Jak działa naproksen (sól sodowa naproksenu)?
Naproxen to lek przeciwbólowy i przeciwzapalny, który może obniżać również gorączkę. Jest stosowany w kilku postaciach jak tabletki / kapsułki, a także żel, maść i krem. Znajduje zastosowanie w leczeniu bólu stawowego związanego z reumatyzmem, a także łagodnego bólu zębów, głowy lub związanego z menstruacją. To lek dobrze tolerowany i do stosowania jako środek pierwszego rzutu w bólach różnego pochodzenia np. stawów, kości i mięśni. Naproksen jako typowy NLPZ hamuje cyklooksygenazę i w efekcie produkcję prostaglandyn w różnych tkankach i narządach.
Wskazania do stosowania leku przeciwbólowego i przeciwzapalnego naproxen
Lek naproxen wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. U dorosłych jest stosowany do łagodzenia:
- bólu zęba, głowy, mięśni, stawów
- reumatoidalnego zapalenia stawów
- zapalenia kości i stawów (np. choroba zwyrodnieniowa stawów)
- zesztywniającego zapalenia kręgosłupa
- bolesnego miesiączkowania
- do łagodzenia bólu w dnie moczanowej.
Znajduje również zastosowanie u dzieci w leczeniu młodzieńczego reumatoidalnego zapalenia stawów. To odpowiedni preparat do łagodzenia małego, łagodnego do umiarkowanego bólu dla młodzieży powyżej 16. roku życia i dorosłych, a także seniorów.
Naproksen w tabletkach może być stosowany również jako lek przeciwgorączkowy.
Mechanizm działania naproksenu - czy hamuje COX?
Naproksen to pochodna kwasu propionowego i nieselektywny inhibitor enzymu jak cyklooksygenza zarówno COX-1 i COX-2. W obu przypadkach produkcja prostaglandyn, czyli produktów przemiany kwasu arachidonowego zostaje zmniejszona. Warto wiedzieć, że część prostaglandyn odpowiada za stan zapalny i ból, ale również pełni fizjologiczne funkcje - odpowiadają m.in. za produkcję śluzu w żołądku. Dlatego hamowanie cyklooksygenazy typu 2 łagodzi stan zapalny, ból i związane z nim dolegliwości, ale jest źródłem skutków ubocznych jak ból żołądka i spowolniona czynność nerek (np. ich filtracja) jest związany z hamowaniem COX-1.
Jak dawkować, czyli schemat stosowania naproksenu
Dawkowanie naproksenu u pacjentów jest zależne od ich wieku, a także nasilenia dolegliwości bólowych. Ogólny schemat dawkowania tabletek/kapsułek zakłada przyjmowanie u dorosłych i osób powyżej 16. roku życia 1 tabletki (220 mg soli sodowej naproksenu lub 200 mg naproksenu) co 8-12 godzin, ale nie więcej niż 3 tabletki na dobę. W niektórych przypadkach lekarz może zwiększyć dawkę jednorazową i dobową do np. 2 razy po 500 mg naproksenu.
Zależnie od wskazań i nasilenia bólu np. w przebiegu dny moczanowej w pierwszej kolejności stosuje się "dawkę wysycającą", która wynosi 500-750 mg, a następnie 250 mg co kilka godzin.
Kiedy stosuje się mniejsze dawki naproksenu?
W przypadku osób starszych należy wziąć pod uwagę fakt, że są oni bardziej podatni na wystąpienie niektórych skutków ubocznych, dlatego osoby w podeszłym wieku powinny stosować jak najmniejsze terapeutyczne dawki i przed jak najkrótszy czas. Osoby te mogą zmagać się z chorobami nerek, serca i wątroby w przypadku których zmniejszenie dawki jest konieczne.
Przykładowe leki zawierające naproksen
Naproksen może być stosowany w postaci tabletek/kapsułek doustnie lub jako żel na stawy.
Doustne preparaty z naproksenem to m.in.:
- tabletki Aleve,
- Nalgesin Mini,
- Apo-Napro fast zawierające po 220 mg naproksenu
Ponadto naproksen (zobacz inne leki na ból mięśni, kości i stawów) występuje w podaniu miejscowym na skórę jako:
- żel naproksen o stężeniu 10%, gdzie 100 mg przypada na 1 g leku do smarowania na stawy np. Naproxen Hasco
W ramach leków na receptę dostępny jest naproksen tabletki po 250 mg lub 500 mg - niezależnie od rejestracji naproksen bez recepty i ten na receptę hamuje proces syntezy prostaglandyn.
Działania niepożądane, czyli skutki uboczne naproxenu
Skutki uboczne po naproksenie doustnym mogą występować z różną częstością.
Wśród najczęściej występujących wymienia się
- zawroty i bóle głowy, niestrawność, ból brzucha, zgagę
- nieco rzadziej wysypkę, biegunkę, świąd, wymioty, zaparcia, senność lub bezsenność
- działanie niepożądane występujące rzadko i bardzo rzadko to zmiany w obrazie krwi jak agranulocytoza, szumy uszne, kołatanie serca, nadciśnienie tętnicze, zapalenie błony śluzowej w jamie ustnej.
W przypadku żelu mogą wystąpić również wymienione wyżej objawy, ale są one rzadsze i ryzyko ich wystąpienia wzrasta w przypadku stosowania żelu na dużą powierzchnię ciała.
Przeciwwskazania dla naproksenu
Stosowanie naproksenu jest niedozwolone wśród pewnych grup pacjentów, którzy wykazują:
- nadwrażliwość (uczulenie) na naproksen lub inne leki z grupy NLPZ np. aspirynę (tj. kwas acetylosalicylowy)
- występowały u nich krwawienia z przewodu pokarmowego związane ze stosowaniem leków jak NLPZ
- ciężka niewydolność serca, nerek, wątroby
- III trymestr ciąży.
Naproksen - lek przeciwzapalny i przeciwbólowy - często zadawane pytania
Wiele osób kojarzy naproksen jako lek dostępny bez recepty do stosowania w bólu o umiarkowanym nasileniu. Mimo jest powszedniego użytku warto zachować szczególną ostrożność, jeśli masz problemy z żołądkiem, mimo, że to lek lepiej tolerowany niż kwas acetylosalicylowy.
Czy naproxen to dobry lek przeciwgorączkowy?
Naproksen wykazuje właściwości przeciwgorączkowe, nie jest to lek pierwszego rzutu w łagodzeniu gorączki m.in. ze względu na swoje ograniczenia (zobacz przeciwwskazania). To przede wszystkim lek na ból wykazujący działanie przeciwzapalne.
Co jest lepsze - naproksen, diklofenak czy ibuprofen?
Kluczowe dla powyższego pytania są kryteria w aspekcie których naproksen ma być porównany z innymi NLPZ jak diklofenak i ibuprofen. Ibuprofen jest lekiem pierwszego rzutu do leczenia gorączki w porównaniu z naproksenem. Jest jednak niewystarczający dla dolegliwości stawowo-mięśniowo-kostnych w porównaniu do naproksenu i diklofenaku. Diklofenak i naproksen to leki dedykowane starszej młodzieży, z kolei ibuprofen można stosować już u niemowląt od 3. miesiąca życia.
Czy naproksen jest bezpieczny dla żołądka i ciśnienia?
Naproksen ze względu na swój mechanizm działania hamuje cyklookygenazę, która produkuje prostaglandyny ochraniające żołądek i stymulujące filtrację nerkową. Dlatego naproksen może oddziaływać niekorzystnie zarówno na żołądek - powoduje ból, podrażnienie, zwiększa ryzyko wystąpienia owrzodzenia, jak i dla nerek - spowalnia filtrację kłębuszkową, co przyczynia się do wzrostu ciśnienia. Dlatego osoby chorujące na nadciśnienie powinny ostrożnie stosować doustne leki z naproksenem i jeśli mogą, to powinny wybrać żel / maść z naproksenem, jeśli zmagają się z bólem stawów / mięśni.
Co jest lepsze naproksen żel czy tabletki?
Wszystko zależy od wskazań - żel z naproksenem nie jest lekiem do łagodzenia gorączki, jednak w porównaniu do tabletek powoduje najmniej skutków ubocznych, ponieważ mało wchłania się do krążenia ogólnego. Dlatego ból żołądka jest częstszy dla tabletek niż żelu z naproksenem. Formy doustne mogą jednak lepiej sprawdzić się w przypadku bardziej nasilonego bólu i/lub stanu zapalnego w porównaniu do miejscowych leków z naproksenem.
Kiedy lepiej stosować naproksen - przed czy po posiłku?
Naproksen ogranicza produkcję ochronnego śluzu w żołądku. Dlatego należy go przyjmować w trakcie lub po posiłku. Stosowanie na pusty żołądek może prowadzić do podrażnienia żołądka, zgagi i mieć wpływ na wystąpienie choroby wrzodowej lub nadżerek w błonie śluzowej żołądka. Pokarm może nieco spowolnić wchłanianie leku.
Czy naproksen należy do NLPZ?
Naproksen jest pochodną kwasu propionowego należącą do leków z grupy NLPZ, czyli niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Naproksen hamuje produkcję prostaglandyn odpowiedzialnych nie tylko za stan zapalny i ból. Jest niewybiórczym inhibitorem cyklooksygenazy typu 1 i 2.
Czy mogę łączyć naproksen z alkoholem?
Alkohol może drażnić żołądek, podobnie jak naproksen. Ich połączenie może wzmocnić efekt drażniący, dlatego ból żołądka może być jeszcze bardziej dotkliwy.
Czy naproksen podnosi ciśnienie i jest dobry dla osób z nadciśnieniem?
Lek ten może podwyższać ciśnienie i osłabiać działanie leków hipotensyjnych. Osoby z nadciśnieniem powinny stosować ten lek ostrożnie, w możliwie najmniejszych dawkach i jak najkrótszy czas.
Jak szybko działa naproksen po połknięciu tabletek?
Maksymalne stężenie naproksen osiąga po ok. godzinie od przyjęcia. Początek działania może być odczuwalny w ciągu 20. pierwszych minut. Działa od kilku do kilkunastu godzin.
Kto oprócz osób starszych powinien uważać stosując leki z naproksenem?
Są to pacjenci mający problemy z ciśnieniem, borykającymi się z niewydolnością serca, która może prowadzić do obrzęków, a także:
- osoby cierpiące w przeszłości na chorobę wrzodową i mające w historii swojej choroby perforację ściany przewodu pokarmowego z powodu NLPZ
- pacjenci z chorobami jelit np. ch. Leśniowskiego-Crohna
- osoby przyjmujące już inne NLPZ i/lub leki steroidowe (wzrost ryzyka podrażnienia żołądka i innych typowych objawów ze strony przewodu pokarmowego).
Działanie leku naproksen a płodność
Naproksen może utrudniać czasowo zajście w ciążę, ponieważ jak większość NLPZ podczas jego stosowania ogranicza od tymczasowo płodność, która wraca do stanu wyjściowego po zaptrzestaniu stosowania. Dla przypomnienia - naproksen jest substancją przeciwwskazaną w III. trymestrze ciąży.
Czy naproksen może mieć interakcje z innymi lekami?
Tak, naproksen po 220, 250 czy 500 mg może mieć interakcje z innymi lekami, w tym m.in. z lekami przeciwzakrzepowymi, kortykosteroidami, lekami moczopędnymi, lekami przeciwzakrzepowymi, lekami przeciwzakrzepowymi.
Czy naproksen jest bezpieczny dla pacjentów z niewydolnością nerek/wątroby?
Pacjenci z niewydolnością nerek lub wątroby powinni stosować naproksen ostrożnie, ze zmniejszoną dawką oraz pod ścisłą kontrolą lekarza, ponieważ może on prowadzić do nasilenia niewydolności nerek lub wątroby.
Czy naproksen można stosować w ciąży?
Stosowanienaproksenu w ciąży jestprzeciwwskazane, zwłaszcza w trzecim trymestrze, ponieważ może wywołać szereg powikłań u matki i dziecka. Jego stosowanie w I. i II. trymestrze wymaga konsultacji z lekarzem.
To jest ogólna charakterystyka substancji czynnej naproksen. Pełne informacje na temat danego leku znajdziesz w ulotce dołączonej do opakowania.