Słowo witamina pochodzi od łacińskich słów i oznacza vita – życie oraz amina – związek chemiczny zawierający grupę aminową. Ich nazwa została wymyślona w XX wieku przez polskiego biochemika Kazimierza Funka.
Witaminy są związkami organicznymi niezbędnymi do prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych zachodzących w organizmie. Wspomagają działanie enzymów oraz białek katalizujących. Odpowiadają za szereg funkcji m.in. przemianę tłuszczów i węglowodanów w energię, prawidłowy wzrost i rozwój organizmów, krzepnięcie krwi, walkę z infekcjami, wytrzymałość kości, czy zdolność szybkiego kojarzenia i myślenia. Muszą być one jednak dostarczane wraz z pożywieniem, ponieważ nasz organizm nie potrafi ich sam wytwarzać ani przez dłuższy czas magazynować.
Witaminy można podzielić na dwie główne grupy – witaminy rozpuszczalne w wodzie oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Do witamin rozpuszczalnych w wodzie zaliczają się witamina B1, B2, B3, B5, B6, B7, B11, B12, C, H, PP, oraz folacyna (kwas foliowy, foliany). Witaminy te nie akumulują się w ciele człowieka i wydalane są wraz z moczem dlatego też powinny być dostarczane systematycznie wraz z pożywieniem. W grupie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach znajdują się witamina A, D, E oraz witamina K. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mogą być magazynowane w wątrobie oraz tkance tłuszczowej.
Witaminy mogą trafiać do organizmu jako witaminy performowane lub prowitaminy, czyli związki ulegające przekształceniu we właściwą witaminę.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminy jest niewielkie lecz ich brak, niedobór lub nadmiar którejś z nich prowadzi do chorób – awitaminozę powoduję całkowity brak danej witaminy, hipowitaminoza to jej częściowy niedobór, natomiast hiperwitaminoza to przedawkowanie porcji witamin potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Składniki mineralne są związkami nieorganicznymi dzięki którym możliwy jest prawidłowy rozwój, reprodukcja oraz zdrowie człowieka. Przyjmuje się, ze w prawidłowym żywieniu koniecznych jest 14 składników mineralnych. Niezależnie od tego jaką funkcję pełnią w organizmie muszą być dostarczane z pożywieniem. Ich niedobory zwykle prowadzą do zaburzeń metabolicznych, a nadmiar może mieć niekiedy działanie szkodliwe.
Składniki mineralne ze względu na zapotrzebowanie organizmu dzieli się na następujące grupy:
Markroelementy – dobowe zapotrzebowanie na nie wynosi co najmniej 100 mg.
- wapń (Ca),
- fosfor (P),
- magnez (Mg),
- sód (Na),
- potas (K),
- chlor (Cl)
Mikroelementy (pierwiastki śladowe) - dzienne zapotrzebowanie organizmu nie wynosi więcej niż 100 mg.
- żelazo (Fe),
- cynk (Zn),
- jod (I),
- miedź (Cu),
- chrom (Cr),
- mangan (Mn),
- molibden (Mo),
- selen (Se),
- fluor (F),
- bor (B),
- kobalt (Co)
