Nadmierne pocenie się – kiedy je podejrzewać?
Nadpotliwość, inaczej hiperhydroza, jest problemem przewlekłym, który może dotyczyć całego ciała (nadpotliwość uogólniona) lub jego wybranych obszarów (nadpotliwość miejscowa). Najczęściej pojawia się nadpotliwość dłoni, stóp, twarzy i pach, ponieważ w tych miejscach ilość gruczołów potowych jest największa. O nadmiernym poceniu się mówimy gdy dochodzi do wzmożonej produkcji potu i jednocześnie proces ten jest niespodziewany. U zdrowych osób, pot jest wydzielany m.in. pod wpływem wysokiej temperatury lub stresu. Wydzielanie potu jest bardzo istotne dla utrzymania odpowiedniej temperatury ciała. Problem nadpotliwości pojawia się, gdy aktywność gruczołów potowych rośnie w sytuacjach, które nie wymagają obniżenia temperatury organizmu.
Nadpotliwość – przyczyny
Nadpotliwość na całym ciele lub jego wybranych obszarach może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Hiperhydroza wtórna rozwija się pod wpływem innej choroby lub stosowanych leków. Zdarza się ona stosunkowo rzadko. Wśród jej przyczyn wymienić można:
- ostre lub przewlekłe infekcje bakteryjne i wirusowe,
- choroby endokrynologiczne, takie jak nadczynność tarczycy, akromegalia, cukrzyca,
- schorzenia neurologiczne,
- choroby nowotworowe,
- otyłość,
- używki – alkohol, narkotyki,
- stany fizjologiczne – ciąża, menopauza, andropauza.
Najczęstszym rodzajem nadpotliwości jest jednak hiperhydroza pierwotna. Dotyczy ona ok. 90% pacjentów, zmagających się z problemem nadmiernego pocenia się. Nie do końca poznany został mechanizm jej powstawania. Uważa się jednak, że wpływ na rozwój tego schorzenia mają czynniki genetyczne, środowiskowe i emocjonalne. Zazwyczaj jest to hiperhydroza miejscowa - nadpotliwość dłoni, stóp twarzy i pach. Pierwotna hiperhydroza w zdecydowanej większości przypadków pojawia się już w okresie dzieciństwa i utrzymuje w wieku dorosłym. W zależności od obszaru geograficznego, choroba ta dotyczy od kilku do kilkunastu procent społeczeństwa.
Sprawdź produkty pod pachy Ziaja Anty-Perspirant, a także kulki przeciwpotne Medixil i Perspirex:
Hiperhydroza – objawy i diagnostyka
Nadpotliwość pach, stóp lub innych części ciała bardzo często utrudnia normalne funkcjonowanie. Przy dużym nasileniu objawów może być powodem ograniczenia kontaktów towarzyskich, a nawet wycofania z życia społecznego. Nadmierne pocenie się jest również dla wielu osób problematyczne w pracy i realizacji osobistych zainteresowań oraz pasji. Może także wpływać negatywnie na relacje intymne.
Aby wprowadzić skuteczne leki na nadpotliwość, w pierwszej kolejności należy prawidłowo sklasyfikować hiperhydrozę jako chorobę pierwotną lub wtórną. Jest to bardzo istotne. U pacjentów, u których nadmierne pocenie się wynika z innego schorzenia, jego prawidłowe leczenie może spowodować ustąpienie objawów nadpotliwości. Hiperhydrozę pierwotną rozpoznaje się, jeśli:
- objawy utrzymują się przynajmniej przez okres 6 miesięcy,
- występują co najmniej 4 z wymienionych niżej kryteriów:
- nadmierne pocenie się jest symetryczne i dotyczy obu stron ciała,
- nadpotliwość pojawia się częściej niż raz w tygodniu,
- powoduje dyskomfort i wpływa negatywnie na codzienne funkcjonowanie,
- początek problemu wystąpił przed 25. rokiem życia,
- istnieją predyspozycje genetyczne do hiperhydrozy,
- objawy nie występują podczas snu.
Pacjent odczuwa zwiększoną potliwość skóry w sytuacjach, w których ilość produkowanego potu jest nieadekwatna do potrzeb organizmu. Do określenia stopnia nasilenia problemu można posłużyć się np. skalą HDDS (Hiperhydrosis Disease Severity Scale). Chory wskazuje w niej, jak bardzo nadpotliwość zakłóca jego aktywność w ciągu dnia. Na podstawie uzyskanego wyniku, hiperhydrozę można określić jako łagodną, średnio nasiloną lub ciężką.
Dostępne są również inne metody diagnostyczne. Jedną z powszechniej stosowanych jest próba jodowo-skrobiowa. Polega ona na pokryciu osuszonej skóry (obszaru skóry, którego dotyczy nadmierna potliwość) roztworem jodyny, a następnie rozprowadzeniu na niej skrobi. Obszary z nadaktywnymi gruczołami potowymi zabarwiają się wówczas na ciemny kolor. Czasami wykorzystuje się również metodę grawimetryczną, polegającą na przykładaniu bibułki do miejsca objętego nadmierną potliwością. Jednocześnie, przed jej użyciem i po 5 minutach od momentu nałożenia bibułki na skórę monitoruje się jej wagę.
W diagnostyce nadmiernej potliwości nie ma obiektywnego badania, które pozwoli ocenić ilość nadprodukowanego potu i stopień nasilenia objawów. Największe znaczenie mają subiektywne odczucia pacjenta – to, jak duży dyskomfort powoduje hiperhydroza i jak bardzo zaburza codzienne funkcjonowanie.
Jak leczyć nadpotliwość miejscowo?
Leczenie nadpotliwości powinno być dostosowane do rodzaju tego schorzenia i preferencji pacjenta. Obecnie dostępne są trzy metody terapii:
- miejscowa,
- ogólna,
- zabiegowa
W pierwszej kolejności zazwyczaj wprowadza się leczenie miejscowe. Jest ono najmniej inwazyjne. Pozwala uzyskać dobre efekty u większości pacjentów z hiperhydrozą. Miejscowe leki na nadpotliwość najczęściej zawierają sole glinu. Hamują one aktywność gruczołów potowych, dzięki czemu ograniczają wydzielanie potu. Preparaty te zaleca się stosować jedynie na niewielkie obszary skóry. Należy przy tym pamiętać, aby nakładać je zawsze na oczyszczoną skórę, nie bezpośrednio po depilacji. Początkowo, miejscowe leki na nadpotliwość należy aplikować codziennie, a po zmniejszeniu potliwości, jedynie raz na kilka dni. Przy łagodnym nasileniu problemu, można stosować taki preparat od razu co drugi lub trzeci dzień.
Hiperhydroza – leczenie miejscowe można prowadzić z wykorzystaniem leku Antidral. Ma on postać płynu, który należy aplikować na skórę pach, dłoni lub stóp, w zależności od tego, który z tych obszarów dotknięty jest nadmierną aktywnością gruczołów potowych. Skuteczne są również antyperspiranty Perspirex. Przy łagodnym nasileniu nadpotliwości można sięgnąć po Perspirex Comfort, który jednocześnie jest najbardziej delikatny dla skóry. Przy większym natężeniu objawów zaleca się stosowanie preparatu na nadmierną potliwość Perspirex Original. Najsilniej działa natomiast Perspirex Strong.
Przy łagodnej nadpotliwości można również zastosować ałun. Jest to minerał znany od wielu pokoleń, który posiada właściwości przeciwbakteryjne i przeciwpotne. Uważa się, że zwężając ujścia gruczołów potowych, ogranicza wydzielanie potu. Znaleźć można go w dezodorancie Super Deo. Jest on szczególnie polecany osobom, które cenią sobie ekologię i szukają możliwie najbardziej naturalnych sposobów na nadmierne pocenie się. Nie posiada on alkoholu, konserwantów, ani sztucznych barwników.
Preparaty miejscowe są skuteczne u większości pacjentów, u których nadpotliwość ma niewielkie lub średnie nasilenie. Są one wygodne w stosowaniu i stosunkowo bezpieczne. Najczęstszym działaniem niepożądanym, będącym wynikiem aplikacji tych środków na skórę jest przemijające zaczerwienienie i podrażnienie. Przewagą terapii miejscowej nad innymi metodami leczenia są też niższe koszty ponoszone przez pacjenta. Należy jednak pamiętać, że miejscowe leki na nadpotliwość działają jedynie objawowo. Trzeba więc aplikować je regularnie, aby utrzymać efekt.
Zobacz kosmetyki pod pachy jak antyperspiranty, dezodoranty i blokery potu, a także kulki Vichy przeciw poceniu:
Nadpotliwość – leczenie ogólne i zabiegowe
Kiery miejscowe leki na nadpotliwość okazują się niewystarczająco skuteczne, można zastosować terapię ogólną. Lekarz dobiera indywidualnie jedną z kilku substancji, wykorzystywanych w leczeniu nadmiernej potliwości. Ta metoda leczenia hiperhydrozy ma jednak swoje ograniczenia. Głównie związane są one z wystąpieniem działań niepożądanych. U części chorych, istnieją też przeciwwskazania do ich podania.
W terapii ciężkiej nadpotliwości, która nie poddaje się innym sposobom leczenia, można rozważyć leczenie zabiegowe. Jedną z możliwości jest podanie toksyny botulinowej. W zależności od zastosowanej dawki substancji, efekt leczenia utrzymuje się od kilku do kilkunastu miesięcy. Można też przeprowadzić zabieg jonoforezy, który hamuje wzmożoną aktywność gruczołów potowych. Obecnie dostępne są urządzenia do jonoforezy, z których można korzystać samodzielnie w domu. Wadą tej metody jest dla wielu pacjentów wysoka cena takiej aparatury. Przy problemie z nadpotliwością można korzystać również z ultradźwięków, lasera i innych zabiegów. Jedynie w sporadycznych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie operacji. Obarczona jest ona wieloma powikłaniami.
Domowe sposoby na nadpotliwość – zioła i suplementy
Dodatkowe sposoby na nadpotliwość można wykorzystać jako element wspomagający terapię. Dostępne są preparaty ziołowe , zawierające wyciąg z szałwii. Ograniczają one nadmierne pocenie. Można je stosować również wtedy, gdy problem ten dotyczy całego ciała. Wyciąg z szałwii znajduje się m.in. w tabletkach Antyperspirant i Perspiblock. Szałwia jest też jednym ze składników przeciwpotliwej pasty do stóp Natupharm. Przywraca ona uczucie świeżości stóp i niweluje nieprzyjemny zapach potu. Wymienione preparaty na problemy skórne również należy przyjmować systematycznie przez dłuższy okres czasu, ponieważ ich działanie jest krótkotrwałe.
Nadmierna potliwość to schorzenie, które dotyczy kobiet i mężczyzn w różnym wieku. Wpływa negatywnie na pewność siebie i może być przyczyną dużego dyskomfortu podczas spotkań towarzyskich lub w pracy. Można ją jednak skutecznie leczyć. Warto rozpocząć terapię od preparatów miejscowych, a dopiero w przypadku ich nieskuteczności sięgnąć po inne metody leczenia. Leki i kosmetyki z solami glinu u większości pacjentów z hiperhydrozą przynoszą dobre efekty. Ich regularna aplikacja może znacząco poprawić jakość życia chorych.
Zobacz również zasypki do stóp i dłoni z metenaminą - na miejscowa nadpotliwość.