Pyrantel – co to jest i jak działa?
Pyrantel, znany pod nazwą substancji czynnej to lek na robaki jak pyrantelu embonian, to preparat przeciwpasożytniczy dostępny bez recepty. Działa głównie na nicienie, glistę ludzką oraz owsiki, hamując ich rozwój i powodując paraliż. To pomaga usunąć wymienione pasożyty z przewodu pokarmowego wraz z kałem. Lek ten działa jedynie na dorosłe formy pasożytów - nie działa na "jajeczka", które otoczone są ochronnym płaszczem chitynowym szczelnym bez możliwości przenikania do wnętrza substancji przecipasożytniczej pyrantel (inaczej pyrantelum). Lek wpływa na przewodnictwo nerwowo-mięśniowe nicieni, owsików i działa na formy dojrzałe hamując specyficzny enzym jakim jest esteraza cholinowa. Prowadzi to do paraliżu mięśni pasożytów.
Mechanizm działania leku pyrantel OTC
Pyrantel działa na larwy pasożytów w wczesnym stadium rozwoju, a także na dojrzałe robaki. Lek nie działa na larwy podczas ich migracji w tkankach. Oddziałuje na układ nerwowy pasożytów, powodując paraliż i naturalne wyeliminowanie z organizmu. Punktem uchwytu dla leku pyrantel jest system nerwowy robaków obłych jak owsiki i inne pasożyty jelitowe. Składnik ten wiąże się z receptorami nikotynowymi, które są elementem płytki nerwowo-mięśniowej, co paraliżuje działanie tkanki mięśniowej pasożyta. W praktyce robaki są unieruchomione - pozbawione zdolności poruszania się i tym samym zgodnie z perystaltyką, czyli ruchem robaczkowym zostają usunięte z przewodu pokarmowego na drodze defekacji.
Właściwości przeciwpasożytnicze pyrantelum
Pyrantel jest skuteczny przeciwko nicieniom glistnica i owsica, a także tęgoryjec i ancylostoma. Lek działa na wczesne i dojrzałe formy tych robaków obłych, co skutkuje ich eliminacją z organizmu. W podaniu bez recepty wykorzystuje się go jako leku na owsicę u dzieci i dorosłych.
Jak dawkować leki zawierającepyrantel?
To składnik do stosowania doustnego, zależnie od wieku pacjenta pyrantelum występuje jako tabletki lub zawiesina doustna.
Prawidłowe stosowanie pyrantelu
Dawka pyrantel zależy od masy ciała pacjenta (dawkę przelicza się miligramy na kilogram masy ciała), kluczową kwestią dla jego podania jest również wiek - bez recepty można stosować go od 2. roku życia. Z reguły stosuje się jednorazową dawkę, jednak w przypadku niektórych infekcji może być konieczne powtórzenie dawki po pewnym odstępie czasu. Może być to spowodowane rozległą inwazją pasożyta i sporym odsetkiem jaj owsika, na które nie działa pyrantel - nie przenika do ich środka. Dlatego lek ten stosuje się wg cyklu życia pasożytów pokarmowych - kolejna dawka może być przyjęta za 2-3 tygodnie.
Pyrantel tabletki i zawiesina - przed czy po posiłku? Zdecydowanie lepiej przyjmować lek w czasie lub po posiłku. Należy pamiętać również, że płynne preparaty jak zawiesina pyrantelum wymaga wymieszania przed podaniem porcji leku.
Uwagi do stosowania tego leku
Przed podaniem kolejnej dawki należy przeprowadzić badania parazytologiczne - polegają na stwierdzeniu obecności pasożytów żywych lub jajeczek w kale.
Należy szczególnie przestrzegać zasad higieny nie tylko w czasie leczenia, ale również po zakończeniu terapii przecipasożytniczej z wykorzystaniem preparatu embonianu pyrantelu dla dzieci i dorosłych.
Wskazania do stosowania pyrantelu
Część osób może mieć pytanie czy pyrantel działa na dużą ilość pasożytów. W ramach jego stosowania bez recepty należy zdać sobie sprawę, że to środek do stosowania w przypadku owsicy. W przypadku innych robaków żerujących w jelitach mogą być potrzebne silniejsze środki, które zależnie od badań parazytologicznych zarządza lekarz i je odpowiednio ordynuje. Zatem główne pasożyty wskazane przy stosowaniu pyrantelu to owsik ludzki (Enterobius vermicularis). Może posłużyć również jako leczenie w przypadku nicieni i glisty ludzkiej.
Stosowanie pyrantelu w profilaktyce przeciwpasożytniczej
Pyrantel jest często stosowany w profilaktyce przeciwpasożytniczej, szczególnie u osób, które podróżują do regionów endemicznych dla pewnych rodzajów pasożytów. Nie należy go stosować profilaktycznie np. u dzieci uczęszczających do przedszkola, szkoły.
Działania niepożądane i przeciwwskazania przy stosowaniu pyrantelu
Pyrantel mimo, że słabo wchłania się z przewodu pokarmowego, to powoduje pewne działania niepożądane o charakterze ogólnym. Oprócz tego, nie jest to lek dla wszystkich osób - niektóre choroby wykluczają jego stosowanie.
Możliwe skutki uboczne stosowania pyrantelu
Najczęściej są to objawy mało specyficzne i ogólne. Wyróżnia się dyskomfort ze strony przewodu pokarmowego jak wymioty, biegunka, a także mdłości. Oprócz tego mogą wystąpić działania jak ból i zawroty głowy połączone z sennością i innymi problemami ze snem. Typowe z racji miejsca działania leku są symptomy ze strony jelit i żołądka, ale szczególną uwagę należy zwrócić na działanie wątroby, ponieważ może dojść do podwyższenia aktywności enzymów wątrobowych, co znajduje odzwierciedlenie w badaniach krwi.
Główne przeciwwskazania do stosowania pyrantelu
Pyrantel jest przeciwwskazany u osób z nadwrażliwością na którykolwiek ze składników leku, jak również u pacjentów z niewydolnością wątroby. Inne przeciwwskazania dla leków zawierających pyrantel to równoległe stosowanie piperazyny i farmakoterapia miastenii (choroba mięśniowa).
Zawiesina pyrantelu – kiedy należy z niej skorzystać?
Zawiesina pyrantelu, podobnie jak tabletki, jest skuteczną formą leczenia i może być stosowana, gdy pacjent ma trudności z połykaniem tabletek. To odpowiednia forma dla dzieci, które mają ograniczoną zdolność przyjmowania tabletek.
Co dzieje się z lekiem pyrantel po połknięciu?
Pod względem chemicznym embonian pyrantelu słabo rozpuszcza się w wodzie, dlatego zawiesina doustna to oleista i tłusta ciecz. Składnik tabletek i zawiesiny na pasożyty z pyrantelem słabo wchłania się w świetle jelit. Część substancji czynnej, która wchłania się do krążenia ogólnego jest metabolizowana w wątrobie. Jest wydalany częściowo z moczem i kałem.
Bezpieczne stosowanie leku pyrantel - istotne informacje
Wielu pacjentów pyta, czy pyrantel jest bezpiecznym lekiem. Odpowiedź brzmi: tak, ale jak każdy lek, pyrantel powinien być stosowany według zaleceń lekarza, szczególnie gdy pacjent cierpi na choroby takie jak niewydolność wątroby.
Interakcja pyrantelu z innymi lekami
Pacjenci przyjmujący inne leki przeciwpasożytnicze, takie jak piperazyna, powinni zachować szczególną ostrożność. Pyrantel oddziałuje z lekiem piperazyną, potencjalnie zmniejszając jego skuteczność.
Czego należy unikać przy stosowaniu pyrantel?
Podczas leczenia pyrantelu, pacjenci powinni unikać spożycia alkoholu, gdyż może to nasilić działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego, ale również ośrodkowe związane z sennością. Warto pamiętać, że usuwaniu sparaliżowanych pasożytów sprzyja ruch perystaltyczny jelit i nie ma konieczności stosowania środków przeczyszczających.
Pyrantel a ciąża i karmienie piersią
W tym czasie nie zaleca się stosowania produktu pyrantelum kropli / zawiesina / tabletki, chyba, że lekarz zaleci inaczej. Pyrantel przenika do mleka kobiecego u kobiet karmiących.
Objawy przedawkowania pyrantel
Przedawkowanie pyrantelu może powodować nudności, wymioty, biegunkę, zawarty głowy, bezsenność i senność. W takim przypadku konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska - przyjęcie dużej dawki może wywołać objawy związane z paraliżem mięśni. Dlatego kluczowe jest trzymanie się sposobu dawkowania podanego w ulotce dołączonej do opakowania tabletek / kropli / zawiesiny pyrantel. Podwojona ilość leku względem zaleceń w ulotce nie oznacza tego, że lek może być skuteczniejszy - realnie zwiększa się ryzyko skutków ubocznych, które w przypadku leku pyrantelum są łagodne.
W przypadku wątpliwości związanych ze stosowaniem leku pyrantel lub innego leku na pasożyty należy zasięgnąć konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.
