receptorów. Oprócz tego oksylometazolina w mniejszym stopniu może uszkadzać nabłonek, nie oznacza to, że można ją stosować dłużej. Oba leki stosuje się krótkotrwale.
Dlaczego preparaty z ksylometazoliną stosuje się krótko?
Ich długie stosowanie może wiązać się z uszkodzeniem błony śluzowej nosa, co może prowadzić do zanikowego zapalenia błony śluzowej, a także wtórnego kataru do odstawieniu tego leku.
Czy ksylometazolin wysusza śluzówkę nosa i może ją podrażniać?
W świetle dostępnych badań ksylometazolina nie zaburza czynności rzęsek.
Jak szybko i jak długo działają miejscowe leki do nosa z ksylometazoliną na katar?
Większość leków zaczyna działać już po 1-2 minutach i utrzymuje się kilka godzin. Dlatego podanie ich wieczorem przed snem umożliwia przespanie całej nocy, a zastosowanie rano uwalnia od kataru nawet do późnego popołudnia.
Czym grozi stosowanie leku z ksylometazoliną w dużych dawkach?
Duże dawki mogą prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych mających wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów jak zawroty/ból głowy.