Krew w kale widoczna gołym okiem lub utajona jest patologią, która wymaga diagnostyki w kierunku raka jelita grubego, ale również może się do niej przyczynić szereg nienowotworowych chorób. Z tego artykułu dowiesz się jakie są przyczyny, objawy i badania jakie należy zrobić do ustalenia potencjalnego źródła krwawienia.
Choroba hemoroidalna (hemoroidy) — przyczyny, objawy, sposoby leczenia, dieta przy żylakach odbytu
- Czym są hemoroidy (żylaki odbytu)?
- Jakie są objawy hemoroidów?
- Hemoroidy - pierwsze objawy i ich nasilenie
- Rodzaje hemoroidów — zewnętrzne i wewnętrzne
- Czy objawy hemoroidów zewnętrznych i wewnętrznych są podobne?
- Przyczyny powstawania hemoroidów
- Czynniki sprzyjające żylakom odbytu
- Guzki krwawnicze (hemoroidy) — leczenie
- Preparaty na hemoroidy z apteki
- Składniki roślinne w leczeniu żylaków odbytu (Choroby hemoroidalnej)
- Lepiej leczyć hemoroidy z użyciem 1, 2, czy może 3 metod?
- Hemoroidy (żylaki odbytu) - dieta, naturalne i domowe metody
- Domowe sposoby na hemoroidy
- Co zatem jeść przy hemoroidach?
- Guzki krwawnicze a wizyta u lekarza
- Jak usunąć hemoroidy? Leczenie choroby hemoroidalnej
- Hemoroidy w pytaniach i odpowiedziach
- Jak wygląda leczenie hemoroidów?
- Kiedy udać się do lekarza z hemoroidami?
- Jakie są inne objawy hemoroidów oprócz krwawienia z odbytu?
- Jak wyglądają hemoroidy i choroba hemoroidalna?
- Do jakiego lekarza udać się z hemoroidami?
- Od czego robią się hemoroidy?
- Dlaczego hemoroidy swędzą?
- Hemoroidy w ciąży — jak je złagodzić?
- Czy pojawienie się w stolcu ciemnej krwi oznacza hemoroidy?
- Z jaką choroba mogą być pomylone hemoroidy?
Czym są hemoroidy (żylaki odbytu)?
Hemoroidy to zmiany występujące w naczyniach żylnych odbytu. Dochodzi w nich do rozszerzenia ich światła - ma to miejsce w splotach naczyniowych. Pojawiają się guzki krwawnicze, które występują w okolicy odbytu. Towarzyszy temu zespół objawów klinicznych, które negatywnie wpływają na codzienne funkcjonowanie np. trudne staje się siedzenie na twardej powierzchni. Dodatkowo szczególnie bolesna jest zwykła defekacja, czyli oddawanie kału, w trakcie której na papierze toaletowym widoczne są ślady krwi, którym towarzyszy coraz większe pieczenie przeplatane świądem i bólem.
Hemoroidy związane są z patologią splotu naczyń odbytniczych, a konkretnie poduszek tkankowych i jej sieci naczyń, któremu towarzyszy nabrzmienie guzków krwawniczych.
Jakie są objawy hemoroidów?
Typowe objawy hemoroidów to ból np. ostry, kłujący, a niekiedy lżejsze dolegliwości bólowe. Oprócz tego to również uczucie ucisku, uczucie pieczenia, swędzenie (świąd) o większym lub mniejszym nasileniu. Wymienione objawy występują nie tylko podczas oddawania kału - bardzo często podczas tej czynności nasilają się, ponieważ rośnie parcie i ciśnienie w jamie brzusznej. Zależnie od zaawansowania zmian zmiany jak krwawienie z odbytu (na początku krew na papierze toaletowym jest jasnoczerwona) może przybierać na intensywności i czasie trwania - nieco inne nasilenie określa się dla zmian przewlekłych, ostrych, a także nieleczonych - są one intensywniejsze. Czym spowodowany jest ból hemoroidalny? Jest on związany z zakrzepem w naczyniach żylnych okołoodbytniczych. Inne klasyczne symptomy (objawy) choroby hemoroidalnej to podrażnienie, wzmożona tkliwość i pieczenie okolicy odbytu, stany zapalne błony śluzowej i skóry, zaczerwienienie, odczucie niepełnego wypróżnienia.
Hemoroidy - pierwsze objawy i ich nasilenie
Wtórną konsekwencją hemoroidów bez podjęcia leczenia jest zmiana cyklu wypróżnień (defekacji), którym towarzyszy równolegle lęk i strach przed szeregiem nieprzyjemnych doznań jak wspomniany ból, swędzenie, kłucie i pieczenie. Objawy hemoroidów na początku są zwykle łagodne i mało uciążliwe (dlatego wiele pacjentów je lekceważy - niestety wszystko do czasu). Nie powinny być jednak bagatelizowane, ponieważ brak leczenia pozwala na dalszy rozwój choroby. W zależności od powiększenia guzków krwawniczych może dojść do nasilonego krwawienia podczas defekacji, przewlekłego bólu, stanu zapalnego.
Rodzaje hemoroidów — zewnętrzne i wewnętrzne
W zależności od umiejscowienia rozróżnia się 2 rodzaje hemoroidów. Guzki krwawnicze
- w części zewnętrznej (tzw. hemoroidy zewnętrzne) - zlokalizowane są w tkance podskórnej wokół odbytu,
- hemoroidy wewnętrzne występują ponad linią zębatą (grzebieniastą odbytu), która stanowi granicę pomiędzy skórą okołoodbytową, a błoną śluzową tzw. odbytnicy.
Czy objawy hemoroidów zewnętrznych i wewnętrznych są podobne?
Niezależnie od miejsca ich występowania oraz rodzaju, w obu przypadkach może dochodzi do wystąpienia bólu podczas parcia na stolec, krwawienia (krew obecna na stolcu i papierze toaletowym po wypróżnieniu), świądu, pieczenia, zaczerwienienia skóry i błon śluzowych oraz ogólnego dyskomfortu. Ich nasilenie zależy wyłącznie od rozwoju choroby, który zależy od podjętego działanie terapeutycznego oraz dietetycznego (np. jadłospis ograniczający ryzyko zaparć opierający się na rozpuszczalnym w wodzie błonniku). Zobacz również gotowe leki na zaparcia i zatwardzenie bez recepty - pomocne w hemoroidach.
Jak wyleczyć hemoroidy - sposoby leczenia choroby hemoroidalnej. Co zrobić, żeby hemoroidy się wchłonęły?
Przyczyny powstawania hemoroidów
Warto zacząć od tego, że hemoroidy to problem wieloprzyczynowy, gdzie trudno wymienić jeden konkretny i decydujący czynnik. Najczęściej to suma zróżnicowanych przyczyn o podobnym stopniu nasilenia. Zatem jakie są przyczyny hemoroidów? Czynniki sprzyjające rozwoju żylaków odbytu to źle skomponowana dieta, bo uboga w źródła błonnika tj. włóknika pokarmowego. To również mało aktywny, w przeważającej części siedzący tryb życia, które łącznie z dietą ubogą w błonnik składają się na otyłość / nadwagę. Podłożem choroby jest styl życia, ale również czynniki anatomiczno-fizjologiczne tj. silne naprężenie podczas defekacji lub rozluźnienie dolnej części miednicy.
Czy wiesz kiedy jeszcze może pojawić się krwawienie z przewodu pokarmowego? Zobacz nasz artykuł na blogu!
Czynniki sprzyjające żylakom odbytu
Kobiety w okresie ciąży są również narażone na występowanie hemoroidów, ze względu na zastój krwi żylnej w okolicach odbytu i większe ryzyko zaparć. Grupą o większym ryzyku są osoby pomiędzy 40-65 rokiem życia (niezależnie od płci). Rzadko problem ten tyczy się osób do 20. roku życia. Kluczowe niezależnie od grypy pacjentów jest pytanie czy hemoroidy można wyleczyć? Trudno będzie osiągnąć całkowite wyleczenie, jednak można osiągnąć zdecydowaną ulgę w codziennym funkcjonowaniu - oddawanie stolca i wypróżnianie nie musi kojarzyć się z bólem i objawami jak świąd i pieczenie.
Guzki krwawnicze (hemoroidy) — leczenie
Co zadziała najlepiej na hemoroidy? W dużej mierze zależy to od zespołu objawów, ale należy nastawić się na regularne, niekiedy długotrwałe leczenie — odpowiedni dobór leków, pielęgnacja okolic odbytu oraz zmiana diety. Jak leczy się hemoroidy? Z użyciem odpowiednich preparatów jak maści/kremy doodbytnicze, czopki na hemoroidy. Wybór środka zależny jest od typu hemoroidów (zewnętrzne - maść czy wewnętrzne - czopki). Chociaż w wielu przypadkach analizując rejestracje leków na hemoroidy obie formy tj. czopki, kremy i maści doodbytnicze stosuje się zarówno dla wewnętrznych jak i zewnętrznych hemoroidów. W leczeniu hemoroidów bardzo ważna jest dieta bogatoresztkowa (obfitująca w błonnik, co warto jednak podkreślić - warto skupić się na rozpuszczalnym błonniku w wodzie, a dodatkowo musi towarzyszyć temu odpowiednie spożycie płynów, co chroni przed pojawieniem się zaparć = zatwardzenia, które nie sprzyja guzkom krwawniczym). Obecnie spora część leków jak maść na hemoroidy posiada specjalne aplikatory, które umożliwiają jej stosowanie także przy hemoroidach wewnętrznych. Zatem, jeśli nie masz pewności czy zmagasz się z postacią zewnętrzną lub wewnętrzną hemoroidów w pierwszej kolejności wybierz maść / krem na hemoroidy z aplikatorem.
Preparaty na hemoroidy z apteki
Jakie czopki na hemoroidy wybrać? Produkty lecznicze na tę dolegliwość zawierają najczęściej 2-3 substancje czynne (podobnie jak maść), które uzupełniają się wzajemnie i zwykle posiadają wielokierunkowe działanie. Co wchodzi w skład leków na krwawiące i bolące hemoroidy? Znajdziemy tutaj substancje o działaniu:
- znieczulającym - lidokaina, benzokaina, tetrakaina, cynchokaina,
- przeciwzapalnym - hydrokortyzon (w czopkach i maści doodbytniczej),
- ściągającym - garbniki, tlenek cynku, siarczan cynku, balsam peruwiański,
- uszczelniającym naczynia krwionośne - tribenozyd,
- przeciwbakteryjnym - neomycyna, propolis.
Warto wspomnieć o składnikach znieczulających, które działają jedynie objawowo (łagodzą świąd). Substancje te znajdziemy w postaci czopków i kremów — ich dłuższe stosowanie może wiązać się z nadwrażliwością skóry na miejscowe anestetyki. Obecna spora część preparatów oparta jest na kwasie hialuronowym i jego soli, które tworzą warstwę ochronną. Dzięki czemu dochodzi do złagodzenia objawów hemoroidalnych Preparaty na bazie kwasu hialuronowego i jego soli mogą stosować kobiety w ciąży i karmiące piersią.
Składniki roślinne w leczeniu żylaków odbytu (Choroby hemoroidalnej)
Substancjami odpowiadającymi za łagodzenie hemoroidów są również zioła i ich ekstrakty jak np. kora dębu (bogata w garbniki) do stosowania m.in. jako nasiadówki (kluczowy jest wywar z kory dębu o silnym przeciwzapalnym i ściągającym działaniu, a właściwie odwar - surowiec ten gotuje się określoną ilość czasu) czy kasztanowiec, który uszczelnia naczynia w miejscowym i doustnym podaniu. Część osób może zastanawiać się "co zrobić żeby hemoroidy się wchłonęły"? Zastosowanie znajdą tutaj wymienione wcześniej substancje - te o ściągającym, przeciwzapalnym działaniu. Warte uzupełnienia są doustne tabletki na żylaki odbytu z diosminą (Diohespan Max, Procto-Glyvenol Complex), ruszczykiem (np. Cyclo 3 Fort), dobesylanem wapnia, trokserutyną, escyną. Alternatywę mogą stanowić również leki homeopatyczne w postaci maści, które zmniejszają niektóre z objawów żylaków odbytu jak np. Avenoc 10 czopków.
Lepiej leczyć hemoroidy z użyciem 1, 2, czy może 3 metod?
To zależy. Kluczowa kwestia to nasilenie objawów, ich dokuczliwość, a także stan fizjologiczny jak ciąża, który uniemożliwia stosowanie wielu leków. Jakie jest jednak skuteczne i bezpieczne połączenie różnych sposób leczenia hemoroidów? Szeroki, o ile nie najszerszy zakres działania terapeutycznego gwarantuje połączenie:
- ciepłej kąpieli z dodatkiem ziół, odwaru z kory dębu, naparu z szałwii i rumianku
- doustne tabletki i kapsułki zawierające składniki uszczelniające naczynia krwionośne jak diosmina, kasztanowiec, ruszczyk
- leki doodbytnicze jak czopki, krem, maść, które zależnie od potrzeb mogą zawierać składniki przeciwzapalne (sterydy np. hydrokortyzon), przeciwbólowe np. znieczulająca lidokaina / benzokaina, ściągające (kora dębu), przeciwbakteryjne (miejscowe antybiotyki np. neomycyna) lub wyciągi roślinne o zróżnicowanym profilu działania (np. kasztanowiec uszczelnia naczynia, związki cynku działają ściągająco i przeciwzapalnie jak kora dębu).
Hemoroidy (żylaki odbytu) - dieta, naturalne i domowe metody
Wśród niefarmakologicznych środków na hemoroidy można wymienić m.in. Criorectum sztyft (wkład) krioterapeutyczny, który przed użyciem należy schłodzić - wydziela on zimno, które łagodzi część dolegliwości. Elementem pielęgnacyjnym dla wrażliwej skóry odbytu są chusteczki nawilżane (mogą sprawdzić się lepiej niż szorstki papier toaletowy) lub emulsje, pianki czy żele myjące - niektóre specjalnie dedykowane do mycia okolicy odbytu. Fundamentalne znaczenie ma również dieta, która powinna być bogata w błonnik. Niekiedy wprowadza się leczenie mające na celu zmiękczenie stolca i wzrost jego objętości (np. z wykorzystaniem laktulozy — Lactulosum Hasco czy proszku z makrogolem). Odpowiednia aktywność fizyczna i walka ze zbędnymi kilogramami również pomoże załagodzić problem z żylakami odbytu.
Domowe sposoby na hemoroidy
Pomocne są również ciepłe kąpiele (np. z olejkiem rozmarynowym), które poprawiają przepływ krwi przez naczynia okołoodbytnicze. Szczególnie pomocne mogą być nasiadówki z korą dębu, kąpiele z dodatkiem rumianku, nagietka - nie działają one szybko na ból, ale przynoszą ulgę w dłuższej perspektywie czasu przy regularnym stosowaniu, szczególnie z konwencjonalnymi i tradycyjnym sposobem leczenia jak leki przeciwbólowe, na obrzęk przy hemoroidach - czopki, krem, maść do stosowania doodbytniczego. Pomocny może okazać się również aloes w dwojakim znaczeniu. Stosowany zewnętrznie łagodzi pieczenie, dyskomfort, a stosowany doustnie wspiera właściwy cykl wypróżnień, chroni przed zatwardzeniem, co jest kluczowe w hemoroidach. Jeśli masz poczucie, że sztyft krioterapeutyczny nie jest dla Ciebie pomocne do łagodzenia bólu są okłady z lodu. Zimno działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo, chociaż jest to stosunkowo krótkotrwała ulga. W każdym razie to jeden ze sposobów żeby hemoroidy się schowały - zimno obkurcza naczynia krwionośne.
Nasiadówki i kąpiele to naturalne sposoby leczenia, pomocne szczególnie na początku, gdy hemoroidy są mało rozwinięte i ryzyko objawy jak pęknięty hemoroid jest małe lub znikome.
Co zatem jeść przy hemoroidach?
Produkty wysokobłonnikowe pamiętając o odpowiedniej podaży wody — niedostateczne przyjmowanie płynów przy zwiększonym spożyciu włóknina pokarmowego może przysporzyć zaparć. Ilość błonnika można zwiększyć spożywając większe ilości warzyw i owoców lub skorzystać z gotowych produktów jak suplementy diety z błonnikiem w postaci proszku. Alternatywę może stanowić babka płesznik lub jajowata — roślinny surowiec śluzowy, który wspiera perystaltykę jelit. W diecie wspierającej hemoroidy dąży się przede wszystkim do regulacji cyklu wypróżnień. Z diety powinny zostać wykluczone ostre przyprawy, które mogą nasilać zaczerwienienie, pieczenie, szczególnie gdy okolica odbytu jest bardzo podrażniona.
Guzki krwawnicze a wizyta u lekarza
Niekiedy objawy hemoroidów są na tyle uciążliwe, że zmuszają nas do wybrania się do lekarza. Na jakie pytania możemy naszykować się będąc u specjalisty? Lekarz będzie chciał przeprowadzić szczegółowy wywiad, który obejmuje takie zapytania jak:
- Od kiedy występuje krwawienie z odbytu? W jakiej objętości — kilka kropli krwi?
- Czy krew znajduje się wyłącznie na powierzchni stolca?
- Czy krwawienie towarzyszy tylko oddawaniu stolca?
- Czy obecne są zaparcia?
- Czy nastąpiła zmiana w diecie, jaką dietę prowadzimy?
Oprócz tego lekarz może poddać pacjenta badaniu przedmiotowemu w tzw. pozycji kolankowo-łokciowej, gdzie ogląda się ewentualne zmiany wokół odbytu. Dodatkowo lekarz decyduje się na badanie per rectum (przed odbyt), gdzie wykrywa się takie zmiany jak bolesność pierścienia zwieracza, zmiany zapalne etc. Niekiedy lekarz może zalecić dalsze badania rektoskopowe, jeśli obraz choroby hemoroidalnej nie jest pewny lub dotyczy grupy ryzyka, czyli mężczyzn po 50. roku życia (ze względu na raka jelita grubego). Objawy choroby hemoroidalnej dotykają co drugiej kobiety w ciąży.
Jak usunąć hemoroidy? Leczenie choroby hemoroidalnej
Kiedy należy zasięgnąć porady lekarskiej? Gdy objawy hemoroidów znacząco przybrały na sile lub dolegliwości nie minęły w ciągu 2-3 tygodni. Wśród innych przyczyn wymienia się również dyskomfort związany z siedzeniem na twardej powierzchni, nasilone dolegliwości podczas wydalania. Warto mieć również na uwadze, że obecność gorączki przy tych objawach może być związana ze stanem zapalnym jelit, który powinien być odpowiednio zdiagnozowany.
Czy zawsze krwawiące hemoroidy to powód do obaw i ile czasu krwawią? To zależy od stopnia zaawansowania hemoroidów - może być to kilka dni. Niezależnie od czasu trwania krwawienie z odbytu zawsze wymaga dokładnej diagnostyki - może świadczyć o stanach zapalnych jelit, perforacji ściany jelita. Oprócz leków w leczeniu hemoroidów wymienia się takie zabiegi jak:
- założenie gumki na żylaki (tzw. metoda Barrona),
- iniekcja w okolice żylaka ze środkiem obkurczającym,
- wymrażanie (krioterapia),
- fotokoagulacja.
FAQ — pytania i odpowiedzi na temat hemoroidów i choroby hemoroidalnej
Hemoroidy w pytaniach i odpowiedziach
Problemy z hemoroidami dotyczy coraz więcej osób. Dlatego przygotowaliśmy zestawienie jednych z najczęściej wyszukiwanych pytań dla przypadku hemoroidów.
Jak wygląda leczenie hemoroidów?
Leczenie hemoroidów zależy od stopnia zaawansowania choroby. Może obejmować leczenie objawowe z użyciem czopków / kremów na hemoroidy, zmianą diety. Niekiedy wymagane jest leczenie chirurgiczne, laseroterapia etc. O sposobie leczenia decyduje lekarz.
Czy osoby z tendencją do hemoroidów powinny stosować sole glinu i wapnia na zgagę?
Produkty lecznicze zawierające jony glinu i wapnia stosowane w terapeutycznych lub nadmiernych ilościach mogą powodować zatwardzenie, które są czynnikiem zaostrzającym przebieg hemoroidów. Inne leki mogące nasilić lub stymulować problem zatwardzenia to inhibitory pompy protonowej stosowane w chorobie refluksowej i nadkwaśności żołądka, a także leki opioidowe (np. kodeina spowalnia perystaltykę jelit) oraz sole żelaza stosowane w anemii. Aby łatwiej poradzić sobie z zatwardzeniem, które może towarzyszyć hemoroidów sprawdź preparaty i leki na zaparcia.
Kiedy udać się do lekarza z hemoroidami?
Jeśli objawy w ostatnim czasie znacząco nasiliły się, leki bez recepty są nieskuteczne, znajdujesz się w grupie ryzyka - jesteś kobietą w ciąży z nadwagą i siedzącym trybem życia.
Jakie są inne objawy hemoroidów oprócz krwawienia z odbytu?
Warto pamiętać, że krwawienie z odbytu to możliwy objaw raka jelita grubego (dlatego w przypadku krwawienia warto wykonać badania na krew utajoną w kale i inne związane z diagnostyką w kierunku nowotworu jelita grubego). Oprócz tego chory odczuwa świąd, pieczenie, podrażnienie śluzówki odbytu, ból, dyskomfort podczas siedzenia, problemy z całkowitą defekacją (oddaniem stolca).
Jak wyglądają hemoroidy i choroba hemoroidalna?
Mają postać opuchniętych i obrzękniętych guzków krwawniczych. Obraz kliniczny tj. nasilenie i pula objawów żylaków odbytu może się nieco różnić w zależności od stopnia zaawansowania choroby.
Do jakiego lekarza udać się z hemoroidami?
W pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego. Kolejno m.in. do proktologa.
Od czego robią się hemoroidy?
Nie bez znaczenia jest siedzący tryb życia, dieta uboga w błonnik, ale również stan fizjologiczny jak ciąża, który predysponuje do ich wystąpienia. To również brak regularnego cyklu wypróżnień powiązany ze zwlekaniem oddania stolca. Za wystąpienie hemoroidów nie odpowiada 1, a wiele czynników.
Dlaczego hemoroidy swędzą?
Związane jest to z miejscowym stanem zapalnym. Podobnie można tłumaczyć uczucie pieczenia czy bólu. Obecność zapalenia wiąże się z występowaniem mediatorów stanu zapalnego, które odpowiadają za wymienione objawy i obecność krwi (zmniejsza się napięcie ścian naczyń i spada ich szczelność, a krew może się łatwiej przesączać).
Hemoroidy w ciąży — jak je złagodzić?
Hemoroidy w ciąży nie są niezwykłym i niespotykanym zjawiskiem. Wiele kobiet w okresie ciąży boryka się z nim. Można skorzystać z domowych metod jak nasiadówki z korą dębu lub stosować leki na hemoroidy odpowiednie dla kobiet w ciąży (np. Procto Glyvenol czopki i Procto Glyvenol krem).
Czy pojawienie się w stolcu ciemnej krwi oznacza hemoroidy?
Nie, może oznaczać krwawienie w górnej części przewodu pokarmowego, gdzie krew ulega "strawieniu", stąd pochodzi jej barwa. Dla hemoroidów typowa jest obecność szczególnie na początku jaśniejszej, a później nieco ciemniejszej krwi. Obecność ciemnej, a także smolistej krwi może oznaczać np. perforację w górnej części przewodu pokarmowego.
Z jaką choroba mogą być pomylone hemoroidy?
M.in. z przetoką, szczeliną odbytu (to tzw. rana w kanale odbytu), zapalenie zwieracza.
Bibliografia
- Hahn, J., Skoczyńska, A., & Starczewska, A. (2015). Checklist choroby wewnętrzne. Wrocław: MedPharm Polska.
- Latkowski, B., Lukas, W., & Godycki-Ćwirko, M. (2017). Medycyna rodzinna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
- Wallner, G., Dziki, A., & Dąbrowski, A. (2018). Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego. Lublin: Wydawnictwo Czelej.
- Lennecke, K., Hagel, K., Przondziono, K., Filipek, B., Orłowska, A., & Smolińska, M. (2018). Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób. Wrocław: MedPharm Polska.