Zdarza się, że rodzice szukają dobrego preparatu na uspokojenie i wyciszenie przed snem dla dziecka. Większość leków uspokajających przeznaczona jest jednak dla osób dorosłych. Które preparaty wyciszające lub ułatwiające zasypianie dla dzieci dostępne są bez recepty? Jakie są inne, naturalne sposoby na wyciszenie dziecka i ograniczenie odczuwanego przez nie lęku oraz niepokoju?
Jak złagodzić suche i podrażnione gardło - domowe i apteczne metody na nawilżenie gardła
Podrażnienie i suchość w gardle pojawiają się m.in. w wyniku odwodnienia organizmu, przeciążenia głosu, infekcji górnych dróg oddechowych czy chociażby spania z otwartymi ustami. Po jakie preparaty apteczne warto sięgnąć, aby szybko i skutecznie ukoić podrażnione, drapiące gardło? Jakie domowe sposoby złagodzą odczuwane nieprzyjemne dolegliwości?
- Podrażnienie i suchość gardła - przyczyny
- Podrażnione gardło - objawy
- Co na uczucie suchości i drapania w gardle stosować?
- Domowe sposoby na suchość w gardle
Podrażnienie i suchość gardła - przyczyny
Uczucie drapania i suchości w gardle to częsta przypadłość, dotycząca osób w różnym wieku. Pojawia się zarówno w chłodniejszym okresie roku, jak i latem. Suchość śluzówki gardła oraz jej podrażnienie może mieć wiele przyczyn. Wśród nich wymienić można:
- infekcje górnych dróg oddechowych - w przebiegu przeziębienia, ostrego zapalenia krtani czy chociażby przewlekłego zapalenia zatok może pojawić się podrażnienie gardła,
- alergia, np. katar sienny,
- zgaga - zarzucanie treści żołądkowej do przełyku podrażnia delikatną śluzówkę gardła,
- odwodnienie organizmu - kiedy w organizmie jest zbyt mało wody, zmniejsza się też produkcja śliny. Konsekwencją tego może być suchość jamy ustnej i gardła,
- spanie z otwartymi ustami - oddychanie przez usta powoduje przesuszenie błony śluzowej gardła,
- nadwyrężenie gardła - nieprzyjemne drapanie oraz uczucie suchości często dotyka osób, które pracują głosem (np. aktorzy, nauczyciele),
- częsty kontakt z substancjami drażniącymi śluzówkę gardła - może być to dym papierosowy, alkohol lub substancje toksyczne wdychane w miejscu pracy,
- stosowane leki - suchość i drapanie w gardle może pojawić się w wyniku przyjmowania leków przeciwalergicznych, niektórych środków przeciwdepresyjnych lub neuroleptyków.
Podrażnione gardło - objawy
W zależności od przyczyny podrażnienia gardła, nieco inne mogą być odczuwalne przez pacjenta objawy. Przy infekcji górnych dróg oddechowych częstą dolegliwością jest ból gardła o różnym nasileniu. Chorzy mogą skarżyć się też na drapanie w gardle oraz chrypkę. Zazwyczaj, oprócz objawów ze strony gardła, występują też inne symptomy infekcji. W przypadku alergii jednocześnie pojawiają się również: wyciek wydzieliny z nosa, kichanie, łzawienie i zaczerwienienie oczu. Dolegliwości bólowe ujawniające się przy zgadze często towarzyszą uczuciu pieczenia w przełyku i chrypce.
Niedostateczne nawilżenie śluzówki gardła przy odwodnieniu występuje równocześnie z nasileniem pragnienia, osłabieniem, zmniejszonym oddawaniem moczu i innymi charakterystycznymi dla odwodnienia objawami. Jeśli pacjent przesypia noc z otwartymi ustami, objawy suchości w gardle najczęściej są najbardziej odczuwalne nad ranem i ewentualnie w nocy w razie przebudzenia. Oprócz bólu gardła pojawia się często również nieprzyjemny zapach z ust. Osoby pracujące głosem, zazwyczaj zmagają się z suchym gardłem i chrypką. Nierzadko pojawiają się u nich również czasowe zaburzenia i utrata głosu.
Co na uczucie suchości i drapania w gardle stosować?
Czym nawilżyć gardło? Zasadniczo, w zależności od konkretnej przyczyny podrażnienia i suchości w gardle, łagodzenie tego nieprzyjemnego odczucia wygląda nieco inaczej. Jeśli suche gardło jest wynikiem odwodnienia, warto zwrócić większą uwagę na odpowiednie nawodnienie organizmu i wypijanie ok. 2 litrów płynów w ciągu doby. Przy chorobie refluksowej przełyku i towarzyszącej jej zgadze, wystarczające może być leczenie choroby podstawowej. Dotyczy to również alergii. Suchość w jamie ustnej i gardle wywołana częstym kontaktem z dymem papierosowym, zapewne stopniowo ustąpi po rezygnacji z papierosów. Pomóc w tym mogą preparaty ułatwiające rzucenie palenia.
Niezależnie jednak od przyczyny drapania i suchości w gardle, odczuwane objawy można złagodzić przy pomocy wybranych preparatów nawilżających błonę śluzową gardła. W walce z uczuciem drapania i podrażnieniem gardła pomocne są:
- porost islandzki,
- prawoślaz lekarski,
- kwas hialuronowy,
- oleje, np. oliwa z oliwek,
- witaminy A i E,
- miód i inne produkty pszczele.
Zarówno porost, jak i prawoślaz zawierają substancje śluzowe, które działają powlekająco na błonę śluzową gardła. Wykazują właściwości ochronne. Ograniczają kontakt śluzówki z zewnętrznymi substancjami drażniącymi. Wspomagają też jej regenerację. Porost islandzki oraz prawoślaz lekarski to składniki wielu preparatów na ból gardło i chrypkę. Porost znaleźć można m.in. w pastylkach Isla i Vocal. Prawoślaz obecny jest natomiast chociażby w syropie prawoślazowym i ziołowych pastylkach Gardlox. Dostępne są również preparaty wieloskładnikowe, które zawierają porost, prawoślaz i inne wyciągi ziołowe wspomagające funkcjonowanie błony śluzowej gardła. Są to np. pastylki Tretussin Med, i Fiorda Vocal MD. Ostatni z wymienionych preparatów ma również kwas hialuronowy, który także działa nawilżająco.
Wysuszone gardło można szybko ukoić sięgając też po preparat na bazie oleju. Olej z nagietka i rokitnika zwyczajnego znajduje się w spray'u Larimax T. Oliwa z oliwek oraz witaminy A i E obecne są natomiast w spray'u Gardvit A+E. Dobrze w łagodzeniu podrażnienia gardła sprawdza się też propolis. Wykazuje on właściwości przeciwzapalne i kojące. Znaleźć można go m.in. w preparacie Propolis Forte.
Preparaty na suche, podrażnione gardło dostępne są w różnej postaci: pastylek do ssania, lizaków, syropów czy spray'ów do gardła. Wybór odpowiedniej formy w dużej mierze zależy od indywidualnych preferencji pacjenta. Jednak już samo ssanie pastylki stymuluje wydzielanie śliny, która pomaga przywrócić właściwy poziom nawilżenia błony śluzowej. Aerozole na bazie oleju, ze względu na swoją gęstość, mają natomiast zdolność dłuższego utrzymywania się na powierzchni śluzówki.
Na silny ból gardła wywołany infekcjami górnych dróg oddechowych lub innymi przyczynami, można zastosować leki przeciwbólowe, przeciwzapalne lub miejscowo znieczulające, takie jak Inovox Ultra, Gardimax Medica lub Orofar Max. W łagodzeniu objawów stanu zapalnego pomocny może być też płyn do płukania gardła Glimbax.
Domowe sposoby na suchość w gardle
Oprócz preparatów aptecznych, dostępnych jest także wiele domowych sposobów na nawilżanie gardła:
- dbanie o nawilżenie powietrza - w okresie grzewczym, w którym wdychane powietrze jest bardziej suche warto zadbać o odpowiednią wilgotność w pomieszczeniach. Do tego celu można wykorzystać dobrej jakości nawilżacz powietrza lub chociażby ręcznik nasączony wodą i umieszczony w bliskiej odległości od kaloryfera. Należy również zwrócić uwagę na nieprzegrzewanie pomieszczeń, co jest dość dużym problemem w okresie zimowym,
- częste picie płynów - odpowiednie nawodnienie organizmu wpływa też na stan i funkcjonowanie błony śluzowej gardła. Warto zatem mieć w pobliżu wodę, herbatę lub inny płyn (najlepiej bez cukru i bez gazu) i często po niego sięgać,
- unikanie przeciążania głosu - nie zawsze jest to możliwe, ale nawet osoby pracujące głosem mogą robić częstsze przerwy, które pozwolą ograniczyć nadwyrężenie gardła,
- unikanie kontaktu z czynnikami drażniącymi, takimi jak dym papierosowy i alkohol,
- ograniczenie czasu spędzanego w klimatyzowanych pomieszczeniach - jeśli nie jest to możliwe, warto chociaż postarać się o zajmowanie miejsca, które nie znajduje się w pobliżu bezpośredniego nawiewu powietrza,
- żucie gumy bez cukru - gumy do żucia pobudzają wydzielanie śliny.
Domowe sposoby na suche, podrażnione gardło to również samodzielne przygotowane płukanki, kleiki i napary ziołowe o właściwościach powlekających i łagodzących błonę śluzową gardła. Szybkie ukojenie śluzówki może przynieść domowy kleik z siemienia lnianego. Do jego przygotowania potrzebujemy 1 łyżki sproszkowanego siemienia lnianego lub nasion lnu, które można bezpośrednio przed przygotowywaniem kleiku samodzielnie zmielić. Siemię lniane zalewamy ok. 1/2 szklanki gorącej wody i mieszamy do uzyskania jednolitej konsystencji. Po przestudzeniu, możemy do tak przyrządzonego kleiku dodać domowej roboty sok malinowy lub inny sok owocowy. Dobrze sprawdza się również dodanie dżemu lub konfitury. Kleik z siemienia lnianego szybko i skutecznie powleka śluzówkę oraz koi podrażnione gardło.
W większości przypadków, podrażnienie i suchość gardła ma charakter przemijający i ustępuje po kilku dniach. Dzieje się tak m.in. u osób, u których drapanie w gardle jest wynikiem infekcji lub krótkotrwałego przebywania w klimatyzowanych pomieszczeniach. Ulgę przynieść mogą nawilżające preparaty powlekające błonę śluzową gardła, które najczęściej stosuje się w postaci pastylek do ssania lub aerozolu do gardła. W określonych przypadkach, w celu przywrócenia odpowiedniego nawilżania gardła konieczne jest leczenie choroby podstawowej (np. choroby refluksowej przełyku lub alergii) lub unikanie kontaktu z czynnikami drażniącymi. Jeśli suchość w gardle utrzymuje się dłużej niż kilka tygodni, trudno jest określić jej przyczynę lub towarzyszą jej inne niepokojące dolegliwości, wskazana jest konsultacja z lekarzem i znalezienie źródła odczuwanych objawów.
Bibliografia:
- Wysocki J., Nowicka-Falkowska K. Przegląd preparatów pochodzenia roślinnego stosowanych w stanach dysfunkcji błony śluzowej jamy ustnej i gardła. Polski Przegląd Otolaryngologiczny 2013, 2, 146-158.
- Kontogiannopoulos K.N., Kapourani A., Gkougkourelas I., Anagnostaki M.E., Tsalikis L., Assimopoulou A.N., Barmpalexis P. A Review of the Role of Natural Products as Treatment Approaches for Xerostomia. Pharmaceuticals (Basel). 2023 Aug 10;16(8):1136. doi: 10.3390/ph16081136.