Na co jest metamizol? Wskazania
Leki zawierające metamizol wykazują bardzo dobre działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, a ich dodatkową zaletą jest aktywność rozkurczająca mięśnie gładkie (aktywność spazmolityczna). Rozluźnienie mięśni dróg moczowych, rodnych czy tych związanych z przewodem pokarmowym, szybko przynosi ulgę w bólu. Preparaty z metamizolem są wskazane do stosowania w takich sytuacjach jak:
- wysoka gorączka, która nie reaguje na inne leki
- ból o dużym nasileniu po operacjach i urazach,
- ból związany z nowotworem,
- bóle miesiączkowe,
- bóle kolkowe i inne bóle trzewne o charakterze spastycznym (skurczowym).
Jak działa metamizol sodu - mechanizm
Mechanizm działania metamizolu sodowego nie jest do końca poznany. Wiadomo, że lek ma właściwości przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i działanie spazmolityczne (czyli rozkurczowe). Za te efekty odpowiada metabolit metamizolu, czyli 4-N-metyloaminoantypiryna. Podejrzewa się, że związek ten działa zarówno na ośrodkowy jak i obwodowy układ nerwowy.
Lek przeciwbólowy metamizol działa na różne receptory ważne w przewodzeniu bólu, np. receptory kannabinoidowe, a także na enzymy, które biorą udział w wytwarzaniu bólu i gorączki. Lek zmniejsza m.in. aktywność cyklooksygenazy.
Jak dawkować tabletki metamizol
U dorosłych i młodzieży po 15. roku można stosować maksymalnie 1000 mg metamizolu na raz. Taką dawkę przyjmuje się 4 razy dziennie, w odstępach 6-8 godzin. Dawkowanie metamizolu w ciągu jednego dnia nie powinno przekraczać 4000 mg.
Tabletki metamizolu zażywaj albo podczas posiłku, albo zaraz po nim. Zażywanie metamizolu na własną rękę nie powinno być dłuższe niż 5 dni.
Pamiętaj! Stosuj najniższą skuteczną dawkę leku metamizol, tak aby zminimalizować ryzyko działań niepożądanych. Jeżeli ból minął po jednej tabletce, wtedy nie zażywaj kolejnych.
Kiedy nie stosować metamizolu - przeciwwskazania i ostrzeżenia
Tabletek metamizol nie mogą stosować osoby chorujące na ostrą, przerywaną porfirię wątrobową, wrodzony niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej, uszkodzenie nerek, zaburzenia szpiku kostnego i układu krwiotwórczego oraz pacjenci onkologiczni.
Oprócz tego część osób powinna ograniczyć zażywanie metamizolu lub stosować go doraźnie pod okiem lekarza. Kto powinien zachować szczególną ostrożność przy stosowaniu metamizolu?
- Osoby uczulone na metamizol lub inne pochodne pirazolonu nie powinny go stosować.
- Metamizol może powodować rzadką, ale poważną reakcję hematologiczną znaną jako agranulocytoza, polegającą na nagłym spadku liczby granulocytów. W przypadku wystąpienia objawów infekcji, takich jak gorączka, ból gardła, czy owrzodzenia jamy ustnej, należy natychmiast przerwać leczenie i skonsultować się z lekarzem.
- Pacjenci z astmą analgetyczną, gdyż metamizol może wywoływać u nich szczególnie reakcje uczuleniowe.
Interakcje metamizolu z innymi substancjami leczniczymi
Metamizol wchodzi w reakcję z niektórymi lekami, dlatego jeżeli stosujesz więcej preparatów, to zawsze najpierw przeczytaj ich ulotki. Szczególnie nie należy łączyć metamizolu z metotreksatem, cyklosporyną, lekami przeciwkrzepliwymi, chlorpromazyną. Ponadto metamizol wchodzi w interakcję z lekami na cukrzycę, sulfonamidami, fenytoiną, barbituranami na sen, lekami na nadciśnienie i moczopędnymi.
Działania niepożądane metamizolu
- Metamizol najczęściej powoduje takie skutki uboczne jak niskie ciśnienie krwi, ból w klatce piersiowej, nudności, niestrawność, zawroty głowy, arytmie, problemy z nerkami, zapalenie błon śluzowych.
- Rzadko obserwowane są takie efekty jak uszkodzenie wątroby i uszkodzenie nerek.
- Najpoważniejszym działaniem metamizolu niepożądanym jest agranulocytoza, czyli spadek neutrofilów, który skutkuje drastycznym zmniejszeniem odporności. Aktualne badania wykazują jednak, że ten efekt nie jest tak częsty jak kiedyś sądzono.
- Może również wystąpić reakcja alergiczna, objawiająca się m.in. wysypką, świądem, obrzękiem naczynioruchowym. Bardzo rzadko występuje reakcja anafilaktyczna.
- Wzrost ryzyka działań niepożądanych obserwuje się przy dłuższym stosowaniu metamizolu sodowego.
Lek przeciwbólowy metamizol a ciąża i karmienie piersią
Metamizol a ciąża
Stosowanie metamizolu w ciąży nie jest zalecane, szczególnie w trzecim trymestrze ciąży, gdzie substancja może negatywnie wpłynąć na rozwijające się dziecko. Metamizol lek można stosować w ciąży tylko w nielicznych przypadkach i to pod kontrolą lekarza.
Metamizol a karmienie piersią
Lek przeciwbólowy metamizol przenika do mleka matki, co może negatywnie wpływać na dziecko. Dlatego nie mama karmiąca nie powinna stosować metamizolu w trakcie laktacji. Jeżeli lekarz zaleci jednak zażywanie tego leku, to należy zaprzestać czasowo karmienia, na określony czas (około 48 godzin).
Tabletki metamizol a alkohol - czy można łączyć?
Nie, metamizol bez recepty (i na nią również) nie powinien być stosowany z alkoholem. Metamizol sodowy ma bowiem szkodliwy wpływ na wątrobę, tak samo jak alkohol. Jeżeli połączysz obie te substancje razem, twoja wątroba może zostać uszkodzona. Ponadto możliwe jest zaburzenie kinetyki leku, czyli jego działania i przechodzenia przez organizm.
Leki zawierające metamizol w aptece
W jakich lekach jest metamizol? Zdecydowanie najpopularniejszym lekiem z metamizolem w tabletkach jest Pyralgina. Metamizol bez recepty można znaleźć również w preparatach złożonych z kilku substancji. Występują takie połączenia jak:
Takie leki są szczególnie skuteczne na bóle związane ze skurczami mięśni gładkich np. bóle miesiączkowe czy zapalenie pęcherzyka żółciowego.
Jakie leki na receptę są z metamizolem? Od lekarza można dostać receptę na metamizol krople, które są przeznaczone dla dorosłych i dzieci 13. roku życia. Szczególną postacią leku jest metamizol jako roztwór do wstrzykiwań, który jest popularny w szpitalach. Takie podanie zapewnia szybkie działanie substancji leczniczej i ulgę w bólu.
Najczęstsze pytania o substancji metamizol
Czy metamizol jest NLPZ - niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym?
Choć przez wiele lat tak było, metamizol nie jest aktualnie klasyfikowany jako niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ). Ma odmienny mechanizm działania i zaliczany jest do grupy nieopioidowych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych.
Jak szybko działa metamizol?
Działanie przeciwbólowe powinno pojawić się w przeciągu 30-60 minut od zażycia.
Krople metamizol - czy są dostępne na rynku?
Tak, natomiast można je kupić wyłącznie na receptę. Jest to preparat o nazwie Pyralgin, który w każdym mililitrze zawiera 500 mg metamizolu. Przeznaczone są do stosowania od 14. roku życia na różnego rodzaju bóle - kolkowe, po urazach czy wysokiej gorączce.
Czy metamizol to Pyralgina?
Pyralgina to jeden z najpopularniejszych preparatów z metamizolem sodowym. Preparat jest na tyle znany, że w mowie potocznej metamizol określa się właśnie mianem "pyralgina". Jednak lek metamizol występuje też w innych preparatach handlowych, dostępnych zarówno na receptę jak i bez niej. Z przepisu lekarza można otrzymać tabletki metamizol lub krople metamizol, natomiast w szpitalach dość często używany jest w postaci roztworu do wstrzykiwań, który działa bardzo szybko po podaniu.
Czy metamizol jest bezpieczny?
Stosowanie metamizolu może wiązać się z działaniami ubocznymi, stąd lek należy stosować ostrożnie i co najważniejsze - doraźnie! Im dłużej metamizol sodowy jest stosowany, tym mniejsze bezpieczeństwo terapii. W tym przypadku na uwagę zasługuje szczególnie agranulocytoza, czyli duży spadek białych krwinek - neutrofili we krwi, które odpowiedzialne są za odporność.
Choć w niektórych krajach, ze względu na ryzyko działań niepożądanych, metamizol został wycofany, to obecnie uważa się go za lek względnie bezpieczny, gdy zażywany jest rzadko i zgodnie z ulotką.
Czy metamizol ma działanie przeciwzapalne?
Tak, ale jest ono niewielkie. W porównaniu do leków NLPZ takich jak ibuprofen, naproksen czy ketoprofen, przeciwzapalne działanie metamizolu jest nieznaczne. Metamizol sodu to za to dobry środek analgetyczny (przeciwbólowy) i obniżający gorączke. Nieco mniej zaznaczone są jego zdolności rozkurczowe (spazmolityczne).
Paracetamol a metamizol - czy można łączyć?
Tak, paracetamol i metamizol można zażyć jednocześnie, jeżeli ból jest bardzo silny. Takiego połączenia nie należy jednak nadużywać - stosuj oba leki razem, tylko jeżeli zażyte pojedynczo substancje działają zbyt słabo.
Metamizol i ibuprofen razem - czy można zażyć razem?
Tak, metamizol i ibuprofen można stosować razem. Nie nadużywaj jednak tego połączenia i sięgaj po nie tylko w przypadku, jeżeli ból jest bardzo intensywny. Zażywanie kilku leków naraz może bowiem nasilić ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i obciąża organizm.
Bibliografia:
Krzyżak-Jankowicz, M., & Jankowicz, R. (2015). Metamizol i paracetamol-leki podobne, ale nie takie same. Med Paliat Prakt, 9(2), 59-65.
Pyralgina - ChPL