Zdarza się, że rodzice szukają dobrego preparatu na uspokojenie i wyciszenie przed snem dla dziecka. Większość leków uspokajających przeznaczona jest jednak dla osób dorosłych. Które preparaty wyciszające lub ułatwiające zasypianie dla dzieci dostępne są bez recepty? Jakie są inne, naturalne sposoby na wyciszenie dziecka i ograniczenie odczuwanego przez nie lęku oraz niepokoju?
Pogryzione, podrażnione brodawki sutkowe - przyczyny, jak złagodzić podrażnienie piersi podczas laktacji?
Bolesność, podrażnienie, a nawet pękanie brodawek to problem, z którym zmaga się wiele kobiet w trakcie karmienia piersią. Jakie są przyczyny bólu piersi występującego w trakcie laktacji? Jak złagodzić dyskomfort odczuwany przez mamę karmiącą i przyspieszyć proces gojenia brodawek?
- Ból piersi podczas karmienia piersią - jak częsty jest to problem?
- Podrażnienie brodawek przy karmieniu piersią - przyczyny
- Jak zmniejszyć bolesność brodawek sutkowych?
- Jak dbać o piersi podczas laktacji? Co robić, a czego unikać?
Ból piersi podczas karmienia piersią - jak częsty jest to problem?
Karmienie piersią jest najlepszym sposobem żywienia dzieci. Niesie wiele korzyści zdrowotnych dla dziecka, a także dla mamy. Jednym z najczęstszych powodów z których kobiety odstawiają malucha od piersi są właśnie podrażnione, bolące brodawki sutkowe. Większość kobiet karmiących (80-90%) doświadcza bólu lub pęknięcia brodawek. U części kobiet, te nieprzyjemne dolegliwości mają tak duże nasilenie, że rezygnują one z karmienia piersią. Warto jednak poznać możliwe przyczyny problemy i sposoby, które mogą uśmierzyć odczuwane objawy, aby nie podejmować przedwcześnie decyzji o odstawianiu malucha od piersi.
Na początek należy wspomnieć o fizjologicznej bolesności brodawek, której doświadcza większość kobiet w początkowym okresie laktacji. Nie trudno jest wyobrazić sobie, że nagłe ssanie brodawki przez dziecko, kilka lub kilkanaście razy dziennie przez 15, 20 czy 30 minut może początkowo wiązać się z bólem. Brodawka nie jest przyzwyczajona do częstego ssania, dodatkowo w początkowym okresie laktacji zarówno mama, jak i dziecko dopiero uczą się prawidłowego pobierania pokarmu. U części osób proces ten przebiega płynnie, dziecko odpowiednio łapie brodawkę, a mama bez trudu prawidłowo przystawia je do piersi. Nie zawsze jednak proces nauki karmienia przebiega tak bezproblemowo. Zanim mama i noworodek nauczą się optymalnie przystawiać i pobierać pokarm, kobieta może odczuwać zwiększoną bolesność piersi. Bolesność fizjologiczna wynika prawdopodobnie również ze zmian hormonalnych zachodzących po porodzie. Najczęściej pojawia się w pierwszym tygodniu po rozpoczęciu karmienia. Co ważne, brodawka nie jest uszkodzona, a "jedynie" bolesna. Odczuwany ból piersi zazwyczaj pojawia się na początku przystawienia malucha i mija wraz z trwaniem karmienia.
Fizjologicznej bolesności piersi po rozpoczęciu karmienia doświadcza większość kobiet. Wynika ona zarówno z częstego ssania, do którego brodawki nie są przyzwyczajone, jak i ze zmian hormonalnych. Ból piersi zazwyczaj mija samoistnie po kilku dniach.
Zobacz produkty do pielęgnacji sutków u mamy karmiącej na bazie łagodzącej, kojącej i regenerującej lanoliny:
Podrażnienie brodawek przy karmieniu piersią - przyczyny
Podrażnienie i bolesność brodawek, niebędąca bolesnością fizjologiczną, najczęściej również jest przejściowe. Jest kilka powodów, z których wynikać może gryzienie piersi przez malucha:
- nieprawidłowa technika karmienia piersią - to jedna z najczęstszych przyczyn bolesnych i popękanych brodawek. Dziecko powinno dość głęboko chwycić ustami brodawkę wraz z otoczką. Jeśli chwyta jedynie brodawkę, bez otoczki, ssanie może być bolesne i mniej efektywne,
- zaburzenia funkcji ssania - mogą one występować już od urodzenia (np. w wyniku skróconego wędzidełka podjęzykowego) lub wykształcić się na późniejszym etapie życia,
- ząbkowanie - swędzenie dziąseł podczas wyrzynania się pierwszych ząbków często prowadzi do ich zaciskania. Jeśli dziecko odczuwające dyskomfort w związku z pojawianiem się zębów mlecznych ma akurat w dziąsłach pierś, może próbować złagodzić odczuwane dolegliwości właśnie poprzez jej ściskanie i gryzienie,
- nagły, intensywny wypływ mleka z piersi - zdarza się, że dziecko chcąc zahamować nasilony napływ mleka z piersi, przygryza ją,
- dziecko nie jest zainteresowane jedzeniem - przystawienie malucha do piersi jeśli nie jest głodny może skutkować zaciskaniem przez niego dziąseł lub ząbków na brodawce. Taka sytuacja może mieć miejsce również w przypadku kilkumiesięcznych dzieci, które są coraz bardziej zainteresowane tym, co dzieje się wokół nich,
- dziecko próbuje uzyskać uwagę mamy - nagły ból brodawek może pojawić się gdy maluch potrzebuje uwagi mamy. Dotyczy to raczej nieco starszych niemowlaków,
- dziecko jest niespokojne - podczas laktacji zdarzają się okresy, w których produkcja mleka nieco spowalnia. Dziecko może być wówczas niespokojne chcąc pobrać większą ilość mleka w stosunku do tej, która wypływa z piersi,
- zatkany nos - przy infekcji dróg oddechowych i pojawiającym się w związku z nią katarem lub zablokowanym nosem, maluch może mieć trudność z pobieraniem pokarmu i jednoczesnym oddychaniem. Warto bowiem wiedzieć, że dziecko które prawidłowo ssie pierś, może oddychać swobodnie jedynie przez drożny nos,
- choroby piersi - czasami przyczyną bólu jest zapalenie piersi, ropień lub inne schorzenia.
Oto inne propozycje do pielęgnacji piersi, sutków i brodawek u mamy karmiącej piersią:
Jak zmniejszyć bolesność brodawek sutkowych?
Podrażnione, poranione brodawki przy karmieniu piersią stają się często przyczyną dużego dyskomfortu i bólu u kobiet. Najlepszym sposobem poradzenia sobie z tym problemem jest poszukanie jego przyczyny. W zależności od niej, inne będą metody łagodzenia bolesności brodawek. Jeszcze w czasie pobytu w szpitalu, jeśli tylko jest taka możliwość, warto skonsultować technikę ssania z doradcą laktacyjnym. Mamy, które pierwszy raz karmią dziecko, często nie są pewne, czy prawidłowo przystawiają je do piersi, czy maluch dobrze łapie brodawkę i czy w ogóle się najada. Najlepiej jest wówczas podzielić się swoimi obawami i wątpliwościami ze specjalistą. Doradca laktacyjny sprawdzi technikę karmienia piersią i doradzi, jak zapobiegać gryzieniu przez malucha brodawek. Nauczenie się prawidłowej techniki ssania piersi przez dziecko umożliwiłoby kontynuację naturalnego karmienia i wpłynęłoby na dłuższe utrzymanie laktacji przez wiele kobiet.
Nie wszystkie szpitale oferują możliwość konsultacji z doradcą laktacyjnym. W razie problemów z karmieniem warto wówczas samodzielnie poszukać w swoim otoczeniu takiego specjalisty i udać się do niego po poradę. Będzie on w stanie również określić, czy przyczyną pogryzionych brodawek może nić nieprawidłowa technika przystawiania dziecka do piersi czy może zaburzenia mechanizmu ssania u malucha.
Czasami dziecko ściska mocniej brodawkę dziąsłami, ponieważ odczuwa ich swędzenie. Kiedy rozpoczyna się proces wyrzynania zębów mlecznych, zauważalne jest też rozpulchnienie dziąsła i jego zaczerwienienie. Może pojawić się też większa ilość śliny. Dziecko chętniej sięga wówczas po różne przedmioty, które wkłada do buzi. Jeśli mama podejrzewa, że pogryzione brodawki mogą wynikać właśnie z ząbkowania, warto wysuwać brodawkę z buzi malucha gdy tylko zaczyna ją podgryzać i dawać mu w zamian np. schłodzony gryzak, który powinien przynieść mu ulgę. Jeśli dolegliwości związane z wyrzynaniem się pierwszych ząbków są dokuczliwe dla dziecka, warto sięgnąć też po odpowiedni preparat na ząbkowanie, który złagodzi ból.
Jeśli do podrażnienia brodawek dochodzi podczas infekcji u malucha, być może przyczyną jest zatkany nosek. Dziecko musi wtedy pobierać powietrze przez usta, a nie chcąc wypuszczać z buzi brodawki, może ją mocniej przytrzymywać ząbkami. W takiej sytuacji, warto mieć pod ręką odpowiedni preparat na katar. Oczyszczenie noska wodą morską przed przystawieniem dziecka do piersi może pomóc rozwiązać problem.
Równocześnie, oprócz szukania przyczyny i dążenia do jej wyeliminowania, można stosować preparaty, które wspomagają regenerację brodawek. Może być to czysta lanolina np. lanolina Alphanova Sante lub Lanoskin. Dostępne są też specjalne maści, kremy i balsamy, które mają bogatszy skład, np. balsam do brodawek sutkowych Mustela Maternite lub krem do pielęgnacji brodawek sutkowych Linoderm Mama. Wybrany produkt należy nakładać na brodawkę zaraz po zakończeniu karmienia. Należy zwrócić uwagę, czy zachodzi konieczność jego zmycia przed kolejnym przystawieniem dziecka do piersi. Niektóre preparaty nie muszą być zmywane, a przy innych jest to zalecane.
Preparaty wspomagające regenerację brodawek zawierają składniki, które wspierają proces gojenia się skóry. Zaleca się je aplikować zaraz po zakończeniu karmienia.
Wsparciem dla mamy karmiącej są osłonki na brodawki sutkowe w różnym rozmiarze, a także wkładki laktacyjne chłonące wyciekające z piersi mleko:
Jak dbać o piersi podczas laktacji? Co robić, a czego unikać?
Oto kilka sposobów, które mogą pomóc kobiecie zmagającej się z bolesnymi i podrażnionymi brodawkami:
- rozpoczynanie karmienia od mniej bolesnej piersi - głodny maluch początkowo może ssać bardziej intensywniej, dlatego lepiej nie zaczynać karmienia od piersi która boli lub jest podrażniona,
- korzystanie z ciepłych okładów - ciepło pobudza przepływ krwi przez naczynia, a tym samym dostarczanie do komórek składników potrzebnych w procesie gojenia,
- smarowanie brodawki własnym mlekiem - w mleku znajduje się wiele cennych składników odżywczych, które przyspieszają gojenie,
- wietrzenie piersi - wietrzenie wspiera proces regeneracji skóry piersi,
- korzystanie ze staników wykonanych z przyjemnego, delikatnego dla skóry materiału, który nie podrażnia dodatkowo brodawek,
- częste zmienianie wkładek laktacyjnych - ze względów higienicznych konieczna jest zmiana wkładki po zauważeniu jej zawilgocenia.
A czego lepiej nie robić przy podrażnieniu brodawek? Na pewno ostrożnie należy podchodzić do nakładek silikonowych na piersi. Nie stanowią one remedium na pękające brodawki. Zaleca się korzystanie z nich jedynie po konsultacji ze specjalistą, który powinien również pomóc indywidualnie dobrać nakładkę. Nie należy też w żaden sposób hartować brodawek przed rozpoczęciem karmienia. W początkowym okresie laktacji zalecane jest jak najczęstsze przystawianie malucha do piersi. Dzięki temu, brodawki szybciej przyzwyczają się do ssania. Poza tym, ograniczy to ryzyko przepełnienia piersi, które może dodatkowo nasilać ból i powodować kolejne problemy laktacyjne.
Większość kobiet karmiących na pewnym etapie doświadcza bolesności piersi. Warto jednak mieć na uwadze, że problem ten zazwyczaj jest przemijający. Zanim ból i podrażnienie ustąpią, można sięgnąć po lanolinę lub inny preparat wspomagający regenerację brodawek. Jeśli bolesność utrzymuje się dłużej, koniecznie trzeba poszukać jej przyczyny. Nauka prawidłowego przystawiania dziecka do piersi pod okiem doświadczonego doradcy laktacyjnego w wielu przypadkach pomaga całkowicie wyeliminować problem bolesnych, poranionych brodawek.
Bibliografia:
- Kent J.C., Ashton E., Hardwick C.M., Rowan M.K., Chia E.S., Fairclough K.A., Menon L.L., Scott C., Mather-McCaw G., Navarro K., Geddes D.T. Nipple Pain in Breastfeeding Mothers: Incidence, Causes and Treatments. Int J Environ Res Public Health. 2015 Sep 29;12(10):12247-63. doi: 10.3390/ijerph121012247.
- Suchocka K. Najczęstsze problemy laktacyjne kobiety karmiącej piersią. Lekarz POZ 2022, 2, 137-146.
- Niazi A., Rahimi V.B., Soheili-Far S., Askari N., Rahmanian-Devin .P, Sanei-Far Z., Sahebkar A., Rakhshandeh H., Askari V.R. A Systematic Review on Prevention and Treatment of Nipple Pain and Fissure: Are They Curable? J Pharmacopuncture. 2018 Sep;21(3):139-150. doi: 10.3831/KPI.2018.21.017.