Narkotyki, szczególnie te wciągane nosem, prowadzą do wyniszczenia całego organizmu. Dla wielu osób jednym z pierwszych pojawiających się problemów jest wieczny katar po narkotykach i sucha, podrażniona błona śluzowa. Pierwszy krok do regeneracji nosa po narkotykach, to próba odstawienia substancji psychoaktywnych. To jest jednak proces, który trwa jakiś czas. Co można stosować na zatkany nos po narkotykach? Jak wspomóc gojenie strupków w nosie? Co zrobić jeżeli powstanie dziura w nosie po narkotykach?
Powiększone węzły chłonne szyjne u dzieci i dorosłych — objawy, leczenie, przyczyny
Powiększone węzły szyi to bardzo częsty objaw chorób infekcyjnych górnych dróg oddechowych, zarówno o podłożu bakteryjnym czy wirusowym. Zarówno dzieci i osoby dorosłe mogą borykać się z bolesnymi i powiększonymi węzłami nie tylko w przebiegu zakażenia błony śluzowej gardła. Powiększone węzły mają również inne przyczyny, które powinny zainteresować onkologa, chirurga czy endokrynologa. Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat dlaczego występuje powiększony węzeł chłonny pod żuchwą, na szyi czy w pachwinie - przeczytaj ten artykuł!
- Co to jest węzeł chłonny (węzły limfatyczne) i jego rodzaje
- Powiększone węzły chłonne na szyi i nie tylko — objawy
- Powiększone węzły chłonne u dziecka i dorosłego - przyczyny
- Ostre i przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych szyjnych
- Diagnostyka, badania i leczenie powiększonych węzłów chłonnych
Co to jest węzeł chłonny (węzły limfatyczne) i jego rodzaje
Węzły chłonne to elementy układu limfatycznego obok naczyń chłonnych (vasa lymphatica). Ich głównym zadaniem jest oczyszczanie tzw. chłonki (limfy) oraz ochrona przed chorobami zakaźnymi. W budowie węzłów można wyróżnić część wypukłą i wklęsłą (inaczej wnękę). Poszczególne węzły chłonne różnią się wielkością, kształtem i liczebnością. Wśród większych węzłów chłonnych wymienia się m.in. węzły pachowe czy pachwinowe. Mogą one tworzyć skupiska. Niektóre z węzłów są wyczuwalne w badaniu ręcznym np. węzły szyjne, pachowe. Niewyczuwalne są za to węzły z klatki piersiowej i brzucha. Wielkość zdrowych węzłów można porównać do ziarnka grochu, które są dość mobilne względem powierzchni skóry i raczej tworami miękkimi. Powiększenie węzłów powyżej 1 cm, a dla pachwinowych 1,5 może świadczyć o ich powiększeniu - potencjalnym procesie zapalnym czy nowotworowym, który wymaga dalszej diagnostyki.
Ze względu na położenie wyróżnia się węzły obwodowe jak węzeł szyjny, karkowy, potyliczny, nadobojczykowy, pachowy, pachwinowy. Inne znajdują się w klatce piersiowej (węzły chłonne śródpiersia), w jamie brzusznej i miednicy.
Powiększone węzły chłonne na szyi i nie tylko — objawy
Powiększone węzły chłonne szyi są związane z toczącą się np. infekcją bakteryjną, większą produkcją limfocytów czy komórek zapalnych. U dorosłych powiększone węzły do średnicy 10 mm stanowią powód do wizyty u lekarza — niekiedy mogą być widoczne np. na szyi gołym okiem jako znaczne wybrzuszenie. Co jest istotne w przypadku powiększonych węzłów? Ich lokalizacja, mnogość powiększonych węzłów chłonnych. Może dojść do sytuacji, że będą powiększone węzły chłonne szyi z jednej strony wyłącznie (wtedy mówimy o tzw. limfadenopatii zlokalizowanej). Oprócz tego może wystąpić np. spadek masy ciała i gorączka (z objawami infekcji lub nie), katar, ból gardła, obrzęk gardła. Niekiedy również zmienia się konsystencja węzłów chłonnych — stają się twardsze w przypadku zmian nowotworowych (chłoniaków, białaczek). Miękkie i powiększone węzły mogą wystąpić przy gruźlicy, błonicy czy ostrym zapaleniu węzłów chłonnych. Mogą również pojawić się bolesne i bardziej tkliwe węzły chłonne, które bolą w badaniu palpacyjnym. Co jest istotne przy zapaleniu i powiększeniu węzłów chłonnych? Możliwość ich przesuwania względem skóry. Zdrowe węzły chłonne szyjne można dość swobodnie i bezboleśnie przesuwać pod skórą. Stany nowotworowe lub przewlekłe zapalenia mogą unieruchomić węzeł chłonny. Powiększone węzły chłonne na szyi to nie tylko zmora osób dorosłych. Dzieci również bywają ofiarami stanu zapalnego węzłów na szyi. Wynika to z nie do końca rozwiniętych funkcji układu odpornościowego, w tym węzłów. Zwiększeniu może ulec 1 grupa węzłów lub więcej. Mówimy wtedy o limfadenopatii uogólnionej (występuje w kilku lokalizacjach).
Powiększone węzły chłonne u dziecka i dorosłego - przyczyny
Jakie są zatem podstawowe grupy przyczyn powiększonych węzłów chłonnych na szyi i nie tylko? Są przyczyny infekcyjne, nowotworowe, endokrynologiczne i inne.
Wśród częstych przyczyn wymienia się obecność zmiany ropnej na skórze. To możliwy efekt po szczepieniu na gruźlicę, przy chorobie kociego pazura. Wymienia się również takie dolegliwości jak: stany zapalne narządów i tkanek, z których spływa chłonka do określonych węzłów. Zdarza się również, że niektóre zęby objęte próchnicą połączone z miejscowym zakażeniem bakteryjnym mogą być przyczyną powiększonych węzłów chłonnych szyjnych. Wśród przyczyn może być też prozaiczne przewianie węzłów (ktoś wyraźnie zapomniał o szaliczku w chłodny zimowy wieczór).
Niekiedy można spotkać powiększenie węzłów chłonnych po jednej stronie - może ona oznaczać niektóre typy anginy, np. anginy Plauta-Vincenta, gdzie ból gardła i powiększony węzeł szyjny występuje zwykle po jednej stronie. Dla anginy paciorkowcowej odnotowuje się opuchnięcie obu węzłów szyjnych.
Oprócz tego wyróżnia się przyczyny zapalne powiększonych węzłów czy zakażeniowe jak posocznica, bruceloza, gruźlica, choroby zakaźne jak odra czy płonica, przy których obserwuje się powiększone węzły szyjne i podżuchwowe. Z kolei dla mononukleozy zakaźnej wyróżnia się uogolnioną limfadenopatię lub powiększenie wezłów szyjnych. Oprócz wpływu bakterii na węzly wyróżnia się również wiele chorób wirusowych przebiegających ze zmianami w węzłach jak cytomegalia, HIV, ospa, półpasiec czy choroby pierwotniakowe jak toksoplazmoza. Również popularny wirus opryszczki HPV (wirus Herpes) może być przyczyną powiększenia węzłów chłonnych. Objawy opryszczki mogą być jednak ograniczane przez leki na opryszczkę.
Wyróżnia się przyczyny nowotworowe, rozrostowe jak:
- białaczka (limfadenopatia uogólniona),
- nowotwory limfoproliferacyjne jak chłoniak hodgkina (obejmuje węzły szyjne i nadobojczykowe, jednostronne), chłoniak niehodkingowki (szyjne lub limfadenopatia uogólniona),
- przerzuty nowotworowe guzów litych.
W ich przypadku występują twarde, często niebolesne i trudne do przesuwania węzły chłonne.
Oprócz tego przyczyny jak choroby spichrzeniowe (ch. Gauchera), endokrynologiczne (nadczynność tarczycy), sarkoidoza, choroby autoimmunologiczne (toczeń, zespół Sjögrena), a także nadwrażliwość na leki jak karbamazepina, sole złota.
Ostre i przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych szyjnych
W przypadku powiększonych węzłów szyjnych wyróżnia się 2 stany zapalne. Są to:
- ostre zapalenie węzłów chłonnych szyjnych, które są typowe dla infekcji wirusowych, bakteryjnych górnych dróg oddechowych. Powiększeniu ulegają głównie górne węzły na szyi (ze względu na bliskość naczyń krwionośnych). Leczenie w tym przypadku polegać może na podaniu antybiotyku lub chirurgicznym odsączaniem jeśli występuje ropień.
- przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych szyjnych to możliwe efekt zakażenia Mycobacterium np. prątkiem gruźlicy. Węzły szyjne mogą stać się twarde, z przetokami i owrzodzeniami. W przypadku twardych węzłów należy wykluczyć podłoże nowotworowe.
Diagnostyka, badania i leczenie powiększonych węzłów chłonnych
O co może spytać się nas lekarz gdy wykryje u nas powiększone węzły np. szyjne lub sami zgłosimy się z tym problemem? Lekarz może zadać następujące pytania:
- kiedy zauważyliśmy powiększone węzły, ile dni to trwa?
- czy występują dodatkowe objawy jak np. brak łaknienia, poty nocne, świąd skóry,
- o ostatnio przebyte choroby (np. mononukleoza zakaźna),
- o kontakt ze zwierzętami,
- szczepienia przeciw gruźlicy (odczynowe powiększenie węzłów pachowych i/lub węzłów dolnych szyjnych).
Co pomoże w ustaleniu przyczyn? Lekarz przeprowadzi z pacjentem szczegółowy wywiad, badanie fizykalne oceniające wielkość czy ruchomość węzłów. Oprócz tego lekarz może skierować nas na badania laboratoryjne jak morfologia krwi (krwinki białe, płytki krwi, OB, CRP). Dalsze badania to już diagnostyka obrazowa, która obejmuje RTG, TK czy USG (w zależności od rodzaju węzła). W celu wykluczenia podłoża nowotworowego wykonuje się badanie cytologiczne i histopatologiczne.
W zależności od ustalonej przyczyny stosuje się leki jak np. antybiotyki dla bakteryjnego podłoża powiększonych węzłów. Jeśli powiększone węzły chłonne nie reagują na antybiotyk może oznaczać to zmianę nowotworową lub podłoże wirusowe.
Bibliografia
- Szczeklik, A., & Gajewski, P. (2017). Interna Szczeklika 2017. Medycyna Praktyczna: Kraków.
- Zalesska-Kręcicka, M. and Kręcicki, T., 2008. Zarys otolaryngologii Podręcznik dla studentów i lekarzy. Wrocław: Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
- Leach, O., & Van Boxel, G. (2019). Choroby wewnętrzne Crash Course. Wrocław: Edra Urban & Partner.
- https://www.mp.pl/otolaryngologia/szyja/wezly_chlonne/155385,wezly-chlonne-glowy-i-szyi-topografia-i-klasyfikacja-ocena-wezlow-przerzutowych
- https://www.mp.pl/pacjent/objawy/170512,powiekszone-wezly-chlonne