Katar w ciąży może być objawem przeziębienia, alergii lub zmian hormonalnych. Bywa uciążliwy i negatywnie wpływa na samopoczucie kobiety ciężarnej. Co na katar w ciąży można bezpiecznie stosować? Jakie domowe sposoby na katar mogą pomóc złagodzić ten nieprzyjemny objaw?
Problemy z koncentracją u dzieci - co może je powodować? Jak wesprzeć skupienie uwagi i poprawić koncentrację u dziecka?
Trudności z koncentracją u dzieci są przyczyną niepokoju, obaw, a czasem również frustracji rodziców. Warto przyjrzeć się bliżej temu problemowi i zrozumieć, jakie mogą być jego przyczyny. Czym są zaburzenia uwagi i jak wspierać dziecko, któremu trudno jest się skupić?
- Czym są zaburzenia koncentracji u dziecka i jak się objawiają?
- Przyczyny zaburzeń koncentracji u dzieci
- Jak poprawić koncentrację u dziecka?
- Jakie preparaty na pamięć i koncentrację dla dzieci mogą być pomocne?
Czym są zaburzenia koncentracji u dziecka i jak się objawiają?
Koncentracją nazywamy zdolność do skupienia uwagi na wykonywaniu jakiejś czynności lub na konkretnej myśli bądź rzeczy. Koncentracja rozwija się stopniowo. U małych dzieci (3-4 letnich) może trwać ona 5-15 minut. U dzieci w wieku wczesnoszkolnym ten czas wydłuża się do 20-30 minut, a gdy dzieje się coś bardzo interesującego dla dziecka – nawet do 40 minut. U maluchów, do mniej więcej 3. roku życia, uwaga jest mimowolna. Oznacza to, że dziecko automatycznie koncentruje się na zauważonym ruchu lub ciekawym dźwięku. U starszych dzieci, ta uwaga staje się już dowolna. Dziecko może więc świadomie kierować ją na określony przedmiot, czynność lub myśl.
Problemy z koncentracją uwagi określane są przez rodziców jako niedostateczne utrzymanie zainteresowania na wykonywaniu danego zadania, częste rozpraszanie się, rozkojarzenie, "wyłączanie się" z określonej czynności, zmęczenie, brak kreatywności, niedbałe wykonywanie zadań lub ich częściowe pomijanie. Czasami rodzice uważają, że "dziecko wygląda jakby nie słuchało". Zaburzenia uwagi u dziecka często budzą niepokój opiekunów.
Przyczyny zaburzeń koncentracji u dzieci
Zaburzenia koncentracji uwagi mogą mieć wiele przyczyn. Jedną z nich są niezaspokojone potrzeby dziecka. I mowa tu zarówno o potrzebach fizjologicznych, takich jak pożywienie, pragnienie czy sen, jak również potrzebie bezpieczeństwa, potrzebie ruchu, odpoczynku i samorealizacji. Każdy człowiek, w tym każde dziecko, ma określone potrzeby, których zaspokojenie jest kluczowe dla jego prawidłowego funkcjonowania i wpływa na jego motywację. Łatwo można sobie wyobrazić, że osoba dorosła, która jest głodna lub niewyspana będzie miała trudności z koncentracją uwagi w pracy. Niezaspokojone potrzeby wpływają negatywnie na jej nastrój i motywację. Tak samo jest w przypadku dzieci. Zdolności koncentracyjne wynikają w dużej mierze z zaspokojenia podstawowych potrzeb ludzkich.
Trudność ze skupieniem uwagi może wynikać również z niedostosowaniem powierzonego zadania do zdolności dziecka. Zarówno zadanie które jest zbyt trudne, jak i zbyt łatwe, może być dla dziecka nieatrakcyjne, przez co traci ono motywację do jego wykonania. Rodzice czasami uważają, że dziecku "się nie chce". Tymczasem przyczyną takiej sytuacji mogą być właśnie nieadekwatne oczekiwania w stosunku do jego możliwości, ale także za szybkie przekazywanie informacji lub podanie ich w sposób niezrozumiały dla dziecka.
Problemy z koncentracją mogą mieć przyczynę w niewłaściwej motywacji. Jako rodzice chcielibyśmy, aby sama czynność i możliwość poszerzania wiedzy były impulsem do nauki. Aby dziecko czerpało satysfakcję i przyjemność z wykonywania danej aktywności. Jest to tzw. motywacja wewnętrzna. Dana czynność jest dla dziecka na tyle atrakcyjna, że samo chętnie ją podejmuje i czerpie z tego satysfakcję. Często jednak zachęcamy dziecko do wykonywania jakiejś czynności oferując mu nagrody i inne korzyści lub grozimy ukaraniem za niewywiązanie się z danej aktywności. Jest to już motywacja zewnętrzna - dziecko wykonuje dają czynność w obawie przed karą lub z myślą o nagrodzie. Warto zagłębić się w temat motywacji wewnętrznej i zewnętrznej, aby wspierać wydajność dziecka w szkole i w domu.
Niezaspokojenie podstawowych potrzeb, takich jak pożywienie, sen, potrzeba bezpieczeństwa i ruchu jest częstą przyczyną powstałych zaburzeń. Problemy ze skupieniem uwagi mogą wynikać też z niskiej atrakcyjności danej czynności dla dziecka lub niewłaściwej motywacji.
W pewnych sytuacjach powodem dolegliwości związanych z zaburzeniem koncentracji są poważniejsze przyczyny. Jedną z nich jest zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD). Oprócz problemów z koncentracją, pojawia się wówczas też nadmierna impulsywność i ruchliwość, które są nieadekwatne do wieku i poziomu rozwoju dziecka. Obecność tych wszystkich trzech elementów jest niezbędna przy rozpoznaniu opisywanego schorzenia. W przypadku zespołu zaburzeń uwagi (ADD) pojawia się głównie problem z koncentracją i skupieniem, a impulsywność i nadmierna ruchliwość nie występują. Na rozwój tych zaburzeń wpływa nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wreszcie, przyczyną zaburzeń koncentracji mogą być problemy ze wzrokiem lub słuchem, a także różnorodne choroby somatyczne. Niedobory żywieniowe również mogą prowadzić do problemów ze skupieniem uwagi.
Jak poprawić koncentrację u dziecka?
Oto wskazówki, które mogą pomóc zwiększyć koncentrację uwagi u dziecka:
- zadbanie o regularne, zdrowe i pełnowartościowe posiłki - kolorowe, urozmaicone jedzenie zachęca do jego spożywania i jednocześnie dostarcza dziecku cennych składników odżywczych, wspierających pracę mózgu,
- systematyczna aktywność fizyczna - dziecko potrzebuje ruchu, szczególnie tego na świeżym powietrzu,
- zwrócenie uwagi na odpowiednią ilość i jakość snu - regularny sen umożliwia regenerację organizmu i jest niezbędny dla efektywnej pracy mózgu,odpoczynek i regularne przerwy - dziecko potrzebuje częstych przerw od nauki. Nawet krótkie przerwy, spędzone w ruchu mogą pomóc w koncentracji uwagi. Niektórym dzieciom łatwiej jest skoncentrować się w ruchu niż w spoczynku,
- ograniczenie ilości bodźców - warto zadbać o to, aby dziecko z zaburzeniami uwagi nie było stymulowane nadmierną ilością bodźców. Włączony w pokoju telewizor, radio lub częste sięganie po telefon nie pomaga w skupieniu uwagi. Dla dzieci, które przez kilka godzin dziennie używają urządzeń elektronicznych, realne życie i obowiązki mogą nie być wystarczająco atrakcyjne i intensywne, przez co trudniej jest mu się na nich skoncentrować,
- zadbanie o optymalne warunki do nauki - na zdolność do odpowiednio długiego skupienia uwagi wpływają też takie czynniki jak prawidłowe oświetlenie czy temperatura pomieszczenia,
- odpowiedni stosunek i nastawienie rodzica do dziecka - warto obserwować dziecko i przyjrzeć się temu, co może powodować u niego problemy z koncentracją. Może dane zadanie jest dla niego za trudne/za łatwe, a może dziecko w ogóle nie jest zainteresowane tym tematem. Zupełnie normalne jest to, że jedna dziedzina może być dla dziecka bardzo interesująca , przez co chętnie zgłębia wiedzę w jej obszarze, a druga - zupełnie go nie interesować. Zbyt wysokie wymagania w stosunku do dziecka nie tylko nie poprawią zdolności do koncentracji, ale mają też wiele innych negatywnych konsekwencji.
Pomoc dziecku w zaspokojeniu jego podstawowych potrzeb może ułatwić mu skoncentrowanie się na danym zadaniu. W skupieniu uwagi istotną rolę odgrywa też ograniczenie ilości bodźców oraz zadbanie o optymalne warunki do nauki, takie jak temperatura pomieszczenia i oświetlenie.
Jakie preparaty na pamięć i koncentrację dla dzieci mogą być pomocne?
Podstawą radzenia sobie z zaburzeniami koncentracji u dzieci jest próba znalezienia ich przyczyny, zrozumienia zachowania dziecka i jego motywacji. Większa świadomość rodziców dotycząca etapów rozwoju dziecka, jego możliwości i zdolności do skupienia uwagi może znacząco wpłynąć na ich oczekiwania. Nawet w przypadku zaburzeń uwagi, takich jak wspomniane ADHD i ADD, mimo zmian w funkcjonowaniu układu nerwowego i prawdopodobnego uczestnictwa niedoboru neuroprzekaźników w rozwoju tych nieprawidłowości, podstawą ich leczenia jest postępowanie niefarmakologiczne - psychoedukacja i psychoterapia.
Wspomagająco, można sięgnąć po preparaty na koncentrację i skupienie dla dzieci, które zawierają składniki odżywcze istotne dla efektywnej pracy mózgu. Nieprawidłowe odżywianie i niedostarczanie do organizmu takich substancji jak kwasy omega, żelazo i witaminy z grupy B wpływają negatywnie na zdolności poznawcze, czyli m.in. zdolność do skupienia uwagi i koncentracji. Zwróć również szczególną uwagę na preparaty jak magnez dla dzieci.
Dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym powinny spożywać 1-2 porcję ryb/owoców morza na tydzień. Pomaga to zaspokoić zapotrzebowanie ich organizmu na cenne kwasy omega-3, które mają wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego i koncentrację. Jeśli spożywane posiłki nie zawierają odpowiedniej ilości tych kwasów, warto uzupełnić dietę odpowiednim suplementem. Przykładowym preparatem, dedykowanym dzieciom od 3. roku życia, jest suplement Equazen (dawniej Eye Q). Produkt ten posiada rekomendację Polskiego Towarzystwa Neurologów Dziecięcych. Nie zawiera konserwantów, sztucznych barwników, glutenu i laktozy. Kwasy omega-3, a także witaminy z grupy B znajdują się też w płynie Multi Omega 3 o owocowym smaku. Jeśli spożywane posiłki są mało zróżnicowane i może brakować w nich witamin z grupy B, pomocny może być syrop Multi-Sanostol. Jest to lek z witaminami i wapniem, wspierający prawidłowy rozwój dziecka.
Dzieciom łatwiej jest skupić się na czynnościach, które je interesują, sprawiają im radość i przynoszą satysfakcję. Potrafią one efektywnie przyswajać wiedzę, która jest dla nich atrakcyjna i podana w ciekawy sposób. Pojawiające się trudności z koncentracją uwagi, najczęściej mają prozaiczną przyczynę - głód, zmęczenie, brak ruchu lub brak zainteresowania danym tematem. Warto przyjrzeć się dziecku, jego zachowaniu i starać się doszukać przyczyny problemów z koncentracją.
Bibliografia:
- Zielińska E., O koncentracji uwagi u dzieci. Bliżej przedszkola 2020, 12.231, s. 36-38.
- Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, 2020.
- Kajka N., Szymona K., Terapia ADHD. Trening sukcesu w pracy z dzieckiem nadpobudliwym. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2014, s. 11-17.