Katar w ciąży może być objawem przeziębienia, alergii lub zmian hormonalnych. Bywa uciążliwy i negatywnie wpływa na samopoczucie kobiety ciężarnej. Co na katar w ciąży można bezpiecznie stosować? Jakie domowe sposoby na katar mogą pomóc złagodzić ten nieprzyjemny objaw?
Co to są zimne i nocne poty, kiedy i dlaczego występują?
Pocenie się jest stanem fizjologicznym, w których dochodzi do wydzielania wodnego roztworu chlorku sodu. Wzmożona produkcja potu ma na celu regulację właściwej ciepłoty ciała. W przebiegu niektórych chorób mogą wystąpić takie stany jak zimne poty czy nocne pocenie się w nocy lub podczas snu (nocne poty). Zjawisko to przypisuje się również stosowaniu niektórych leków, substancji (psychoaktywnych, dopalaczy), niekiedy to objaw niektórych chorób. Jeśli doskwiera Ci problem zimnych lub nocnych potów czy pocenie się w nocy bez gorączki — przeczytaj ten artykuł!
- Rodzaje gruczołów potowych na skórze
- Zimne poty, nocne poty a pocenie w nocy
- Co to są nocne poty?
- Zimne i nocne poty — przyczyny
- Infekcja bakteryjna / wirusowa, posocznica (sepsa)
- Uczucie omdlenia, osłabienia i zimne poty
- Zimne poty a stres, lęk, niepokój, emocje
- Wstrząs
- Menopauza i andropauza
- Atak (zawał) serca
- Nowotwory i zimne poty w nocy
- Leki, zioła, alkohol i przyprawy a pocenie się
- Migrena z aurą
- Inne przyczyny
- Co to jest nadmierna potliwość (hiperhydroza)?
- Zimne poty i nocne poty — co zrobić?
Rodzaje gruczołów potowych na skórze
Za pocenie odpowiadają gruczoły potowe, których wyróżnia się 2 rodzaje. Są to:
- gruczoły potowe apokrynowe - ujścia ich przewodów znajdują się w mieszkach włosowych, występują na owłosionej skórze,
- gruczoły potowe ekrynowe - wydzielają wodnisty pot bezpośrednio na skórę. W zależności od umiejscowienia na skórze wyróżnia się 2 typy gruczołów ekrynowych, gdzie jedne z nich podlegają regulacji i przewodnictwu cholinergicznemu (muskarynowemu) — są odpowiedzialne za termoregulację organizmu. Drugi typ występuje na powierzchni dłoni rąk, stóp, w dole pachowym. Te z kolei są zależne od układu adrenergicznego i ich aktywność jest zależna od stanu emocjonalnego, stresu, lęku.
Zimne poty, nocne poty a pocenie w nocy
W zależności od pory dnia możemy mieć do czynienia z zimnymi lub nocnymi potami. Co to są zimne poty? To zmiana, która może pojawić się w ciągu całego dnia np. wtedy gdy odczuwasz chłód na ciele. Ważne jest to, że zmiana tego typu pojawia się niezależnie od warunków temperaturowych i nie ma nic wspólnego z termoregulacją organizmu. Na jakich częściach ciała można odczuwać zimne poty? Mogą być to dłonie, stopy, czoło, podeszwy stóp. Spocone dłonie czy stopy to możliwy efekt stresu. Na tych powierzchniach znajdują się gruczoły ekrynowe, za które odpowiada układ adrenergiczny.
Co to są nocne poty?
Pocenia w nocy możesz doświadczyć podczas spania. Bardzo często towarzyszy temu wybudzenie oraz wilgotna piżama czy prześcieradło. Pocenie się podczas snu może dotyczyć całego ciała! Zimne poty są z kolei głównie miejscowe.
Zimne i nocne poty — przyczyny
Nocne poty czy zimne poty to objawy mocno niespecyficzne, które mogą towarzyszyć wielu dolegliwościom. Same w sobie nie są stanem chorobowym. Może wystąpić z różnych przyczyn, wśród których wymienia się przyczyny endokrynologiczne, infekcyjne. Wśród najpopularniejszych przyczyn wymienia się stres i podłoże emocjonalne. Innymi przyczynami mogą być pogorszenie krążenia ogólnoustrojowego lub stany hipoksji, czyli niedotlenienia.
Poniżej omówiono niektóre z przyczyn zimnych / nocnych potów.
Infekcja bakteryjna / wirusowa, posocznica (sepsa)
Czynnikiem etiologicznym są tutaj patogeny jak wirusy czy bakterie, które są odpowiedzialne m.in. za proces zapalny.
Sepsa, czyli endotoksemia to specyficzna reakcja organizmu na zakażenie. Samo w sobie nie jest chorobą, ale stanem zagrożenia życia i/lub zdrowia. W posocznicy obserwujemy dysfunkcję wielu narządów i zimne poty, ale również podwyższona czynność serca (powyżej 90 uderzeń na minutę), temperatura poniżej 36°C lub powyżej 38°C. Dodatkowo w sepsie obserwuje się uczucie chłodu i dreszcze, częstszy oddech spontaniczny (powyżej 20 na minutę), spadek ilości leukocytów.
Zimne poty to także objaw obserwowany w przebiegu takich chorób jak borelioza, gruźlica, AIDS czy bruceloza (charakterystyczne są nocne poty).
Uczucie omdlenia, osłabienia i zimne poty
Zimne poty czy bladość powłok skórnych mogą poprzedzać omdlenie, które spowodowane jest niewystarczającą ilością tlenu docierającego do mózgu. Często tuż przed pojawić mogą się uczucie nudności, zawroty głowy, mroczki przed oczami czy płytszy oddech. Wśród innych przyczyn podaje się np. przegrzanie organizmu czy choroby serca.
Zimne poty a stres, lęk, niepokój, emocje
Zimne poty mogą stanowić jeden z wielu objawów somatycznych niektórych chorób psychicznych jak np. zaburzenia lękowe. Inną przyczyną może być nerwica, które daje nie tylko objawy psychiczne, ale również fizyczne jak uderzenia gorąca czy zimne poty. W przypadku takich dolegliwości może dochodzić do silnego pocenia się np. dłoni, pach lub inne części ciała.
Wstrząs
Wstrząs to stan zagrożenia życia o charakterze nagłym, do którego dochodzi gdy zapotrzebowanie na tlen i substancje jest większe względem ilości dostarczanych. W wyniku tego dochodzi do zaburzenia czynności wielu narządów. Podstawową reakcję w takiej sytuacji jest silny skurcz naczyń, wzrost ciśnienia i m.in. zimne poty wraz z ochłodzeniem się skóry, gdzie dochodzi do przekierowania krążenia do najważniejszych narządów. Sam wstrząs może być spowodowany przez dużą utratę krwi czy zaburzoną pracę serca.
Menopauza i andropauza
U podłoża zimnych potów leżą również problemy hormonalne jak menopauza u kobiet czy andropauza u mężczyzn. W obu przypadkach dochodzi do zmniejszonej syntezy hormonów płciowych. Kobiety bardzo często w okresie klimakterium (menopauzy) doświadczają uderzeń gorąca czy zimnych potów, które spowodowane są zaburzoną równowagą w układzie hormonalnym. Mężczyznom, którzy doświadczają andropauzy częściej występuje nocne pocenie się (nocne poty). Nocne pocenie u mężczyzn może wystąpić po 50. roku życia. Istotne są również zmiany w sferze psychicznej w przebiegu menopauzy i andropauzy, które mogą wpływać na wzrost intensywności pocenia się czy wystąpienia zimnych lub nocnych potów. Nic więc dziwnego w poceniu się podczas snu u mężczyzn, którzy przechodzą andropauzę.
Atak (zawał) serca
Uczucie ucisku w klatce piersiowej, pojawienie się zlewnych i zimnych potów może zwiastować atak serca. Oprócz tego mogą wystąpić takie objawy jak: ból promieniujący do lewej ręki, płytki oddech. Pocenie się przy zawale nie jest związane z temperaturą otoczenia.
Nowotwory i zimne poty w nocy
Niektóre źródła podają, że nocne pocenie może być oznaką niektórych nowotworów jak np. chłoniak ziarniczy (choroba Hodgkina) czy guz Pancoasta. Oprócz tego we wczesnych zmianach nowotworowych odnotowuje się m.in. zmiany w węzłach chłonnych, nieplanowana utrata masy ciała czy gorączka. Wzmożone pocenie czy zimne poty mogą wystąpić również w rozsianych zmianach nowotworowych czy przy przerzutach do wątroby. Pocenie się w diagnostyce nowotworu zaliczane jest do tzw. objawów paraneoplastycznych.
Leki, zioła, alkohol i przyprawy a pocenie się
Zimne poty mogą być również efektem niektórych leków lub ich połączeń np. jednoczesne stosowanie metamizolu sodowego w połączeniu z lekami napotnymi jak lipa, bez czy malia. Wzrost pocenia się odnotowuje się również w stosowaniu leków przeciwdepresyjnych zaliczanych do TLPD czy SSRI. Nasilone pocenie zauważalne jest również po narkozie i morfinie. Zimne poty czy wzmożone pocenie się to także efekt przedawkowania leków z grupy inhibitorów cholinoesterazy (stosowanych w miastenii) czy przy stosowaniu pilokarpiny. Może być to również objaw zespołu odstawiennego opioidów i innych substancji narkotycznych czy psychotropowych.
Migrena z aurą
Migrena to rodzaj bólu głowy, któremu mogą towarzyszyć dodatkowe objawy jak światłowstręt, niewyraźne widzenie, nadwrażliwość na hałas czy zapachy. Mogą wystąpić również mniej specyficzne objawy jak dreszcze, zimne poty, zawroty głowy, duszność czy kołatanie serca.
Inne przyczyny
Zimne lub nocne poty mogą wystąpić po:
- stosowaniu niektórych substancji jak dopalacze (np. muskaryna zawarta w muchomorze czerwonym), substancji psychoaktywnych jak LSD, narkotyki (np. kokaina),
- ukąszeniach węży (to zwykle późniejszy objaw),
- spożyciu pestycydów, które posiadają częściowe działanie jak inhibitory acetylocholinesterazy.
Zauważalne są również zimne/nocne poty przed okresem u kobiet.
Co to jest nadmierna potliwość (hiperhydroza)?
To dolegliwość, której przypisuje się wzmożone i nieadekwatnie duże wydzielanie potu w przebiegu różnych schorzeń. Może wystąpić w chorobie nowotworowej nie tylko jako nocne poty (poty nocne). Wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje nadmiernej potliwości:
- nadpotliwość pierwotna (np. ogniskowa, uogólniona)
- nadpotliwość wtórna (choroby zakaźne: gruźlica, bruceloza, borelioza; podłoże endokrynologiczne: nadczynność tarczycy, hipoglikemia, cukrzyca; leki).
W łagodzeniu hiperhydrozy stosuje się odpowiednią higienę ciała, jonoforezę, antyperspiranty (stosowane w nadpotliwości ciała), leki cholinolityczne (pochodne atropiny, np. hioscynę), toksynę botulinową.
Zimne poty i nocne poty — co zrobić?
W pierwszej kolejności należy dojść do podstawowego źródła problemu i rozpocząć jego leczenie. W ramach uzupełnienia lekarz może zalecić stosowanie szałwii doustnie. Do tego dochodzi rezygnacja z alkoholu, kofeiny, cukru. Należy pamiętać o właściwym nawadnianiu czy rezygnacji z palenia papierosów. Wśród metod uzupełniających może pojawić się medytacja czy ćwiczenia oddechowego, jeśli pocenie ma podłoże stresowe.
Pomocne mogą okazać się również miejscowe środki na pocenie jak np. antyperspirant w kulce Perspirex. Środek ten opiera się na chlorku glinu, który zmniejsza aktywność gruczołów potowych. Niekiedy lekarz może zalecić stosowanie leków na receptę jak wenlafaksyna, klonidyna, gabapentyna czy hioscyna. Uzupełnieniem terapii mogą być zastrzyki z botoksu.
Warto również wiedzieć jakie pytania może zadać nam lekarz, gdy zgłosimy się z problemem wzmożonego pocenia czy zimnych lub nocnych potów. Poniżej wymieniono niektóre z nich:
- czy pocenie ma charakter miejscowy czy uogólniony, jest to zmiana łagodna czy nasilona?
- czy pocenie ogranicza się np. do określonej pory? czy pocenie pojawia się w nocy czy występuje tylko za dnia?
- czy występują takie objawy jak gorączka, dolegliwości hormonalne?
- jaką dietę prowadzimy? czy stosujemy jakieś używki?
Możliwe przyczyny zimnych i nocnych potów to nie tylko infekcja czy stres
Bibliografia
- https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.1.15.1.
- https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/168862,nadmierne-wydzielanie-potu-hyperhidrosis
- https://onkolmed.pl/zobacz-jakie-choroby-objawiaja-sie-nocnym-potem
- https://diag.pl/pacjent/nocne-poty-przyczyny-o-jakich-chorobach-swiadcza-najczesciej/