Narkotyki, szczególnie te wciągane nosem, prowadzą do wyniszczenia całego organizmu. Dla wielu osób jednym z pierwszych pojawiających się problemów jest wieczny katar po narkotykach i sucha, podrażniona błona śluzowa. Pierwszy krok do regeneracji nosa po narkotykach, to próba odstawienia substancji psychoaktywnych. To jest jednak proces, który trwa jakiś czas. Co można stosować na zatkany nos po narkotykach? Jak wspomóc gojenie strupków w nosie? Co zrobić jeżeli powstanie dziura w nosie po narkotykach?
Objawy niedoczynności tarczycy - jak leczyć niedoczynność tarczycy (hipotyreozę)?
Niedoczynność tarczycy to choroba, w której następuje spowolnienie metabolizmu. Wyróżnia się wiele rodzajów i przyczyn niedoczynności. Zobacz na czym polegają objawy i leczenie niedoczynności tarczycy. Jak wesprzeć tarczycę produkującą zbyt mało hormonów.
- Niedoczynność tarczycy co to jest?
- Niedoczynność tarczycy - przyczyny
- Objawy niedoczynności tarczycy
- Objawy psychiczne i neurologiczne
- Objawy fizyczne
- Kogo dotyczy niedoczynność tarczycy?
- Niedoczynność tarczycy u kobiet w ciąży
- Niedoczynność tarczycy u dzieci i nastolatków
- Niedoczynność u osób starszych
- Rozpoznanie niedoczynności tarczycy
- Niedoczynność tarczycy – badania
- USG tarczycy
- Badania laboratoryjne na TSH, FT3, FT4
- Jakie wyniki są prawdopodobne przy niedoczynności tarczycy?
- Przeciwciała antyTPO
- Leczenie niedoczynności tarczycy
- Dieta w niedoczynności tarczycy
- Niedoczynność tarczycy w pytaniach i odpowiedziach
- Czy niedoczynność tarczycy ma związek z depresją?
- Jak schudnąć w niedoczynności tarczycy?
- Czy niedoczynność tarczycy jest groźna?
- Subkliniczna niedoczynność tarczycy - jak wyglądają poziom FT3, FT4 i TSH?
Niedoczynność tarczycy co to jest?
Niedoczynność tarczycy to przewlekła choroba endokrynologiczna. Znana również pod hasłem hipotyreoza. Dochodzi w niej do niedostatecznej produkcji hormonów tarczycy, zatem niewystarczającego zaopatrzenia komórek i tkanek organizmu w produkowane przez gruczoł tarczowy hormony. W efekcie procesy metaboliczne są spowolnione, prowadzi to do powstawania obrzęków śródmiąższowych.
Niedoczynność tarczycy wiąże się najczęściej ze stanem jak niedobór hormonów tarczycy np. tyroksyny T4 i trijodotyroniny T3.
Niedoczynność tarczycy - przyczyny
Istnieje wiele przyczyn niedoczynności tarczycy, jednym z nich jest choroba Hashimoto, czyli przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Etiologia związana z niedoczynnością tego narządu jest zróżnicowana i wyróżnia się m.in. hipotyreozę pierwotną, wtórną i utajoną. Wymienia się następujące rodzaje niedoczynności jak:
- pierwotna niedoczynność tarczycy (tyreogenna) związana z uszkodzeniem narządu np. choroba Hashimoto (immunogenna), podostre zapalenie tarczycy (związane z niektórymi chorobami wirusowymi), poporodowe zapalenie tarczycy, pooperacyjna lub związana z leczeniem jodem radioaktywnym (radiojodem), środkami kontrastującymi zawierającymi jod, tyreostatykami (leki stosowane w nadczynności tarczycy), litem (węglanem litu na CHAD), amiodaronem, niektórych leków przeciwnowotworowych (sunitynib, niwolumab), znaczny niedobór jodu (bardzo rzadko), wrodzona (związana z nieprawidłowym wytworzeniem się tego narządu u płodu w czasie ciąży)
- wtórna niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) związana z niedoczynnością przedniego płata przysadki
- trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy związana z chorobami podwzgórza
- utajona (subkliniczna).
Objawy niedoczynności tarczycy
Objawy niedoczynności tarczycy dotyczą praktycznie całego organizmu. Pierwsze objawy, jakie mogą odczuwać kobiety chorujące na niedoczynność to opuchnięcie skóry, przyrost masy ciała, a także obniżony nastrój. Wspomniane symptomy są kłopotliwe, zależnie od postępu choroby przybierają na sile. Późniejsze objawy mogą tyczyć się np. przewodu pokarmowego. Wyróżnia się wśród nich objawy fizyczne i psychiczne.
Szukasz wsparcia dla swojej tarczycy? Zobacz preparaty na tarczycę bez recepty.
Objawy psychiczne i neurologiczne
Wśród objawów psychicznych i neurologicznych wyróżnia się:
- obniżony nastrój, niestabilność emocjonalna, subkliniczna lub jawna depresja
- ograniczone skupienie i koncentracja, problem z pamięcią
- zaburzenia snu (wybudzanie się w okolicach 2-3 nad ranem)
- ogólne spowolnienie psychomotoryczne i mowy
- mononeuropatia (np. zespół cieśni nadgarstka), parestezje, osłabienie odruchów.
Objawy fizyczne
Fizyczne objawy niedoczynności to:
- spadek siły mięśniowej, kurcze mięśni, ból mięśni,
- zwiększona męczliwość, spadek wydolności fizycznej
- przyrost masy ciała
- obrzęk stawów m.in. kolanowych
- obrzęk uogólniony (opuchnięcie od nagromadzonej wody) "ciastowato nabrzmiała skóra"
- obrzęk powiek obustronny, obrzęk twarzy bez bólu (związany z obrzękiem śluzowatym tj. podskórnym, który odpowiada za pogrubienie rysów twarzy), łuszcząca się skóra
- zwiększona wrażliwość na zimno, nietolerancja zimna, osoba łatwiej marznie
- sucha, blada i chłodna skóra, łamliwe i wypadające włosy, przerzedzone brwi
- zmniejszona potliwość
- zwiększenie rogowacenie skóry na łokciach
- bradykardia (spowolnione bicie serca), niskie ciśnienie
- skłonność do zaparć,
- zachrypnięty i szorstki głos, ochrypły matowy głos (pogrubienie strun głosowy), spłycenie oddechu, spadek częstości oddychania
- u kobiet zaburzenia miesiączkowania (krótki cykl, obfite miesiączki), zwiększone ryzyko poronienia, a u mężczyzn osłabione libido i możliwe zaburzenia wzwodu.
Szczególnie groźnym stanem, ale bardzo rzadko występującym jest tzw. śpiączka śluzakowata, inaczej ś. hipotyreotyczna, w której występuje hipotermia (obniżona ciepłota ciała), hipowentylacja z hiperkapnią, bradykardia, zaburzenia świadomości.
Podsumowując:
- Czy jest jakaś zależność między niedoczynnością tarczycy a wyglądem twarzy, włosów i paznokci? Tak. W przebiegu niedoczynności gruczołu tarczowego może wystąpić bladość skóry, jej obrzęk (związany z nagromadzeniem się wody), tendencja do wypadających włosów i gorsza kondycja paznokci. W niedoczynności występują zatem skórne objawy niedoczynności.
- Czy przybieranie na wadze i tycie to typowy problem w niedoczynności? W przebiegu tendencja do wzrostu masy ciała jest zwiększona, co wiąże się m.in. ze zwolnieniem metabolizmu związanego z niedoborem hormonów tarczycy.
Wniosek:
W związku z objawami wynikającymi z wagi, mniejszej energii, pogorszenia nastroju, osłabionej kondycji wiele osób zaczyna rozważać diagnostykę w kierunku schorzeń tarczycy na tle niedoczynności.
Kogo dotyczy niedoczynność tarczycy?
U kogo występuje niedoczynność tarczycy? Choroba ta dotyczy przede wszystkim kobiet. Jak się okazuje niektóre z nich mają podłoże genetycznie np. ch. Hashimoto. Niedoczynność jeszcze szczególnie groźna u kobiet starających się o dziecko, ponieważ niewłaściwa praca gruczołu tarczowego jest jedną z przyczyn niepłodności i może mieć realny wpływ na przebieg ciąży.
Zobacz preparaty wspierające płodność u kobiet bez recepty!
Niedoczynność tarczycy u kobiet w ciąży
Niedoczynność tarczycy w ciąży jest groźnym stanem, który może prowadzić do nieprawidłowego rozwoju dziecka. Dlatego kobiety rozważające macierzyństwo powinny wykonać podstawowy profil badań tarczycowych obejmujący stężenie TSH, poziom T3 i T4, a opcjonalnie również jest przeciwciała antyTPO dla wykluczenia choroby Hashimoto. O badaniu powinny pamiętać kobiety, które wiedzą, że w historii rodzinnej występowały przypadku chorób tarczycy, włącznie z hipotyreozą lub wolem.
Co warto wiedzieć o niedoczynności w okresie ciąży i starania się o dziecko? W okresie przed ciążą tzw. prekoncepcyjnym i I. trymestrze wartość TSH nie powinna przekraczać 2,5 mIU/l. Z kolei badanie TSH jest bardzo częste zlecane dodatkowo na 1. wizycie położniczej, zatem w ciągu 4-8 tygodnia ciąży.
Niedoczynność tarczycy u dzieci i nastolatków
Niedoczynność gruczołu tarczowego u dzieci może wiązać się z klasycznymi objawami, ale również opóźnieniem wzrostu, rozwoju fizycznego i umysłowego włącznie. W przypadku niemowląt niedostateczna produkcja hormonów tarczycy może wiązać się z wystąpieniem trudności w karmieniu, bradykardią, hipotonią (niedociśnienie tętnicze), występowaniem dużego ciemiączka i długo utrzymującą się żółtaczką.
Niedoczynność u osób starszych
W przypadku osób starszych niedoczynność określa się często jako skąpoobjawową. Sporą część objawów zaburzonej pracy tarczycy można przypisać sędziwemu wiekowi. Leczenie w tej grupie pacjentów zaczyna się od małej dawki ze względu na współistnienie chorób układu krążenia. Dla osób powyżej 60. roku życia TSH powyżej 6 mIU/l może oznaczać niedoczynność tarczycy, z kolei dla 70. i 80. latków powyżej 8. Osoby starsze po przechorowaniu ciężkiej choroby będąc w okresie rekonwalescencji mogą mieć podwyższone TSH, nie powinno przekraczać ono 20 mIU/l.
Rozpoznanie niedoczynności tarczycy
Jak diagnozować i wykryć niedoczynność tarczycy? Podstawą w diagnostyce chorób tarczycy jest zebranie wywiadu (badanie podmiotowe), w którym odnotowuje się typowe objawy. Pomocne jest również badanie palpacyjne tarczycy (badania przedmiotowe) w kierunku wola lub jej powiększenia. Oprócz tego to również badania obrazowe jak USG gruczołu tarczowego, a także pomiar istotnych parametrów oceniających funkcjonowanie tarczycy z krwi.
Niedoczynność tarczycy – badania
Co trzeba wiedzieć o badaniach na niedoczynność tarczycy np. jakie wyniki są widoczne w przypadku poszczególnych typów niedoczynności gruczołu tarczowego? Zobacz dalej!
USG tarczycy
To podstawowe badanie tarczycy, w którym lekarz określa objętość, wielkość, kontur narządu (obecność brzegów gładkich lub ostrych), obecność ogniskowych zmian zapalnych (w czym może pomóc określenie wskaźnika CRP). W trakcie badania USG tarczycy lekarz ocenia echogenność tkanki, grubość torebki osłaniającej tarczycę. W przypadku niedoczynności tarczycy często obserwuje się powiększenie narządu, obecność zmian zapalnych o ograniczonej echogeniczności,
Badania laboratoryjne na TSH, FT3, FT4
Podstawowe parametry oceniające prace tarczycy to stężenie TSH - zwykle wysoka wartość to niedoczynność tarczycy, z kolei niska to często nadczynność. Proces diagnostyki zaburzeń tarczycy to nie tylko TSH. Kluczowe są wartości pozostałych hormonów FT3 i FT4.
Jakie wyniki są prawdopodobne przy niedoczynności tarczycy?
Przykładowo w pierwotnej jawnej niedoczynności TSH jest zwiększone, FT3 zwykle prawidłowe lub nieco obniżone, z kolei FT4 zmniejszone. Dla subklinicznej FT3 i FT4 prawidłowe (lub T4 blisko dolnej normy), a TSH podwyższone. Nieco inne wyniki w zakresie TSH prezentuje zaburzenie tarczycy związane z niedoczynnością przysadki lub podwzgórze, gdzie zarówno FT4 i TSH są zmniejszone.
Przeciwciała antyTPO
Wzrost przeciwciała antyTPO odnotowuje się w przypadku autoimmunologicznego zapalenia tarczycy, zatem w przebiegu choroby Hashimoto. Zlecenie oznaczenia tych przeciwciał jest wskazane u kobiet, u których występowało poronienie lub poród przedwczesny, a także kobieta jest leczona z powodu niepłodności.
Leczenie niedoczynności tarczycy
Leczenie niedoczynności tarczycy należy wprowadzić jak najszybciej - to fakt. Czy można wyleczyć całkowicie niedoczynność? Niestety, jej wystąpienie wiąże się najczęściej z koniecznością doustnej terapii do końca życia. Lek na niedoczynność tarczycy to hormony, a konkretnie substytucja terapia hormonami tarczycy. Typowe preparaty na niedoczynność to lewotyroksyna tj. syntetyczna tyroksyna w formie tabletek dostępnych na receptę np. Letrox, Eltroxin, Euthyrox, których rozpiętość dawek mieści się do 25 do 200 µg.
Dawkowanie lewotyroksyny zależy od wyników badań TSH/FT3/FT4, USG tarczycy, a także objawów. Dawka w przypadku niedoczynności zwiększania jest stopniowo i sięga 1,5 µg/kg masy ciała. Początkowa dawka to najczęściej 50-75 µg zwiększana o 25 µg co kilka tygodni 1-2 miesiące poprzedzone badaniem TSH.
Co jest ważne stosując hormony tarczycy? Stosuje się je na czczo, 30-60 minut przed pierwszym posiłkiem. W innym schemacie lewotyroksynę przyjmuje się wieczorem minimum 3 godziny po ostatnim posiłku
W przypadku subklinicznej niedoczynności lekarz również może zdecydować się na terapię lewotyroksyną, szczególnie, jeśli pacjentka zmaga się z zaburzeniami miesiączkowania i niepłodnością.
Dieta w niedoczynności tarczycy
Dieta w niedoczynności powinna być zrównoważona, zatem wolna od śmieciowego i przetworzonego jedzenia. Powinny w niej znaleźć się źródła witamin i minerałów, a także antyoksydantów. Kluczem do zdrowej tarczycy w stanie niedoczynności jest właściwa podaż jodu, kwasów omega-3, cynki i selenu. Jeśli dieta nie może spełnić w całości potrzeb chorej tarczycy warto rozważyć suplementację np.
- jod w kapsułkach (zwykle po 150 µg dziennie)
- cynk (10-15 mg) np. jako glukonian cynku
- selen (100 µg) np. w postaci selenometioniny
- kwas omega-3 (kilka gramów w ciągu dnia) np. kapsułkowany lub płynny olej lniany.
Szukasz gotowych preparatów z cynkiem i selenem? Zobacz propozycje lub kliknij TUTAJ.
Niedoczynność tarczycy w pytaniach i odpowiedziach
Czy niedoczynność tarczycy ma związek z depresją?
Tak, ponieważ niedoczynność może wiązać się z występowaniem obniżonego nastroju, problemów na tle równowagi emocjonalnej. Poważne niedobory hormonów mogą wiązać się z występowaniem nie tylko objawów depresyjnych, ale samej depresji.
Jak schudnąć w niedoczynności tarczycy?
W procesie odchudzania, któremu towarzyszy niedoczynność należy wziąć pod uwagę kilka elementów:
- poprawna farmakoterapia wspiera pracę tarczycy, co ogranicza ryzyko przybierania na wadze
- właściwy jadłospis, który będzie wspierał tarczycę, ale będzie jednocześnie źródłem deficytu kalorycznego
- ćwiczenia fizyczne / aktywność, która pozwoli wesprzeć metabolizm, który w niedoczynności jest często spowolniony.
Czy niedoczynność tarczycy jest groźna?
Niedoczynność dostarcza szeregu kłopotliwych i obniżających jakość życia objawów zarówno ze sfery fizycznej i psychicznej. Warto zwrócić uwagę, że ma istotne znaczenie dla przebiegu ciąży. Brak leczenia w tym okresie może wiązać się ze wzrostem możliwych powikłań poporodowych, nieprawidłowym rozwojem dziecka (m.in. mózgu), zwiększa ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu.
Subkliniczna niedoczynność tarczycy - jak wyglądają poziom FT3, FT4 i TSH?
W przypadku subklinicznej niedoczynności tarczycy poziom hormonów FT3 i FT4 są w normie (tzw. stan eutyreozy), z kolei poziom TSH jest podwyższony. Może ona przejść w kliniczną niedoczynność.
Bibliografia
- Biondi B, Cappola AR, Cooper DS. Subclinical Hypothyroidism: A Review. JAMA. 2019 Jul 9;322(2):153-160. doi: 10.1001/jama.2019.9052. PMID: 31287527.
- Chaker L, Bianco AC, Jonklaas J, Peeters RP. Hypothyroidism. Lancet. 2017 Sep 23;390(10101):1550-1562. doi: 10.1016/S0140-6736(17)30703-1. Epub 2017 Mar 20. PMID: 28336049; PMCID: PMC6619426.
- Hahn, J., Skoczyńska, A., & Starczewska, A. (2015). Checklist choroby wewnętrzne. Wrocław: MedPharm Polska.
- Latkowski, B., Lukas, W., & Godycki-Ćwirko, M. (2017). Medycyna rodzinna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
- Szczeklik, A., & Gajewski, P. (2021). Interna Szczeklika 2021. Medycyna Praktyczna: Kraków.
- https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/download/56317/42676
- https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/niedoczynnosc-tarczycy-zalecenia-i-jadlospis/