Narkotyki, szczególnie te wciągane nosem, prowadzą do wyniszczenia całego organizmu. Dla wielu osób jednym z pierwszych pojawiających się problemów jest wieczny katar po narkotykach i sucha, podrażniona błona śluzowa. Pierwszy krok do regeneracji nosa po narkotykach, to próba odstawienia substancji psychoaktywnych. To jest jednak proces, który trwa jakiś czas. Co można stosować na zatkany nos po narkotykach? Jak wspomóc gojenie strupków w nosie? Co zrobić jeżeli powstanie dziura w nosie po narkotykach?
Zaburzenia snu i bezsenność - co to jest, objawy, leczenie, przyczyny
Problemy ze snem dotyczą zarówno osób dorosłych, jak również dzieci i młodzieży. Szacuje się, że nawet połowa światowej populacji cierpi na bezsenność. Leczenie bezsenności powinno być dobrane indywidualnie po wcześniejszym ustaleniu jej przyczyny. Ważne są nie tylko środki farmakologiczne, ale również właściwa higiena snu. Złożone podejście do problemu pozwoli skutecznie zwalczyć bezsenność i poprawić codzienne funkcjonowanie.
- Bezsenność- co to jest? Czym są zaburzenia snu?
- Zaburzenia snu, bezsenność- przyczyny
- Bezsenność- objawy
- Domowe sposoby na bezsenność
- Jak leczyć bezsenność?- zioła i leki nasenne
- Leki nasenne dostępne bez recepty
- Leki nasenne na receptę
- Preparaty ziołowe o działaniu uspokajającym
Bezsenność- co to jest? Czym są zaburzenia snu?
Bezsenność związana jest z zaburzeniami snu o różnym charakterze. Są to zarówno problemy z zasypianiem, częste wybudzanie się, jak również zbyt wczesne budzenie się. Generalnie sen nie przynosi odpoczynku, jest on "złe jakości" więc funkcjonowanie w ciągu dnia jest mocno utrudnione.
Bezsenność klasyfikuje się jako schorzenie, gdy do zaburzeń snu dochodzi co najmniej trzy razy w tygodniu przez co najmniej miesiąc, a w ciągu dnia pojawiają się objawy związane z nieprzespaną nocą. Zaburzają one zarówno sprawność motoryczną, jak i funkcjonowanie społeczne.
W zależności od czasu trwania problemy ze snem można podzielić na:
-
bezsenność przygodna- pojawia się jedynie od czasu do czasu i trwa zaledwie kilka dni,
-
bezsenność krótkotrwała- problem utrzymuje się nie dłużej niż 3 miesiące,
-
bezsenność przewlekła (chroniczna bezsenność)- zaburzenia utrzymują się ponad 3 miesiące zwykle w związku z chorobami układu nerwowego, somatycznego lub dolegliwościami bólowymi.
Nie zawsze nieprzespana noc oznacza bezsenność. Niekiedy ze względu na chorobę, towarzyszące nam emocje czy też stres śpimy gorzej. Problem zaczyna się gdy z powodu niedoboru snu zaczynamy odczuwać nieprzyjemne dolegliwości. Gdy problem pojawia się sporadycznie warto przeanalizować własne zwyczaje związane ze snem. Bezsenność przewlekłą powinno zdiagnozować się u psychiatry. Ważne jest również wykonanie szeregu badań, aby wykluczyć choroby, które mogą współwystępować z bezsennością. Są to zarówno testy z krwi sprawdzające ogólny stan zdrowia pacjenta, EKG oraz pulsoksymetria, jak i diagnostyka ośrodkowego układu nerwowego w której wykorzystywana jest encefalografia (EEG).
Zaburzenia snu, bezsenność- przyczyny
Przyczyny bezsenności mogą być różne. Niewątpliwie bardzo ważne jest jej ustalenie. Pozwoli to na skuteczne i właściwe leczenie bezsenności. Zdarza się też że nie ma wyraźnej przyczyny bezsenności. Mówi się wtedy o bezsenności idiopatycznej. Kłopoty ze snem mogą wywołać również:
- zaburzenia rytmu okołodobowego,
- niewłaściwa higiena snu,
- nadmiar stresu,
- emocje związane z trudną sytuacją życiową,
- zmiana strefy czasowej.
Wszystkie powyższe określane są mianem- bezsenność pierwotna.
Bezpośrednią przyczyną bezsenności mogą być także różnego rodzaju choroby somatyczne, neurologiczne oraz zaburzenia psychiczne. Do przyczyn bezsenności wtórnej zalicza się:
- choroba Parkinsona,
- bezdech senny,
- choroby autoimmunologiczne,
- zaburzenia lękowe,
- depresja,
- nadczynność tarczycy,
- przerost prostaty,
- nadciśnienie tętnicze,
- choroby nerek,
- niewydolność serca,
- zespół niespokojnych nóg,
- choroby naczyniowe mózgu.
Bezsenność powodują uzależnienia. Nadużywanie alkoholu i substancji psychoaktywnych może generować problem utrzymania snu i kłopot z zaśnięciem. Podobnie jak stosowanie niektórych leków oraz preparatów z kofeiną, guaraną, a nawet żeń-szeniem.
Krótkotrwałe, pierwotne zaburzenia snu leczy się zwykle zmieniając higienę snu i ewentualnie wprowadzając wspomagające leczenie farmakologiczne. Natomiast gdy skrócenie czasu snu i obniżenie jego jakości spowodowane jest innym schorzeniem, lekami lub używkami należy najpierw wyeliminować lub wyleczyć pierwotny problem. Właśnie dlatego tak ważne jest ustalenie przyczyny bezsenności.
Bezsenność- objawy
Trudności z zasypianiem, zbyt krótki całkowity czas snu, problem z utrzymaniem snu, odpoczynek nocny nie daje regeneracji- to najczęstsze objawy bezsenności, które zgłaszają pacjenci. Pod uwagę bierze się częstotliwość i czas trwania objawów oraz wpływ zaburzeń snu na jakość życia. Bezsenność w ciągu dnia może powodować m.in.:
- nadmierną senność,
- problemy z pamięcią i koncentracją, obniżenie zdolności intelektualnych,
- zwiększoną nerwowość,
- obniżenie nastroju,
- złe samopoczucie,
- zwiększone napięcie mięśniowe,
- ból głowy,
- pogorszenie jakości życia seksualnego, obniżenie libido,
- spadek energii,
- objawy gastryczne.
Bezsenność nie tylko stanowi objaw zaburzeń psychicznych, ale też może no nich prowadzić. Jeśli organizm na skutek braku snu nie może się zregenerować znacznie zwiększa się ryzyko rozwoju chorób somatycznych, głownie w obrębie układu sercowo- naczyniowego. Spada też odporność organizmu i znacznie zwiększa się skłonność do infekcji.
Domowe sposoby na bezsenność
Wiele osób zadaje sobie pytanie co na bezsenność warto zastosować, jakie podjąć działania, zanim zacznę stosować leki nasenne? Bardzo duże znaczenie ma to gdzie, jak i kiedy śpimy. Warto dobrze zastanowić się nad jakością własnego snu. Na co zwrócić uwagę ustalając zasady właściwej higieny snu?
- łóżko powinno służyć do spania, nie staraj się spożywać w nim posiłków, oglądać telewizji, a nawet czytać,
- nie zmuszaj się do spania, inaczej niemożność zaśnięcia wywoła zdenerwowanie,
- przestrzegaj rytmu- kładź się wieczorem i wstawaj rano zawsze o tej samej porze,
- wyeliminuj z sypialni czynniki przeszkadzające w zaśnięciu, m.in. zegar i telewizor,
- unikaj drzemek w ciągu dnia,
- nie spożywaj posiłku przed snem, przede wszystkim ciężkostrawne potrawy utrudniają zasypianie,
- pamiętaj o regularnej aktywności fizycznej, najlepiej jednak wykonywać ćwiczenia popołudniem, nie zaś wieczorem,
- zrezygnuj z papierosów, kofeiny i alkoholu, mimo że ta ostatnia używka pomaga zasnąć to jednak znacznie pogarsza jakość snu,
- wieczorami unikaj niebieskiego światła emitowanego przez ekran telewizora, tableta czy smartfona,
- miej na uwadze, że biorąc chłodny prysznic przed pójściem spać możesz mieć trudność z zaśnięciem,
- kładź się w wygodnym łóżku, w wywietrzonej i zaciemnionej sypialni.
Warto przed snem wyciszyć emocje. Jest to ważne szczególnie gdy bezsenność spowodowana jest nadmiernym stresem. W poprawie jakości i utrzymaniu snu pomocna może okazać się technika kontroli bodźców (opierająca się na założeniu, że pacjent boi się kłaść do łóżka, ponieważ ma obawy że nie zaśnie), technika relaksacyjna oraz każda inna terapia poznawczo-behawioralna. Pozwalają one ma modyfikację nawyków, bodźców, zachowań oraz dokonanie przez pacjenta pewnych odkryć, a co za tym idzie zmianę w sposobie myślenia.
Jak leczyć bezsenność?- zioła i leki nasenne
Problemy zaburzeń snu są na tyle powszechne, że na rynku spotkać można wiele rodzajów leków nasennych. W leczeniu bezsenności oprócz środków farmakologicznych równolegle stosuje się również techniki poznawczo- behawioralne. Samo wprowadzenie leków nasennych nie zawsze rozwiązuje problem. Oczywiście choroby przebiegające z bezsennością za podstawę terapii mają leczenie schorzenia pierwotnego. Jakie preparaty najczęściej stosuje się w leczeniu zaburzeń snu?
Leki nasenne dostępne bez recepty
Do tek grupy zalicza się melatonina oraz od niedawna dostępna bez recepty doksylamina (np. Dorminox). Melatonina jest to hormon odpowiedzialny za rytm dnia i nocy. Jego wytwarzanie wzrasta po zmroku, a ilość w organizmie obniża się wraz z upływem lat. Między innymi dlatego seniorzy częściej niż osoby młode skarżą się na problemy z zasypianiem. Leki na sen z melatoniną rekomendowane są dla osób z rozregulowanym zegarem biologicznym (praca zmianowa, zmiana stref czasowych) oraz kobiet i mężczyzn po 50. roku życia.
Doksylamina natomiast to typowy lek nasenny, który pozwala zasnąć już w 30 minut od zastosowania. Bez ordynacji lekarskiej nadaje się jedynie do krótkotrwałego stosowania. Pomaga zarówno w zasypianiu, jak i poprawia długość i jakość snu.
Leki nasenne na receptę
W przypadku przewlekłej bezsenności, która uniemożliwia funkcjonowanie w ciągu dnia, wskazane jest stosowanie leków nasennych dostępnych tylko i wyłącznie na podstawie recepty lekarskiej. Są to bowiem silne środki, które stosowane bez kontroli mogą powodować uzależnienia. Jednymi z najpopularniejszych leków na sen są tzw. niebenzodiazepinowe leki nasenne (Z-drugs: zopiklon, zolpidem, zaleplon). Oprócz działania nasennego dają również inne efekty w ośrodkowym układzie nerwowym, m.in. działanie przeciwlękowe, sedatywne, uspokajające.
Preparaty ziołowe o działaniu uspokajającym
Zioła stosowane w profilaktyce oraz leczeniu bezsenności dostępne są zarówno w postaci tabletek i kapsułek doustnych, jak również ziołowych herbatek oraz ziół sypkich do wykonania naparów. Głównie wykorzystuje się ziołowe leki uspokajające działające wyciszająco i zmniejszające napięcie nerwowe. Są to głównie:
-
korzeń kozłka lekarskiego,
-
szyszki chmielu,
-
liść melisy.
Do leczenia bezsenności wywołanej stresem i nadmiernym napięciem oprócz ziół wykorzystuje się również magnez. Pierwiastek ten działa kojąco na układ nerwowy i wspomaga jego funkcjonowanie. Preparaty z magnezem warto stosować wieczorem. Efekty przyniesie ich regularna suplementacja. Popularną w ostatnim czasie rośliną przysposabiającą organizm do walki ze stresem jest ashwagandha. Coraz częściej spotkać można ją w preparatach na nerwy i na sen.
Bezsenność może mieć związek z zaburzeniami psychicznymi lub somatycznymi, ale najczęściej to nadmiar stresu i niehigieniczny tryb życia pacjenta powodują zaburzenia senne. Należy pamiętać, że w czasie snu organizm się regeneruje, a jego niedobór skutkuje złym samopoczuciem i w zasadzie uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Zanim jednak przejdzie się do leczenia farmakologicznego bezsenności należy pamiętać o domowych sposobach, zmianie nawyków oraz uzupełnieniu diety w magnez i zioła uspokajające.
Bibliografia:
-
Bidzan L; Zaburzenia snu w wieku podeszłym; Geriatria 2011; 5: 34-40.
-
Grabska-Kobyłecka I., Nowak D.; Sen, bezsenność i jej leczenie – krótki przegląd aktualnej wiedzy ze szczególnym uwzględnieniem ziołolecznictwa; Pediatr Med Rodz 2014, 10 (3): 270–227.
-
Janoska-Jaździk M.; Nowe leki w leczeniu bezsenności– eszopiklon; Gabinet Prywatny 2021; 28, 3 (276): 5-10.