Pochwę kolonizuje ogromna ilość drobnoustrojów, które utrzymują w niej odpowiednie warunki i chronią przed rozwojem infekcji. Czasami, ich ilość i wzajemny stosunek ulega zaburzeniu. Może skutkować to rozwojem zapalenia pochwy. Jak objawia się grzybicze, a jak bakteryjne zapalenie pochwy? Jakie leki bez recepty można zastosować i kiedy konieczna jest wizyta u ginekologa?
Zakażenie pochwy - częsta przypadłość kobieca
Niemalże każda kobieta doświadczy w ciągu życia przynajmniej raz zapalenia pochwy. Objawy które mogą wówczas wystąpić to przede wszystkim upławy, zaczerwienienie sromu, świąd pochwy i sromu, obrzęk i ból podczas oddawania moczu. Infekcje intymne mogą też przebiegać bezobjawowo, co znacznie utrudnia ich zdiagnozowanie. W zależności od rodzaju drobnoustrojów, który stanowi przyczynę choroby, inne jest jej leczenie. Łatwo jest również pomylić objawy infekcji pochwy z alergią skórną lub podrażnieniem. Leczenie zapalenia pochwy należy wprowadzić jak najszybciej po zauważeniu pierwszych symptomów. Brak terapii lub dobranie niewłaściwych leków nie tylko znacząco zaburza komfort życia kobiet, ale również stwarza ryzyko pojawienia się groźnych dla zdrowia powikłań. Tymczasem dostępne są skuteczne leki na zapalenie pochwy, dzięki którym można w stosunkowo krótkim czasie pozbyć się infekcji.
Zapalenie pochwy - przyczyny
W mikroflorze pochwy (obecnie określanej jako mikrobiota pochwy) znajduje się mnóstwo drobnoustrojów. W prawidłowych warunkach, u zdrowych kobiet, pozostają one w stanie równowagi. Najważniejsze spośród nich są pałeczki kwasu mlekowego. Ich odpowiednia ilość chroni przed zaburzeniem flory bakteryjnej pochwy i pojawieniem się infekcji intymnej. Bakterie kwasu mlekowego utrzymują odpowiednie środowisko w pochwie. Produkują substancje, które zapobiegają rozwojowi patogennych bakterii. Do zapalenia pochwy dochodzi wtedy, gdy mikrobiota ulega zaburzeniu. Nadmiernie rozwijają się wówczas drobnoustroje chorobotwórcze, zapoczątkowując infekcję intymną.
Stan zapalny sromu i pochwy ma różne przyczyny. Na rozwój infekcji wpływają takie czynniki jak:
- zmiany hormonalne - zanikowe zapalenie pochwy, do którego najczęściej dochodzi u kobiet po menopauzie zwiększa ryzyko pojawienia się zapalenia pochwy,
- zmiany pH pochwy - dochodzi do nich np. podczas menstruacji, a także pod wpływem przyjmowania antybiotyków,
- niedostateczna lub nadmierna higiena miejsc intymnych,
- palenie papierosów,
- częsta zmiana partnerów seksualnych.
Nie bez znaczenia są również predyspozycje genetyczne. U części kobiet zapalenie pochwy ma charakter nawracający i może obniżać jakość życia. Wpływ na rozwój infekcji ma także stan immunologiczny kobiety. Im silniejszy jest układ odpornościowy, tym mniejsze ryzyko infekcji.
Zapalenie pochwy - objawy
Infekcja pochwy - objawy które mogą się pojawić różnią się w zależności od rodzaju patogenu, który wywołał chorobę. Jeśli dolegliwości występują po raz pierwszy, zawsze wskazana jest wizyta u ginekologa. Nie należy wówczas przyjmować leków na stan zapalny pochwy bez recepty na własną rękę. Jedynie kobiety, które w przeszłości miały zdiagnozowany konkretny rodzaj infekcji intymnej i ponownie obserwują u siebie te same objawy, mogą początkowo leczyć się samodzielnie.
Stan zapalny pochwy - objawy mogą różnić się w zależności od tego, jaki rodzaj patogenów wywołał infekcję. Pojawiające się symptomy nie zawsze mają duże nasilenie. Warto więc uważnie obserwować swój organizm, a w razie pojawienia się jakichkolwiek niepokojących, nietypowych objawów, zgłosić się do ginekologa.
Bakteryjne zapalenie pochwy - objawy
Zaburzenia we florze bakteryjnej pochwy prowadzą do rozwoju bakteryjnej waginozy (bakteryjnego zapalenia pochwy). Jest to najczęstszy rodzaj infekcji intymnych u kobiet. Pod wpływem różnych czynników dochodzi do zmniejszenia stężenia pałeczek kwasu mlekowego w pochwie i jednoczesnego zwiększenia liczebności bakterii beztlenowych. Rozwija się beztlenowe zapalenie pochwy, które może wywołać takie objawy jak:
- obfite, jednorodne, białawe upławy o rybim zapachu,
- zaczerwienienie sromu,
- świąd i pieczenie - nie są częstymi dolegliwościami i występują jedynie u stosunkowo niewielkiego odsetka kobiet.
Na przestrzeni ostatnich lat coraz więcej mówi się o zapaleniu pochwy wywołanym przez bakterie tlenowe. Liczebność bakterii kwasu mlekowego również ulega obniżeniu, ale zwiększa się wówczas ilość kolonii bakterii tlenowych (najczęściej Streptococcus grupy B, Enterococcus spp. i Escherichia coli). Objawy zapalenia pochwy są w tym przypadku nieco inne niż przy typowej bakteryjnej waginozie:
- żółtawe upławy o gnilnym zapachy, które mogą lecz nie muszą być obfite,
- obrzęk i zaczerwienienie pochwy,
- ból i pieczenie pochwy,
- świąd pojawia się częściej niż przy waginozie bakteryjnej, ale również nie jest typowym objawem tego rodzaju infekcji intymnej.
Zgodnie z szacunkami, nawet u co drugiej kobiety, bakteryjne zapalenie pochwy może przebiegać bezobjawowo.
Grzybicze zapalenie pochwy - objawy
Grzybicze zapalenie pochwy jest drugim co do częstości występowania rodzajem infekcji intymnych. U kobiet zauważalne jest zaczerwienienie, a często również biały nalot w okolicy warg sromowych. Częstym objawem jest świąd. Może pojawić się też ból sromu i pochwy. Upławy mają serowatą konsystencję.
Inne rodzaje infekcji pochwy i ich objawy
Znacznie rzadziej rozwija się wirusowe zapalenie pochwy, a także infekcje powodowane przez pierwotniaki lub inne patogeny. Pojawienie się brodawek na narządach intymnych, pienistej wydzieliny z pochwy lub innych niepokojących objawów zawsze powinno skłaniać kobietę do wizyty u ginekologa.
Co na zapalenie pochwy stosować?
Leki na bakteryjne zapalenie pochwy lub grzybicę narządów intymnych są częściowo dostępne bez recepty. Przy infekcji pochodzenia bakteryjnego, można zastosować globulki dopochwowe Albothyl. W ich składzie znajduje się polikrezulen, który posiada właściwości przeciwbakteryjne. Globulkę umieszcza się w pochwie przed położeniem się spać. Kuracja powinna trwać do momentu ustąpienia objawów, lecz nie dłużej niż 9 dni. Poza tym, można wspomagająco stosować również preparaty probiotyczne, które wzbogacają mikrobiotę pochwy w pałeczki kwasu mlekowego. Może być to probiotyk doustny LaciBios Femina, Trivagin lub kapsułki dopochwowe Lactovaginal. Infekcje bakteryjne mogą wymagać zastosowania antybiotyku. O tym jednak decyduje już tylko lekarz.
Bakteryjne zapalenie pochwy - leki bez recepty przeznaczone są najczęściej dla osób dorosłych. Mają postać globulek lub kapsułek dopochwowych, które wprowadza się do pochwy przed snem.
Leki na stan zapalny pochwy wywołany infekcją grzybiczą zawierają substancje przeciwgrzybicze. Można zastosować dopochwowy preparat z klotrimazolem, który od niedawna dostępny jest bez recepty. Klotrimazol znajduje się np. w leku Canesten. W opakowaniu znajduje się 1 kapsułka dopochwowa, którą również należy aplikować do pochwy przed snem. Alternatywą są leki na grzybicę pochwy z flukonazolem. Są one zalecane również w przypadku nawracających infekcji intymnych. Flukonazol wykazuje szerokie spektrum działania i jest skuteczny w leczeniu infekcji powodowanych zarówno przez drożdżaki, jak i dermatofity. Działa też przeciwbakteryjnie. Substancja ta znajduje się w kapsułkach dopochwowych Gynoxin. Gynoxin Optima przeznaczony jest do 3-dniowej kuracji, a Gynoxin Uno wystarczy zastosować tylko raz.
W leczeniu zapalenia pochwy w pierwszej kolejności zaleca się właśnie preparaty miejscowe. Działają one bezpośrednio w miejscu infekcji, a dodatkowo powodują mniej działań niepożądanych w stosunku do doustnych leków przeciwbakteryjnych lub przeciwgrzybiczych. Niemniej jednak, w pewnych sytuacjach, lekarz może zadecydować o wprowadzeniu do terapii preparatów doustnych. Leki te znalazły zastosowanie również u kobiet, zmagających się z częstymi nawrotami grzybiczego zapalenia pochwy (czasem określane jako przewlekłe zapalenie pochwy).
Stan zapalny pochwy - jak mu zapobiegać?
Infekcje pochwy występują powszechnie i trudno jest im całkowicie zapobiegać. Warto jednak poznać kilka sposób, które zmniejszają ryzyko pojawienia się zapalenia pochwy i nawrotu zakażenia:
- infekcja pochwy wymaga wdrożenia skutecznego leczenia - zbyt wczesne zakończenie terapii może skutkować nawrotem infekcji,
- jeśli partner seksualny zmaga się z infekcją intymną należy powstrzymać się z kontaktami intymnymi do czasu całkowitego wyleczenia choroby,
- kobiety z nawracającymi infekcjami pochwy mogą stosować probiotyki ginekologiczne,
- należy pamiętać o zasadach higieny intymnej - podmywać należy się raz dziennie, a podczas menstruacji dwa razy dziennie. Do podmywania można wykorzystać jedynie wodę lub łagodne środki myjące,
- odczuwając suchość pochwy (np. podczas menopauzy) można przywrócić odpowiedni poziom nawilżenia błony śluzowej przy pomocy preparatów dopochwowych z kwasem hialuronowym np. żelu Mucovagin lub globulek Cicatridina,
- warto nosić nieuciskającą bieliznę wykonaną z przewiewnego materiału,
- spanie bez bielizny zapewnia miejscom intymnym dostęp do powietrza i zmniejsza ryzyko pojawienia się infekcji intymnej.
Dostępność leków na infekcje intymne bez recepty powoduje, że wiele kobiet próbuje samodzielnie leczyć zapalenie. Samoleczenie może być skuteczne, o ile prawidłowo rozpozna się rodzaj infekcji i dobierze odpowiedni lek. Znając objawy bakteryjnego i grzybiczego zapalenia pochwy, łatwiej można je rozpoznać. Jeśli mimo wprowadzenia leczenia, objawy nie ustępują, konieczna jest wizyta u ginekologa. Nieprawidłowo leczone infekcje intymne mogą prowadzić do pojawienia się powikłań.
Bibliografia:
- Reroń A., Trojnar-Podleśny M., Vaginitis and cervicitis - still current issues, Gin Prakt, 2004, 12, 3, 10-17.
- Romanik M., Wieja-Wojciechowska A., Gayane M., Zapalenie pochwy powodowane przez bakterie tlenowe - problemy diagnostyki i leczenie, Ginekol Pol, 2007, 78, 488-491.
