Narkotyki, szczególnie te wciągane nosem, prowadzą do wyniszczenia całego organizmu. Dla wielu osób jednym z pierwszych pojawiających się problemów jest wieczny katar po narkotykach i sucha, podrażniona błona śluzowa. Pierwszy krok do regeneracji nosa po narkotykach, to próba odstawienia substancji psychoaktywnych. To jest jednak proces, który trwa jakiś czas. Co można stosować na zatkany nos po narkotykach? Jak wspomóc gojenie strupków w nosie? Co zrobić jeżeli powstanie dziura w nosie po narkotykach?
Zaparcia u dzieci i niemowląt - przyczyny, objawy, leczenie. Jak dieta pomaga na zatwardzenie u dzieci?
Regularne wypróżnianie jest bardzo ważne już od pierwszych dni życia. Oznacza ono, że przewód pokarmowy rozwija się prawidłowo i właściwie zachodzą procesy metaboliczne. Niestety podobnie jak u dorosłych, tak i u dzieci pojawia się problem zaparć. Jest on bardzo złożony, a u kilkulatków często ma podłoże psychologiczne. Co na zaparcia u dzieci jest skuteczne? Jak wspomóc malucha dietą i kiedy z problemem należy zgłosić się do lekarza?
- Czym są zaparcia u dzieci? Jak się objawiają?
- Zaparcia u dzieci – przyczyny
- Dieta i domowe sposoby na zaparcia u dzieci
- Zaparcia u niemowląt i starszych dzieci – dostępne preparaty
- Zaparcia u dzieci – kiedy z problemem zgłosić się do lekarza?
Czym są zaparcia u dzieci? Jak się objawiają?
O zaparciach mówimy wtedy gdy stolec oddawany jest rzadziej niż 2 razy w tygodniu oraz gdy wypróżnienie wiąże się z dużym wysiłkiem, a masa kałowa jest zbita. Podczas defekacji pojawia się ból, a wypróżnienie jest często niepełne.
Nic więc dziwnego, że maluch czując parcie stara się za wszelką cenę powtrzymać oddanie stolca. Zaciska pośladki i zastyga w bezruchu. Skutkuje to często ubrudzoną bielizną i przetrzymywaniem stolca, a nawet rozdrażnieniem u dziecka. Oczywiście kiedy utrudnione oddanie stolca trwa kilka dni maluch może skarżyć się również na ból brzuszka, który jest dodatkowo mocno wzdęty. Zwykle maluch nie ma również ochoty na jedzenie.
Zaparcia u niemowląt wyglądają nieco inaczej. Maluch karmiony piersią wypróżnia się kilka razy na dobę. Natomiast niemowlak, którego pożywienie stanowi mleko modyfikowane nawet co kilka dni. W jednym i drugim przypadku kiedy mama zaniepokojona jest dłuższym brakiem kupki, a do tego bobas jest niespokojny, rozdrażniony i płaczliwy warto skonsultować się z pediatrą i zgłosić mu problem z zaparciem. Rozwijający się przewód pokarmowy niemowlęcia wymaga bacznej obserwacji rodzica i częstszych konsultacji lekarskich.
Zaparcia u dzieci – przyczyny
Zaparcia o podłożu organicznym pojawiają się w wyniku m.in. alergii pokarmowych, niedoczynności tarczycy czy chorób neurologicznych. Z tego typu problemem zmaga się zaledwie kilka procent dzieci. W większości przypadków zaparcia u maluchów mają podłoże czynnościowe. Oznacza to, że nie mają one podłoża chorobowego. Problem najczęściej dotyczy dzieci między 2. a 4. rokiem życia, kiedy to dzieci uczą się samodzielnie wypróżniać korzystając z nocnika lub toalety.
Wśród głównych przyczyn zaparć wyróżnia się podłoże emocjonalne i błędy dietetyczne. Co dokładnie może powodować problemy z oddawaniem stolca u dzieci, szczególnie tych małych?
- niedojrzałość przewodu pokarmowego i związana z tym nieprawidłowa praca jelit,
- karmienie dziecka niewłaściwie przygotowanym mlekiem modyfikowanym, tj. zbyt duża ilość proszku, a za mało wody,
- zmiany w schemacie dnia i związany z tym stres,
- zbyt mała ilość pokarmów bogatych w błonnik (świeże warzywa i owoce),
- za mała podaż płynów,
- zbyt wczesne odpieluchowanie dziecka,
- niedawno przebyta biegunka,
- rozszerzanie diety dziecka,
- wstrzymywanie stolca, np. w przedszkolu.
Dieta i domowe sposoby na zaparcia u dzieci
Kiedy pojawia się zaparcie u dziecka najlepiej od razu wprowadzić zmiany w jego diecie. Chodzi głównie o wzbogacenie jej o świeże owoce i warzywa, które stanowią źródło błonnika. Warto przekonać malucha do jedzenia również innych wysokobłonnikowych produktów, jak płatki owsiane, kasze, makarony wieloziarniste i ciemne pieczywo czy suszone śliwki i morele.
Błonnik aby móc właściwie zadziałać w jelitach potrzebuje wody. Dlatego należy zadbać o odpowiednie nawodnienie dziecka. Dieta na zaparcia u dzieci powinna opierać się na wodzie, a także bezcukrowych kompotach, np. z jabłek oraz ziołowych lub owocowych herbatach. Należy unikać wysoko słodzonych soków i napojów, ponieważ mogą one zadziałać dodatkowo zapierająco. Dziecko nie powinno jeść również czekolady i kakao oraz innych słodyczy, a także bananów. Ograniczyć w diecie należy również zapierające kaszki, białe pieczywo, ryż i pszenny makaron.
Ważnym elementem w profilaktyce zaparć jest aktywność fizyczna. Codzienny ruch poprawia pracę jelit i warunkuje regularne wypróżnianie.
Istnieje również cała lista mikstur na zaparcia, po wypiciu których dziecko powinno łatwiej się wypróżnić. Zwykle opierają się one na naturalnych składnikach. Jednym z przykładów jest bez wątpienia woda z miodem na zaparcia u dzieci. Aby przygotować napój wystarczy rozpuścić łyżkę miodu w szklance letniej wody i pozostawić na noc. Dziecko powinno wypić miksturę na czczo, co znacznie usprawni pracę jego jelit. Podobnie działa napar z suszonych śliwek.
Tego typu mikstury nie sprawdzą się na zaparcia u niemowląt. Domowe sposoby mogą w ich przypadku ograniczać się do masażu brzuszka, ćwiczeń nóżkami (zginanie, kopanie), podawania wody lub owoców i warzyw u niemowląt powyżej 4. miesiąca życia.
Z zaparciami u dzieci warto walczyć od razu. Bagatelizowanie problemu może skutkować przewlekłymi zaparciami, których leczenie może trwać miesiącami.
Zaparcia u niemowląt i starszych dzieci – dostępne preparaty
Należy zwrócić uwagę, że wiele środków przeczyszczających stosowanych u dorosłych jest przeciwwskazana u dzieci. Są to głownie leki na zaparcia działające drażniąco na jelita (bisacodyl, senes). Jakie preparaty są wskazane na zatwardzenie dla dzieci?
- Makrogole na zaparcia – środki pierwszego rzutu w leczeniu i profilaktyce zaparć. Nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego i nie podlegają fermentacji w jelicie, więc są bardzo bezpieczne i można je stosować długotrwale nawet u niemowląt od 6. miesiąca życia. Są to związki osmotycznie czynne – upłynniają masy kałowe i pobudzają perystaltykę jelit. Makrogole występują w formie saszetek z proszkiem do rozpuszczenia w wodzie lub soku oraz w postaci syropu.
- Laktuloza - syrop na zaparcia dla dziecka – działa podobnie jak makrogole, tj. upłynnia masę kałowa i pobudza perystaltykę. Nie mniej jednak fermentuje w jelitach, więc podczas jej stosowania mogą pojawić się wzdęcie. Syrop na zaparcia z laktulozą nadaje się do długotrwałego stosowania. Jest lubiany przez dzieci ze względu na swój słodki smak. Wpływa korzystnie ma mikroflorę jelit. Przeciwwskazaniem do zastosowania laktulozy jest nietolerancja laktozy.
- Glicerynowe czopki na zaparcia dla dzieci – bezpieczne są tylko w przypadku doraźnego stosowania. Glicerynowy czopek na zaparcia dla dzieci rozpuszcza się do płynnej gliceryny, która działa poślizgowo, a także pobudza perystaltykę jelita grubego. Po zastosowaniu czopka wypróżnienie może nastąpić już po 15 minutach. Czopki glicerynowe dla dzieci nie wpływają na konsystencję masy kałowej.
- Wlewki doodbytnicze dla dzieci – stosuje się je wyjątkowo, zwykle u dzieci powyżej 3. roku życia, chociaż uznane są za bardzo skuteczne. Wlewki u dzieci mogą być wykonane z parafiny, soli fizjologicznej lub hipertonicznego roztworu fosforanów. Upłynniają stolec i pobudzają ruchy defekacyjne. Niektóre wlewki zwierają dodatkowe składniki, np. miód, który łagodzi stan zapalny wywołany zalegającą w jelicie twardą masą kałową.
- Płynna parafina – można ją stosować jedynie krótkotrwale ze względu na ryzyko zaburzeń gospodarki wodno - elektrolitowej. Upłynnia masy kałowe i powleka błonę śluzową jelit. Nie wchłania się z przewodu pokarmowego do krwi.
- Krople z pikosiarczanem sodu – w wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się stosowanie pikosiarcznu sodu, środka drażniącego śluzówkę jelit, u dzieci powyżej 4. roku życia. Zwiększa on ruchy perystaltyczne oraz napływ wody i elektrolitów do światła jelita.
Leczenie zaparć to proces długotrwały, więc jeśli dzięki zastosowanym lekom na zaparcia, ale też zmianie diety i regularnej aktywności fizycznej, uda się uzyskać regularność wypróżnień należy prowadzić farmakoterapię podtrzymującą. Do tego celu najlepiej nadają się makrogole i laktuloza. Ich odstawianie również należy przeprowadzać stopniowo.
Specjaliści zalecają stosowanie laktulozy lub makrogoli na zaparcia dla dzieci nawet przez kilka miesięcy. W innym wypadku istnieje ryzyko nawrotu problemu.
Zaparcia u dzieci – kiedy z problemem zgłosić się do lekarza?
Jeśli zaparcie u dziecka pojawia się sporadycznie to zmiana diety, więcej ruchu i ewentualnie zastosowanie dostępnych bez recepty preparatów na zaparcia powinny pomóc i zażegnać problem. Niestety w wielu przypadkach zdarza się tak, że problem zaparć u dzieci i wychodzenie z niego to proces długotrwały. Dlatego nawracające zaparcia zawsze powinny zostać skonsultowane z lekarzem, który wskaże dalsze kroki postępowania.
Istnieje również szereg niepokojących objawów dodatkowych, które mogą towarzyszyć zaparciom i wskazują na natychmiastową interwencję lekarską. Należą do nich m.in.:
- w przypadku noworodków – opóźnione wydalanie smółki,
- bóle brzucha,
- wymioty,
- gorączka,
- krew w stolcu,
- utrata masy ciała,
- nadmierne wzdęcia,
- hemoroidy,
- wypadanie odbytnicy,
- ból i osłabienie kończyn dolnych.
Jest wiele preparatów i leków na zaparcia dla dzieci. Nie mniej jednak ich stosowanie to nie wszystko. Ważna jest wysokoresztkowa dieta, odpowiednia ilość wody i ruch. Zdrowy styl życia nie tylko wspiera rozwój i odporność dziecka, ale także jego metabolizm. Warto o tym pamiętać od najmłodszych lat. Wychodzenie z zaparć to długotrwały proces wymagający wiele pracy i cierpliwości ze strony rodziców. Nic więc dziwnego, że lepiej mu zapobiegać.
Bibliografia:
- Reich M., Iwańczak B.; Analiza najczęstszych przyczyn i objawów przewlekłych zaparć u dzieci; Przegląd Gastroenterologiczny 2010; 5 (6): 349–355; DOI: 10.5114/pg.2010.18479.
- Czerwionka-Szaflarska M., Romańczuk B.; Postępowanie w zaparciu czynnościowym stolca u dzieci i młodzieży; Forum Medycyny Rodzinnej 2008; 2(5): 349–357.
- Gaweł E., Romańczuk B.; Zaparcia u dzieci – standardy terapeutyczne; Lekarz POZ 2021; 4: 309-312.