Uporczywy i suchy kaszel u dorosłych - przyczyny
Suchy kaszel określany jest często jako męczący, uporczywy, drażniący i nieproduktywny. Bardzo często to efekt infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych. Może mieć napadowy i duszący charakter, który utrudnia zaśnięcie oraz sen w nocy. Czym spowodowany jest suchy kaszel? Oprócz przyczyn infekcyjnych (najczęściej wirusowych) należy wymienić również suche powietrze (jest charakterystyczne dla okresu grzewczego), a także dym tytoniowy czy alergiczne podłoże np. na pyłki traw. W zależności od czasu trwania kaszel może wymagać konsultacji u lekarza - szczególnie jeśli kaszel ma charakter napadowy, krtaniowy i trudny do opanowania czy wywołujący znaczące duszności. Niektóre leki mogą powodować suchy kaszel (tzw. kaszel polekowy), są to m.in. ACEI - leki hipotensyjne należące do inhibitorów konwertazy angiotensynowej. Nie można zapominać również o koronawirusie i COVID-19, któremu również towarzyszy kaszel suchy, a w stanach ostrzejszych napady duszności i ucisk w klatce piersiowej.
Leki na suchy kaszel - działanie, przeciwwskazania i środki ostrożności
Podstawą działania leków na suchy kaszel jest tłumienie ośrodka kaszlu, który jest zlokalizowany w mózgu (rdzeniu przedłużonym). Niektóre leki na suchy kaszel działają również obwodowo, czego efektem jest ułatwione oddychanie i zmniejszenie spastyczności drzewa oskrzelowego. Z tabletek bez recepty na kaszel męczący i suchy wymienia się produkty lecznicze na bazie kodeiny i dekstrometorfanu. Obie substancje występują również w lekach złożonych, gdzie oprócz nich występuje m.in. paracetamol (na ból i gorączkę) czy pseudoefedryna (na katar). Należy jednak pamiętać, że niektóre leki na kaszel posiadają potencjał uzależniający z racji działania ośrodkowego nie tylko na ośrodek kaszlu. Dla krótkotrwałego stosowania ryzyko uzależnienia jest znikome przy stosowaniu tych substancji. W aptece znajdziemy syrop na bazie butamiratu, który wycisza kaszel, nie jest opioidowego pochodzenia (w przeciwieństwie do kodeiny i dekstrometorfanu), nie wykazuje efektu przyzwyczajenia.
Poszczególne substancje oprócz ograniczenia czasowego mają również inne przeciwwskazania np. kodeiny i dekstrometorfanu nie stosuje się w przypadku kobiet w okresie ciąży i porodu ani u osób cierpiących na astmę. Z racji działania ośrodkowego niektóre leki na kaszel suchy mogą wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów. Osoby kierujące pojazdami powinny zwrócić na to szczególną uwagę. Dekstrometorfan i kodeina może powodować uczucie senności, co może wpłynąć bezpośrednio na czynności wymagające zwiększonej uwagi. Należy wziąć także stosowanie innych leków i alkoholu, które mogą pogłębić sedację po lekach przeciwkaszlowych. Istotne jest również to, że leków przeciwkaszlowych nie należy łączyć z lekami wykrztuśnymi ze względu na przeciwstawne mechanizmy działania.
Jak stosuje się leki na suchy kaszel? Leki p/kaszlowe stosuje się cały dzień, w tym również przed snem (w przeciwieństwie do wykrztuśnych środków). Jakie jest zatem dobry syrop na suchy kaszel dla dorosłych? Najlepiej gdy cechuje się dużą tolerancją u stosujących go pacjentów, nie wywołuje uczucia senności czy potencjału uzależniającego. Niekiedy oprócz środków tłumiących kaszel zaleca się również stosowanie leków przeciwhistaminowych, które mogą łagodzić niektóre mechanizmy związane z kaszlem.
Roślinne syropy dla dorosłych na suchy kaszel
Roślinne syropy mogą pomóc złagodzić kaszel suchy u osób dorosłych o łagodnym nasileniu oraz gdy występuje podrażnienie i przesuszenie gardła. Co wchodzi w skład ziołowych syropów na suchy kaszel? Obecne są takie zioła jak prawoślaz (korzeń i liście), babka lancetowata (liście), porost islandzki. Są to śluzowe surowce, które powlekają nabłonek górnych dróg oddechowych jak gardło. Lepsze nawilżenie śluzówki gardła zmniejsza częstość odruchu kaszlowego wynikającego z jego przesuszenia czy podrażnienia. W aptece znajdziemy zatem syrop prawoślazowy, syrop z babki lancetowatej czy preparaty porostem islandzkim - w postaci pastylek do ssania i roztworu dla dzieci.
Domowe sposoby na uporczywy suchy kaszel u dorosłego
Suche powietrze jest jednym z czynników wywołujących kaszel. Warto zatem zadbać o odpowiednie nawilżenie pomieszczenia, w którym przebywamy. Pomocne mogą okazać się proste nawilżacze powietrza do zawieszenia na kaloryfer. Można również skorzystać z profesjonalnych wersji, które oferują m.in. jonizowane powietrze. Nawilżacze powietrza można stosować w ciągu dnia i w nocy.
W przypadku kaszlu suchego istotne jest nawilżenie nabłonka dróg oddechowych, który ulega przesuszeniu w stanach zapalnych (m.in. na skutek wydzielania substancji prozapalnych). Można posłużyć się domowych inhalacji z gorącą wodą i solą kuchenną lub inhalatorami tłokowymi (pneumatyczny) dostępnymi w aptece. Do inhalatora można wlać różne roztwory inhalacyjne jak sól fizjologiczna (roztwór izotoniczny), sól hipertoniczną (o wyższych stężeniu niż 0,9%, np. Nebu Dose Hipertonic) lub roztwór soli i kwasu hialuronowego, który znany jest ze swoich nawilżających właściwości. Przykładem takiego środka są ampułki do inhalacji Nebu Dose Hialuronic.
Kiedy iść do lekarza z suchym i męczącym kaszlem?
Suchy kaszel u osób dorosłych może utrzymywać się kilka tygodni. Uwagę kaszlących osób powinien jednak zwrócić uwagę czas trwania kaszlu, jego nasilenie, obecność flegmy. Przykładowo - jeśli w ciągu 3 tygodni kaszel ma nadal jednolite natężenie, nawracający i napadowy charakter należy zasięgnąć porady lekarza. Co może oznaczać przewlekły kaszel? Może być spowodowany astmą, zapaleniem płuc i/lub oskrzeli. Osoby dorosłe powinny również udać się do lekarza, gdy kaszlowi zaczyna towarzyszyć ból w klatce piersiowej, uczucie duszności, ból podczas kasłania lub gdy skuteczność leków na suchy kaszel okazała się niewystarczająca.
Bibliografia
- Leach, O., & Van Boxel, G. (2019). Choroby wewnętrzne Crash Course. Wrocław: Edra Urban & Partner.
- Hahn, J., Skoczyńska, A., & Starczewska, A. (2015). Checklist choroby wewnętrzne. Wrocław: MedPharm Polska.
- Rutter, P., Pluta, J., & Błaszczyna, N. (2018). Opieka farmaceutyczna. Wrocław: Edra Urban & Partner.
- Lennecke, K., Hagel, K., Przondziono, K., Filipek, B., Orłowska, A., & Smolińska, M. (2018). Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób. Wrocław: MedPharm Polska.
