Kto i kiedy może sięgać po leki z ambroksolem?
Preparaty na bazie ambroksolu stosuje się w chorobach układu oddechowego, którym towarzyszy produkcja zapalnego, gęstego i trudnego do wydalenia śluzu. Leki te są pomocne w stanach, gdy występuje utrudnione usunięcie flegmy z dróg oddechowych. To odpowiedni składnik dla dzieci, młodzieży i dorosłych, którym towarzyszą dolegliwości np. oskrzelowe z zaburzeniem produkcji śluzu tj. jego nadmiaru, a także o niefizjologicznych cechach np. zwiększona gęstość.
Po leki z ambroksolem mogą sięgnąć pacjenci zmagający się z ostrym mokrym kaszlem i np. zapaleniem oskrzeli, ale również osoby zmagające się z przewlekłymi problemami oddechowymi w mukowiscydozie, astmie, rozedmie i rozstrzeniu oskrzeli.
Jakie działanie wykazują leki z ambroksolem?
Ambroxol i leki go zawierające wykazują działanie wykrztuśne i mukolityczne. W efekcie pomaga pozbyć się zalegającej wydzieliny, wspiera ruch rzęsek, redukuje ilość lepkiego śluzu w drogach oddechowych. Ambroksol jest substancją czynną, która działa sekretolityczne (pobudza produkcję rzadkiej wydzieliny w drogach oddechowych). Upraszczając - ambroxol ułatwia odkrztuszanie i łagodzi mokry kaszel. W przypadku zmian przewlekłych stosowanie tego składnika przyniosło spadek zaostrzeń, a także chorowali oni krócej. Stosowanie tego składnika przynosi ogólną korzyść w łagodzeniu objawów mokrego i produktywnego kaszlu redukując typowe zjawiska oddechowe np. rzężenie, duszność, kłopot z odkrztuszaniem i ewakuacją flegmy z drzewa oskrzelowego.
Jaki jest mechanizm działania ambroksolu?
Działanie mukolityczne i wykrztuśne wynika z kilka dróg działania ambroxolu tj.:
- zwiększa wydzielanie rzadszego śluzu
- rozrzedza istniejący śluz, ponieważ ambroksol oddziałuje na związki mukoproteinowe i mukosacharydowe zagęszczające flegmę tj. niszczy je - rozcina na mniejsze kawałki
- wspiera czynność rzęsek nabłonka oddechowego w oskrzelach
- poprawia ewakuację wydzieliny z dróg oddechowych łagodząc tym samym produktywny kaszel.
W efekcie poprawia się również wydzielanie surfaktantu, co w pośredni sposób wpływa na poprawę klirensu śluzowo-rzęskowego. Część badań wskazuje również na właściwości przeciwzapalne - wynika to z możliwości hamowania zapalnych cytokin.
Jak dawkować ambroksol?
Podstawowe leki bez recepty z ambroksolem przyjmuje się doustnie. Na początku, gdy w drogach oddechowych jest sporo flegmy lek przyjmuje się 3 razy dziennie - zwykle przez pierwsze 2-3 dni, a kolejno w miarę efektu terapeutycznego ogranicza się do 2óch razy dziennie.
Zwykle jednorazowa porcja wynosi:
- dzieci 2-6 lat - 7,5 mg 3 razy na dobę
- dzieci 6-12 lat - 15 mg 2-3 razy na dobę
- dorośli i dzieci powyżej 12 lat - 30 mg 3 razy na dobę, a kolejno 2 razy na dobę.
Lek jest odpowiedni do krótkotrwałego stosowania - zwykle przez 4-5 dni. Przy dłuższym stosowaniu warto skonsultować się z lekarzem i odpowiednio ograniczyć dawkę.
Nie należy przyjmować tego leku późnym wieczorem i typowo przed snem, ponieważ może zaburzać zasypianie i wybudzać w nocy ograniczając jakość wypoczynku.
Przeciwwskazania do stosowania ambroksolu
Podstawowe przeciwwskazanie do stosowania tego leku to nadwrażliwość na substancję czynną. Wykluczeniem do stosowania leków z tym składnikiem jest nietolerancja substancji pomocniczych.
Leki na bazie ambroksolu nie podaje się dzieciom poniżej 1-2 roku życia (zależnie od rejestracji danego leku i innych ograniczeń wynikających z użycia substancji pomocniczych lub formy farmaceutycznej np. tabletki / kapsułki).
Kto powinien uważać stosując leki z ambroksolem?
Należy zachować ostrożność podając / stosując lek u pacjentów z choroba wrzodową żołądka i/lub dwunastnicy. W trakcie stosowania tego leku warto zadbać również o właściwy poziom nawodnienia - gwarantuje to lepsze działanie leku i oczyszczanie dróg oddechowych z flegmy. Warto pamiętać, że do odpowiedniego działania leku konieczny jest obecny u pacjenta właściwy odruch kaszlowy, który umożliwia odkrztuszanie, dlatego w przypadku osłabienia tej zdolności należy leki te stosować ostrożnie. Oprócz tego nie zaleca się równoległego stosowania leków wykrztuśnych z ambroksolem i leków przeciwkaszlowych - posiadają one przeciwstawne mechanizmy działania.
Działanie niepożądane a leki na mokry kaszel z ambroksolem
Pacjenci, którzy przyjmują leki na bazie ambroksolu mogą zgłaszać takie skutki uboczne jak:
- zmiany w odczuwaniu smaku i jego zaburzenia, a także niedoczulica gardła i jamy ustnej, co wiąże się z właściwościami znieczulającymi
- nudności, wymioty, bóle brzucha, niestrawność, zgaga, suchość w gardle
- zmiany skórne na tle alergicznym jak wysypka, pokrzywka.
Przykładowe produkty i leki zawierające ambroksol bez recepty
Składnik aktywny jakim jest ambroksol często powtarza się w preparatach jak leki, syropy na kaszel mokry. Poniżej wymieniono niektórych przedstawicieli leków z tym składnikiem:
- Ambroksol Hasco
- Deflegmin - kapsułki o przedłużonym uwalnianiu
- Flavamed - syrop, tabletki musujące
- Mucosolvan - syrop, tabletki, a także roztwór do inhalacji i nebulizacji (tylko na receptę)
- Flegamina ambroxolum.
Ambroksol w stosowaniu miejscowym wykazuje działanie znieczulające, jeśli jest przyjmowany w postaci leku jak pastylki do ssania na "kluchę w gardle". W takiej formie może pomóc również na chrypkę, chociaż syrop powinien się również sprawdzić. Oba będą wspierać transport flegmy i jej eliminację z dróg oddechowych.
Preparaty z ambroksolem - często zadawane pytania
Ambroksol to jeden z częściej stosowanych leków na mokry kaszel, któremu towarzyszy problem z odkrztuszaniem, który można nabyć w aptece bez recepty. To lek bezpieczny, skuteczny i dobrze znany jako środek łagodzący w sezonie przeziębieniowym. Mimo to, część pacjentów może mieć wątpliwość co do jego stosowania lub mieć dodatkowe pytania - często są to rodzice, którzy nie wiedzą jaki wybrać lek na kaszel dla dzieci. Poniżej zebraliśmy dla pacjentów apteki internetowej Galen jedne z najczęstszych wątpliwości.
Czy ambroksol ma coś wspólnego z bromheksyną?
Zarówno ambroksol jak i bromheksyna to substancje czynna stosowane w leczeniu mokrego kaszlu towarzyszącego ostrym i przewlekłym zmianom w oskrzelach na tle zapalnym związanym np. z infekcją wirusową (przeziębieniem) lub bakteryjną. Pod względem chemicznym i metabolicznym ambroksol to metabolit bromheksyny.
Czy ambroksol (ambroxol) występuje w innej postaci niż tabletki i syrop?
Tak, leki z ambroksolem to również doustne kapsułki np. dla młodzieży i dorosłych, ale również krople dla młodszych dzieci, a także jego formy na receptę jak:
- inhalacje ambroksolu (roztwór do nebulizacji w ostrych i przewlekłych chorobach płuc i oskrzeli) np. płyn do inhalacji
- forma iniekcji (ampułki z roztworem do wstrzykiwań) do podawania u pacjentów z powikłaniami płucnymi podlegających intensywnej opiece medycznej, gdzie podanie doustnej formy leku z ambroksolem jest niemożliwe.
Jakie inne składniki zawierają leki z ambroksolem w formie kapsułek, tabletek, kropli i syropu?
Podstawowy składnik to oczywiście chlorowodorek ambroksolu - podstawowa i jedyna substancja czynna, ponieważ leki z tym składnikiem to tzw. monopreparaty zawierające 1 substancję czynną. Są dostępne w formie płynnej - może być to klasyczny syrop, większość z nich bazuje na sorbitolu - nie jest to syrop prosty zawierający mieszankę wody i cukru. W jego składzie znajdują się dodatki smakowe np. aromat owocowy, a także konsweranty, które dają możliwość dłuższego korzystania z syropu przed kilka miesięcy od otwarcia, są to np. metylu lub propylu parahydroksybenzoesan. W przypadku tabletek / kapsułek mogą występować różnego rodzaju wypełniacze np. laktoza, sacharoza, skrobia kukurydziana.
Preparaty z ambroksolem lepiej stosować przed czy po posiłku?
Ambroksol może drażnić błonę śluzową żołądka i dwunastnicy, dlatego zaleca się stosować go posiłku, który ogranicza efekt drażniący i późniejsze jego konsekwencje jak dolegliwości bólowe brzucha i związany z tym dyskomfort.
Czy ambroksol jako związek chemiczny i substancja czynna występuje naturalnie w przyrodzie?
Tak, to składnik, którego naturalnym źródłem jest azjatycka roślina - krzew Adhatoda vasica. Na potrzeby przemysłu farmaceutycznego jest syntetyzowany na drodze chemicznej.
Los ambroxolu w organizmie - metabolizm, wydalanie i wchłanianie
Składnik ten po podaniu doustnych szybko wchłania się w przewodzie pokarmowym. Najwyższe stężenie we krwi wykazuje po ok. 2 godzinach od podania. Podlega metabolizmowi wątrobowemu (jest metabolizowany głównie w wątrobie), jest wydalany głównie z moczem, głównie z postaci zmetabolizowanej, a niewielki procent w formie niezmienionej. Oprócz tego okres półtrwania tego leku wynosi od kilku do kilkunastu godzin, co oznacza, że przyjmuje się go zwykle 2-3 razy dziennie.
Czy z ambroksolu skorzystają kobiety w ciąży i karmiące piersią?
Lek ten przenika zarówno łożysko jak i wędruje do mleka. Nie wykazano szkodliwego działania na zwierzętach tego związku, jednak stosowanie ambroxolu jest możliwe jedynie po konsultacji z lekarzem.
Czy leki z ambroksolem można łączyć z innymi produktami leczniczymi?
Tak, wraz z ambroksolem można stosować leki np. na ból i gorączkę zawierające paracetamol, ale również np. sól fizjologiczną do inhalacji. Nie ma przeciwwskazań do łączenia tego składnika z lekami na gardło lub innymi ziołowymi syropami jak tymianek. Zobacz również inny preparat na mokry kaszel jak leki z acetylocysteiną.