Narkotyki, szczególnie te wciągane nosem, prowadzą do wyniszczenia całego organizmu. Dla wielu osób jednym z pierwszych pojawiających się problemów jest wieczny katar po narkotykach i sucha, podrażniona błona śluzowa. Pierwszy krok do regeneracji nosa po narkotykach, to próba odstawienia substancji psychoaktywnych. To jest jednak proces, który trwa jakiś czas. Co można stosować na zatkany nos po narkotykach? Jak wspomóc gojenie strupków w nosie? Co zrobić jeżeli powstanie dziura w nosie po narkotykach?
Wzdęcia brzucha i gazy - przyczyny, dieta, leczenie. Co zastosować na wiatry i wzdęty brzuch?
Przyczyny wzdęć są mocno zróżnicowane, dotyczą jednak każdej grupy wiekowej. Może pochodzić zarówno od diety, stosowanych leków. Niekiedy nadmiar gazów jelitowych czy wzdęty brzuch to dodatkowy objaw dla chorób przewodu pokarmowego np. jelita grubego czy cienkiego, jak również innych zmian w ich obrębie. Pewna ilość gazu zawsze występuje w przewodzie pokarmowym. Jednak problematyczny jest szczególnie jego nadmiar i niemożność jego szybkiego usunięcia. Jeśli dokucza Ci uczucie ciężkości i pełności, wzdęta jama brzuszna to Twoja codzienność — przeczytaj ten artykuł i dowiedź się jak skutecznie walczyć ze wzdęciem!
- Co to są wzdęcia brzucha i u kogo występują?
- Przyczyny wzdęć i gazów
- Nadprodukcja gazów w jelitach
- Leki i zioła na wzdęcia brzucha i gazy
- Co jeszcze stosuje się na wzdęcia i gazy w jelitach?
- Dieta przy wzdęciach brzucha i gazach
- Wzdęcia brzucha — diagnostyka
- Wzdęcia i gazy w pytaniach i odpowiedziach
- Dlaczego mam wzdęcia po jabłkach, dlaczego wzdęcia po owsiance?
- Dlaczego wzdęcia śmierdzą, a czasem nie?
- Jak zapobiegać wzdęciom? Czy istnieją domowe sposoby na wzdęcia?
- Wzdęcia u dzieci i niemowląt — co zastosować?
- Jakie warzywa i owocowe mogą wywołać wzdęcia i nadmiar gazów?
- Wzdęcia po mleku i laktozie — co robić?
- Czy "wiatry" to skutek uboczny niektórych leków?
Co to są wzdęcia brzucha i u kogo występują?
Pod względem fizjologicznym gazy są normalnym elementem zdrowego przewodu pokarmowego. Zajmują ok. 200 ml objętości w przełyku, żołądku, jelicie cienkim i grubym. Gazy jelitowe są produktem fermentacji w tym narządzie i/lub "łykania powietrza". Wzdęcie to zaburzenie czynnościowe, u którego podłoża leży problem zmienionego czucia trzewnego, pogorszenie motoryki jelit. Nie bez znaczenia jest dieta, aktywność fizyczna i gastryczne choroby towarzyszące. Niekiedy dochodzi do nadprodukcji gazu. Towarzyszy temu uczucie ciężkości, "nabrzmiały" i wzdęty brzuch, uczucie rozdęcia, nadmiernego wypełnienia jamy brzusznej. Utrudnione jest niekiedy oddawanie gazów, gdzie w warunkach normalnych człowiek pozbywa się ich 15-25 razy dziennie. Ilość dziennie produkowanych gazów zależy od ilości niestrawionych resztek pokarmowych (np. gorsze trawienie w jelicie cienkim) i bakterii oraz ich fermentacji (wyróżnia się różne rodzaje tej przemiany, gdzie końcowym efektem mogą być kwasy organiczne, dwutlenek węgla, metan czy lotne związki siarki).
Kiedy mówi się o wzdęciu? Gdy występuje ono przez ok. 3 dni przez 3 kolejne miesiące. Około 30% Polaków i Polek walczy ze wzdęciami! Częściej borykają się z nim kobiety - ma to związek z żeńskimi hormonami i niekiedy fazą cyklu.
Jest to jedna z najpopularniejszych dolegliwości przewodu pokarmowego i jelit. Bardzo często równolegle występują takie objawy jak zaparcia (np. przy diecie ubogiej w błonnik, u osób nadużywających środków przeczyszczających), biegunka (np. przy nietolerancjach pokarmowych, zakażeniach bakteryjnych), ból brzucha. Dochodzi w niej do nadprodukcji gazów, czyli zaburzona zostaje homeostaza gazów w jelitach. Obok wzdęcia w niektórych przypadkach może wystąpić równolegle:
- spadek masy ciała (niezamierzony),
- zmiany skórne,
- zaburzona symetria brzucha,
- obecność krwi w stolcu.
Objawy te wymagają konsultacji z lekarzem i dalszej diagnostyki m.in. w kierunku raka jelita.
Przyczyny wzdęć i gazów
Wśród podstawowych przyczyn na pierwszym miejscu wymienia się dietę i spożywane jedzenie. Warto jednak wiedzieć, że mięśnie jamy brzusznej i przepony ogrywają tutaj istotną rolę. Nieprawidłowe ich funkcjonowanie (np. w wyniku zaburzeń trzewnych) może wywołać zwiększenie obwodu brzucha. Gazy jelitowe to także problem psychosomatyczny (podobnie jak wrzody żołądka czy refluks), na który wpływ ma stres. Leki odgrywają również spory wpływ — niektóre z nich mogą powodować wzdęcia. Wśród tych leków wymienia się blokery kanału wapniowego stosowane w nadciśnieniu, duże ilości loperamidu (mogą wywołać zaparcie co zwiększa ryzyko wzdęć, zaleganie mas kałowych przekłada się ma wpływ na wzrost ciśnienia śróbrzusznego, które generuje takie uczucie).
Wzdęcie to objawy towarzyszący (główny i/lub poboczny) niektórym chorobom gastrycznym jak:
- dyspepsja (niestrawność), zaburzenia trawienia i wchłaniania
- zespół jelita drażliwego (wzdęcia zgłasza ok. 90% pacjentów),
- SIBO (zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego),
- nietolerancje pokarmowe (np. na laktozę, gluten),
- zaparcia (po jedzeniu i/lub lekach),
- rak jelita grubego,
- niedrożność jelit,
- nieswoiste zapalenie jelit (np. jelita grubego), choroba Leśniowskiego-Crohna,
- niedoczynność tarczycy,
- aerofagię (nadmierne połykanie powietrza).
Warto nadmienić, że część wzdęć może mieć charakter czynnościowy podobnie jak niektóre dyspepsje, czyli występują niezależnie od posiłku. Część pacjentów skarży się na wzdęcia po spożyciu konkretnych produktów. Znaczenie ma również obecność chorób związanych z zaburzeniem odżywiania jak anoreksja czy bulimia. Problem wzdęć nie omija osób otyłych i z nadwagą.
Nadmierna ilość gazów w jelitach to gwarantowane uczucie pełności
Nadprodukcja gazów w jelitach
Bakterie zasiedlające jelita prowadzą różne typy fermentacji. Zależy to od samego składu flory bakteryjnej jelit, jak i dostarczanych substratów. Wiele osób skarży się na wzdęcia i gazy po zjedzeniu sporych ilości błonnika, laktozy (w przypadku nietolerancji tego cukru mlecznego), glutenu i innych cukrów jak chociażby fruktoza. Ogromne znaczenie ma sprawność jelit do przesuwania treści pokarmowej. Nietolerancje pokarmowe na niektóre składniki sprzyjają nadmiernej fermentacji.
Leki i zioła na wzdęcia brzucha i gazy
Leki i zioła na wzdęcia to jedne z częściej kupowanych w aptece leków na problemy przewodu pokarmowego. Można wymienić kilka grup leków, które mogą pomóc uporać się z problemem gazów. Wśród nich wymienia się leki prokinetyczne (Tribux Bio), które pomagają w normalizacji pracy jelit, środki adsorpcyjne (diosmektyt w leku Smecta 30 saszetek, węgiel aktywny Carbo medicinalis) oraz najczęściej stosowane preparaty jak środki zmniejszające napięcie powierzchniowe nagromadzonych gazów, czyli symetykon i dimetykon (Espumisan, Esputicon, Ulgix, Smecta Gas saszetki).
Niekiedy konieczna jest pomoc lekarska i zasięgnięcie po kilka leków na receptę (np. leki z mebeweryną, alweryną). W szczególnych przypadkach stosuje się leki przeciwdepresyjne jak SSRI (fluoksetyna, citalopram).
Co jeszcze stosuje się na wzdęcia i gazy w jelitach?
- Pomocne dla lepszego trawienia są środki zawierające gotowe enzymy jak Kreon Travix czy DPP Plus. Dostępne są również produkty z laktazą jak Lactocontrol.
- Probiotyki z określonymi szczepami, dla których właściwości łagodzące wzdęcia zostały udowodnione (Bifidobacterium infantis i B. animalis) np. Alflorex.
- Antybiotyki (jedynie na receptę w celu redukcji nadmiernie rozrośniętej flory jelitowej, np. ryfaksymina - w leczeniu SIBO (polega na nadmiernym namnożeniu bakterii w jelicie cienkim), biegunki podróżnej), a także metronidazol, chinolony.
- Zioła lecznicze - tutaj tradycyjnie wymienia się koper, kminek, kolendrę, anyż.
Zobacz inne leki na wzdęcia.
Dieta przy wzdęciach brzucha i gazach
Jak zatem jeść by wzdęcia omijały nas szerokim łukiem? Po pierwsze warto zmienić styl jedzenia na nieco wolniejszy bez jedzenia powietrza - przede wszystkim zajmijmy się spożywaniem pokarmów! Po drugie niektóre produkty z diety trzeba albo zaprosić, albo wyprosić ze swojego jadłospisu. Zaleca się wprowadzenie rozsądnych ilości warzyw z naciskiem na ostrożność w spożyciu roślin strączkowych (fasola, groch, ciecierzyca) i pełnoziarnistego pieczywa (duże ilości błonnika). Jak wyżej wspomniano spore ilości błonnika mogą przysporzyć wzdęć, więc warto rozważyć jego spożycie. Obecnie duży wpływ na wzdęcia i ilość gazu w jelitach przypisuje się niektórym węglowodanom, dlatego na popularności zyskuje dieta z małą zawartością FODMAP. Spore znaczenie ma również spożywanie właściwych "jogurtów", które faktycznie zawierają bakterie jelitowe, szczególnie te, które pomagają rozkładać laktozę (są to m.in. Bifidobacterium).
Spore objętości powietrza do układu pokarmowego wprowadzają napoje gazowane. Połykanie powietrza zachodzi nawet w momencie żucia gumy.
PODSUMOWUJĄC: zwracamy uwagę, czy spożywamy gazotwórcze produkty lub te, na które wykazujemy oznaki nietolerancji. Częste gazy to dobry argument na wprowadzenie ulepszeń do diety.
Wzdęcia brzucha — diagnostyka
Pierwszym źródłem dla pełnej diagnostyki wzdęć jest wywiad z pacjentem, który obejmuje szereg pytań m.in.:
- o długość i częstość występowania objawów, od kiedy pojawiają się "nadmierne gazy",
- czy następuje ulga po wypróżnieniu,
- o prowadzoną dietę (czy jest w niej błonnik, spore ilości cukrów prostych),
- stosowany był antybiotyk, który zaburzył florę jelitową,
- czy występuje powiększenie obwodu brzucha.
Oprócz tego wykorzystuje się badania obrazowe i laboratoryjne. Jakie wykonuje się badania w kierunku wzdęć?
- morfologia krwi,
- markery stanu zapalnego,
- stężenie glukozy i elektrolitów,
- badanie kału,
- badania serologiczne na celiakię,
- oznaczanie przeciwciał w przypadku chorób układowych,
- badania obrazowe jak RTG (np. dla niedrożności jelita), USG (naciekanie na ściany jelita), tomografię (dla wykluczenia płynu w otrzewnej).
Oprócz tego wykonuje się w niektórych przypadkach wodorowe testy oddechowe. Pozwalają na rozpoznanie SIBO, nietolerancji fruktozy czy laktozy. Dzięki temu badaniu określa się na ile bakterie jelitowe są w stanie przetworzyć te substraty na wodór i metan, których ilość bada się z kolei w wydychanym powietrzu.
Wzdęcia i gazy w pytaniach i odpowiedziach
Gazy jelitowe czy wzdęcia to problem nie tylko w towarzystwie. Zamiast pytać znajomych, zadajcie pytanie w komentarzu! My Was nie oceniamy, służymy pomocą.
Dlaczego mam wzdęcia po jabłkach, dlaczego wzdęcia po owsiance?
Niektóre z produktów mogą nasilać wytwarzanie gazów w jelitach na drodze fermentacji bakteryjnej, co wiąże się z uczuciem napompowanego brzucha. Dużo zależy również od ilości spożywanego błonnika - jego nadmierne spożywanie może prowadzić do zaparć i wzdęć, szczególnie gdy nie towarzyszy temu właściwa podaż wody. Dużo zależy również od sposobu jedzenia, porcji "jabłek czy spożytej owsianki", czyli ile sekund/minut zajmuje Ci pochłonięcie miski ulubionej owsianki.
Dlaczego wzdęcia śmierdzą, a czasem nie?
To kwestia składu gazów wyprodukowanych w jelitach. Większość z nich powstaje w wyniku jelitowej fermentacji bakteryjnej składników odżywczych. W jego skład wchodzi głównie azot, ale również CO2 (dwutlenek węgla), CH4 (metan) i H2 (wodór). Sam zapach związany jest z wytwarzaniem związków siarki (lotnych) jak siarkowodór, który towarzyszy np. zepsutemu jajku, a także siarczek dimetylu i metanotiol. W jelicie mogą być obecne bakterie, które są podatne na tworzenie gazów, zalicza się tutaj bakterie z rodzaju Clostridia i Enterobactericeae. Podsumowując - zależy co zjemy i jak ma się flora naszych jelit.
Jak zapobiegać wzdęciom? Czy istnieją domowe sposoby na wzdęcia?
Warto spróbować wyeliminować produkty, po których czujemy się ciężko, zaś wprowadzić pokarm o niskim ryzyku wzdęć. Oprócz tego warto przeanalizować ilość gazowanych napojów, m.in. tych słodzonych (także substancjami słodzącymi, które w nadmiernej ilości mogą mieć efekt przeczyszczający, a przy tym łatwo o wzdęcie). Nie bez znaczenia jest aktywność fizyczna (gazy łatwiej uchodzą, gdy znajdujemy się w pozycji pionowej). Zamiast szklanki słodzonego napoju wybierz napar ziołowy np. z koprem i miętą na wzdęcia. Pomocny może okazać się delikatny masaż brzucha, który stymuluje przesuwanie treści pokarmowej.
Wzdęcia u dzieci i niemowląt — co zastosować?
Zależnie od wieku stosuje się zioła, krople z symetykonem (np. Espumisan krople), a dla dzieci starszych postać kapsułek. Warto rozważyć również dalszą diagnostykę w celu wyeliminowania uczulenia na białka mleka krowiego i konieczność stosowania specjalnego mleka (Bebilon Pepti DHA lub Nutramigen LGG). Ważny jest również sposób karmienia dzieci z butelki — należy w jak najmniejszym skutku dopuszczać do połykania powietrza, które potem może przełożyć się na wystąpienie kolki niemowlęcej. Jak jeszcze można wypuścić gazy z jelit u dzieci? Alternatywą wśró preparatów na wzdęcia dla niemowląt jest tzw. kateter na kolki Windi.
Jakie warzywa i owocowe mogą wywołać wzdęcia i nadmiar gazów?
Gazotwórcze warzywa to nie tylko rośliny strączkowe, ale również spora część roślin z rodziny kapustowatych jak kapusta, kalafior, brokuły. Niektóre owoce również mogą przysporzyć problemów, a są nimi jabłka, gruszki, niektóre cytrusy. Wszystko zależy od zjedzonych ilości i ogólnej tolerancji na surowe pokarmy.
Wzdęcia po mleku i laktozie — co robić?
W tym przypadku warto rozważyć eliminacje, zmniejszenie ilości spożywanych produktów z laktozą. Pomocne mogą okazać się tabletki z laktazą, które pomagają trawić laktozę (niedobór laktazy). Podobne właściwości mają niektóre probiotyki, których bakterie pomagają rozłożyć ten cukier mleczny. Alternatywą mogą być inne mleka np. mleko kozie lub wegańskie odpowiedniki jak mleko sojowe.
Czy "wiatry" to skutek uboczny niektórych leków?
Wzdęcia występujące po lekach można zakwalifikować do działań niepożądanych. Zbyt duże ilości laktulozy mogą przyczynić się do wystąpienia nabrzmienia brzucha, które zwykle ustaje po zaprzestaniu stosowania tego leku lub przy zmniejszeniu dawki. Podobny efekt może wystąpić po substancjach słodzących wykorzystywanych w suplementach diety i niektórych lekach.
Bibliografia
- Wallner, G., Dziki, A., & Dąbrowski, A. (2018). Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego. Lublin: Wydawnictwo Czelej.
- Frohne, D. (2010). Leksykon roślin leczniczych. Wrocław: MedPharm Polska.
- Lennecke, K., Hagel, K., Przondziono, K., Filipek, B., Orłowska, A., & Smolińska, M. (2018). Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób. Wrocław: MedPharm Polska.
- Hahn, J., Skoczyńska, A., & Starczewska, A. (2015). Checklist choroby wewnętrzne. Wrocław: MedPharm Polska.