Leki na żylaki i niewydolność żylną
Leki na żylaki to mocno zróżnicowana grupa leków pod względem składu, ale również formy - zależnie od objawów stosuje się produkty w postaci żeli, kremów. Niekiedy jednak problem niewydolności jest bardziej rozległy i podstawą jest leczenie doustne (nie wyklucza ono jednak stosowania miejscowych produktów). Składników w przypadku tej grupy leków jest kilka - znajdziemy je również w połączeniach ze składnikami opisanymi dalej, ale nie tylko. Zależnie od zaawansowania niewydolności i żylaków zasadne jest leczenie produktami bez recepty, jednak niekiedy lekarz może zaplanować leczenie z wykorzystaniem leków na receptę na żylaki.
Leki na żylaki z diosminą - różne dawki
Przykładowe tabletki na żylaki to produkty z diosminą, która jest rodzajem flawonoidu. Zależnie od potrzeb dostępne są następujące dawki (w przeliczeniu na tabletkę):
- 1000 mg - dawkowanie zwykle raz dziennie (wyjątek - istnieje osobny schemat, jeśli lek ten wykorzystywany jest w łagodzeniu zaostrzenia żylaków odbytu - patrz hemoroidy i jak leczyć hemoroidy),
Przykładowe leki: Diohespan MAX 1000 mg tabletki i Diohespan MAX saszetki, Diosminex MAX, Aflavic MAX, DIH MAX.
- 500 mg - dawkowanie to zwykle rano i wieczorem po 1 tabletce (i ten sam wyjątek dla zaostrzeń choroby hemoroidalnej),
Przykładowe leki: DIH, Diosminex.
- 600 mg - dawka dzienna to 1 tabletka. Leki te również stosuje się w większych dawkach w łagodzeniu żylaków odbytu.
Przykładowe leki: Phlebodia, Aflavic Comfort.
Ruszczyk (myszopłoch) z hesperydyną na naczynia krwionośne
To często spotykane połączenie. Trudno szukać samego ruszczyka - najczęściej występuje on w połączeniu z innymi składnikami. Szukając produktu na żylaki natkniemy się zatem na ruszczyk, hesperydynę i co jeszcze? Dużo zależy od preparatu, który ostatecznie wpadnie Nam w ręce.
Jednym z przykładów jest Cyclo 3 Fort - lek bez recepty, którego podmiotem jest Pierre Fabre, a sama firma zasłynęła z dermokosmetycznych propozycji jak Avene, A-Derma, Ducray, Klorane i pielęgnacji zębów i jamy ustnej pod marką Elgydium. Co oprócz ruszczyka, hesperydyny (w postaci metylochalkonu) znajdziemy w produkcie Cyclo 3 Fort? Jest to witamina C. W przypadku leczenia żylaków dawka dzienna to 2-3 kapsułki w dawkach podzielonych. Zwiększone dawki przy hemoroidach w określonych schemacie.
Najbardziej zbliżonym pod względem składników jest Cyclovena - produkt zarejestrowany jako suplement diety. Inne przykłady to Maxi3Vena, Cyclomax, Detramax Plus. Wymienione produkty to również suplementy diety. Zatem składnikiem tych produktów jest na pewno ruszczyk, najczęściej też hesperydyna, ale reszta składników jest nieco bardziej zróżnicowana.
Porównanie suplementów diety, których składniki wspierają krążenie żylne
| składniki |
Detramax Plus |
Cyclomax |
Maxi3Vena |
Detramax* |
| ekstrakt z ruszczyka |
tak, standaryzowany na ruskogeninę
(135 mg, w tym 6,7 mg)
|
tak, standaryzowany na ruskogeninę
(150 mg, w tym ≥ 7,5 mg)
|
tak, ale bez standaryzacji
(150 mg)
|
nie
|
| hesperydyna |
tak
44,5 mg
|
tak, jako metylochalkon
150 mg
|
tak, to element ekstraktu z pomarańczy gorzkiej
(158 mg w tym 150 mg)
|
tak
44,5 mg
|
| diosmina |
tak
400,5 mg
|
nie |
nie |
tak
400,5 mg
|
| ekstrakt z pestek winogron |
tak, standaryzowany na proantocyjanidyny
158 mg w tym 150,1 mg
|
nie |
nie |
tak, standaryzowany na proantocyjanidyny
158 mg w tym 150,1 mg
|
| witamina C |
tak, 80 mg
|
tak, 100 mg
|
tak, 100 mg
|
tak, 80 mg
|
| ekstrakt z liści winorośli właściwej |
nie |
tak, 25 mg
|
nie |
tak, 168 mg
|
| zalecana dzienna dawka do spożycia |
1-2 tabletki |
1 kapsułka
|
1 kapsułka |
2 x 1 tabletka
|
*Detramax bez ruszczyku znalazł się celowo w tym zestawieniu ze względu na podobieństwo do Detramax Plus.
Na co warto zwrócić uwagę?
- Detramax Plus i Detramax posiada zmikronizowaną frakcję flawonoidową 90:10 (diosmina:hesperydyna)
- Cyclomax ma wspólny składnik jak Cyclo 3 Fort - metylochalkon hesperydyny
- Maxi3Vena nie ma określonej ilości ruskogeniny względem dziennej porcji, ale hesperydyna pochodzi z gorzkiej pomarańczy.
Ostatni wierz tabeli, to podsumowanie zalecanego dziennego spożycia.
Wyciąg z kasztanowca, escyna, eskulina na niewydolność krążenia
Częstym składnikiem wśród produktów jest kasztanowiec, który stosuje się w doustnie, ale obecny jest w produktach "do smarowania". Wybór typowych produktów z kasztanowców ogranicza się właściwie tylko do leków. W kwestii doustnych przetworów z kasztanowca wymienić trzeba:
- Esceven - 1 tabletka to wyciąg z kasztanowca w ilości 167 mg . Dawka dobowa 3 tabletki, 1-1-1.
- Venescin - 1 tabletka to 25 mg wyciągu suchego z nasion kasztanowca, gdzie zawartość saponin to ok. 22% w przeliczeniu na escynę. Oprócz tego obecny jest rutozyd (15 mg) i eskulina (0,5 mg). Dawka dobowa 6 tabletek w dawkach podzielonych.
- Venescin Forte - 1 tabletka to 100 mg wyciągu suchego z nasion kasztanowca, gdzie saponiny to 22% w przeliczeniu na escynę. Obecny jest również rutozyd (60 mg). Od 3 do 6 tabletek na dobę (3 x 1-2 tabletki).
Innym produktem, ale typowo z kasztanowcem jest Intractum Hippocastani, który jest alkoholowym wyciągiem z niedojrzałych owoców kasztanowca - dla tych co mają dość tabletek.
Zobacz również Sapoven T kapsułki z trokserutyną, kasztanowcem i escyną
Kasztanowiec i ruszczyk wspólnie na wzmocnienie żył
Przeglądając apteczne półki nie jest niczym zadziwiającym połączenie ruszczyka i kasztanowca. Wybór tego typu produktów jest nieco ograniczony. Na takie połączenie zdecydowało się 2óch producentów Solinea i Valentis.
Porównanie składników suplementów diety Solescin i Varivenol
| składniki |
Solescin (od Solinea, SD) |
Varivenol (od Valentis, SD) |
| ruszczyk |
tak, 150 mg ekstraktu, gdzie 7,5 to ruskogenina
|
| kasztanowiec |
Ekstrakt z kasztanowca zwyczajnego (150 mg) w tym escyna (30 mg)
|
Suchy ekstrakt z nasienia kaszatnowaca zwyczajnego (37,5 mg), w tym escyna 80% (30 mg)
|
| bromelaina |
100 mg |
nie |
| rutozyd |
25 mg |
nie |
| witamina C |
50 mg |
nie |
| hesperydyna |
nie |
50 mg |
| magnez |
nie |
70 mg |
Różnice w produktach? Nieco inne ilości kasztanowca i escyny oraz 5 ostatnich składników. Zalecana dzienna porcja dla Solescin to 1-2 tabletki dojelitowe (to na PLUS) dziennie, z kolei Varivenol to 1 kapsułka dziennie.
Dobezylan wapnia, czyli calcium dobesilate
Wśród produktów z kasztanowcem, ruszczykiem dobezylan to swego rodzaju nowość wśród leków bez recepty - niegdyś dostępny jedynie na receptę. Wybór jednak leków z tym składnikiem nie jest szeroki, ale jest. Jakie leki zatem znajdziemy z dobezylanem wapnia na żylaki w aptece? Dobenox i Rostil, Dobenox Forte i Galvenox Veno.
- Lek ten dostępny jest w dawce 250 mg - wskazania żylaki i hemoroidy, dawkowanie od 500 do 1000 mg.
- Wersja mocniejsza, gdzie 1 tabletka/kapsułka to 500 mg - reszta - wszystko to samo.
Sugerowana dawka jednorazowa to i tak 500 mg (różnica pomiędzy połknięciem 1 lub 2 tabletek).
Inne produkty doustne na krążenie i żyły
Wśród produktów, o których trudno nie wspomnieć należą kolejne płynne mieszanki alkoholowe jak Venoforton - łączy on w sobie kasztanowca, miłorząb, głóg, jemiołę i arnikę. W przeliczeniu na dawkę jednorazową otrzymujemy 15-24 mg saponin. Można również rozważyć samą nalewkę z miłorzębu japońskiego, która wskazana jest w zaburzeniach obwodowego krążenia krwi.
Warte wspomnienia są tutaj takie związki jak rutozyd, trokserutozyd i okserutyna, które mają pewne miejsce na liście wśród składników stosowanych na żylaki. Samego rutozydu próżno szukać, ale trokserutozyd to inna historia i można znaleźć tutaj co najmniej 2 wyniki - Venolan i Venotrex. Z samym rutozydem mieliśmy do czynienia w produktach na bazie kasztanowca (Venescin, Venescin Forte) czy w suplemencie Solescin. Dla okserutyny obecnie na rynku pozostał tylko 1 przedstawiciel tj. Venoruton Forte.
Produkty na naczynia i żylaki do smarowania
Trudno w tej grupie szukać wspólnego mianownika - znajdują się tutaj leki, wyroby medyczne, produkty kosmetyczne. Na uwagę ze względu na swoje działanie vel właściwości zasługuje:
- heparyna - przeciwobrzękowa, przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe. Do wyboru są mocno zróżnicowane dawki jak np. Fortiven Activ Gel (2400 j.m./g), Fotiven Gel (1000 j.m./g) podobnie jak Lioton od Berlin Chemie, Heparizen od Ziaja czy Heparin-Hasco Forte. Wśród leków o stosunkowo małej ilości heparyny wymienia się krem Heparinu GSK, gdzie 1 g dostarcza 300 j.m. Oprócz tego heparyna to składnik jednego z bardziej popularnych środków na blizny (Contractubex, Cepan). To co istotne dla leczenia niewydolności żylnej, to małe ilości heparyny znajdziemy w leku Aescin (escyna, salicylan dietylosaminy, heparyna 50 j.m./g) czy Esceven (wyciąg z nasion kasztanowca i heparyna 50 j.m./g).
- kasztanowiec, escyna, trokserutyna będąca w różnych mixach - oprócz wspomnianych wyżej leków jak Esceven i Aescin na uwagę zasługuje Sapoven T (łączy trokserutynę i kasztanowiec z escyną) czy Rutoven (z samą tylko trokserutyną).
W obrocie znajduje się wiele produktów również na bazie kasztanowca, oczaru wirginijskiego, żywokostu czy wąkroty azjatyckiej, które często są opisane jako żel pielęgnacyjny do zmęczonych i ciężkich nóg. Poniżej kilka przykładów takich produktów.
Aktywne składniki na niewydolność kończyn dolnych
Diosmina z cytrusów
Diosmina to związek należący do flawonoidów. Najczęściej występuje ona w postaci zmikronizowanej. Jest obecna w lekach i suplementach diety. Proces mikronizacji zwiększa możliwości absorpcji w świetle jelita i rozpuszczalność tego składnika po podaniu doustnym. W obrocie znajdują się różne preparaty, gdzie 1 dawka to 1000, 600, 500 mg diosminy, a niekiedy mniej, jeśli jest obecna w zestawieniu z innymi składnikami.
Diosmina to częsty składnik leków flebotropowych. Jej źródłem jest m.in. gorzka pomarańcza i inne cytrusy.
Jakie działanie przypisuje się diosminie? Może łagodzić stan zapalny w żyłach, poprawia napięcie ścian żylnych, drenaż limfatyczny, ogranicza występowanie obrzęków. Niekiedy dostępny również w postaci kremów, żeli łagodzących uczucie ciężkich nóg, ale również to składnik kosmetyków do cery naczynkowej. Tabletki z diosminą zwykle stosuje się kilka-kilkanaście tygodni.
Ruszczyk kolczasty (myszopłoch kolczasty)
Roślina ta należy do rodziny ruszczykowate, a surowcem zielarskim jest korzeń (Rusci aculeati rhizoma). Pod względem składu obecne są związki jak steroidowe saponiny tj. ruskogenina i neoruskogenina).
Jak ruszczyk (myszopłoch) działa na naczynia? Wyciąg pozyskany z korzenia działa przeciwwysiękowo (prawdopodobnie przez hamowanie elastazy), tonizuje układ krążenia, przeciwdziała powstaniu obrzęków. Oprócz tego wykorzystuje się działanie przeciwzapalne i uszczelniające naczynia.
Ruszczyk (myszopłoch) kolczasty wykorzystuje się w leczeniu przewlekłej niewydolności żył. Oprócz tego łagodzi bóle, uczucie ciężkości nóg, nocne skurcze łydek i opuchlizny.
Korzeń tej rośliny służy do wytworzenia wyciągów, których zwykle nie stosuje się samodzielnie. Obecne są jednak suplementy diety zawierające jedynie ten składnik jak Solgar Myszopłoch (Ruszczyk) w kapsułkach.
Ruszczyk może powodować kilka skutków ubocznych, wśród których wymienia się podrażnienie błony śluzowej żołądka (to efekt działania saponin). Stosowanie dawek terapeutycznych jest zwykle wolne od tego działania.
Kasztanowiec (nie)zwyczajny
Kasztanowiec należy do rodziny kasztanowatych, które pierwotnie występowało w Azji, rejonie Kaukazu i Bałkan. Do Europy dotarł dzięki nasadzeniom.
Surowcem wykorzystywanym są nasiona kasztanowca (Hippocastani semen), który stanowi podstawę do stworzenia mianowanego ekstraktu, który standaryzuje się na zawartość escyny. Co to jest escyna? To związek należący do saponin (triterpenowych). Oprócz tego kasztanowiec oferuje inne związki z grupy flawonoidów (np. kwercetyna). Ciekawym składnikiem jest również eskulina, którą można znaleźć jedynie w owocni, a chemicznie jest pochodną kumaryny - związki te często posiadają właściwości przeciwzakrzepowe.
Jak działa zatem kasztanowiec? Wykazuje działanie przeciwobrzękowe, wzmacnia ściany naczyń (także włosowatych). Dodatkowo zmniejsza przepuszczalność naczyń, wzmacnia żyły i wspiera krążenie krwi. Niektóre badania sugerują, że escyna może obniżać patologicznie podniesione ciśnienie krwi.
Na co pomaga kasztanowiec? Na dolegliwości w chorobach żylnych, na bóle i ciężkość nóg, nocne skurcze mięśniowe i opuchliznę np. kostek. Redukuje świąd łydek, obrzęki, ogranicza kruchość naczyń.
W aptece znajdziemy doustne środki z kasztanowcem (np. Esceven tabletki) jak i do smarowania. Najczęściej są to standaryzowane wyciągi na zawartość escyny. Niekiedy dostępne są również preparaty z kwiatów, liści czy kory zawierające flawonoidy i pochodne kumaryny (np. hydroksykumarynę, eskulinę). Najczęściej jednak surowiec jest pozyskany z (nie)obranych nasion. Dzienna porcja escyny to zwykle ok. 100 mg.
Kasztanowiec również nie jest bez wad - niekiedy pacjenci skarżą się na działania niepożądane zwykle ze strony przewodu pokarmowego i żołądka (drażnienie śluzówki przez saponiny). Dlatego środki te zaleca się stosować podczas lub po posiłku. Część osób może doświadczać łagodnych zawrotów głowy. Okres stosowania rozciąga się na kilka-kilkanaście tygodni, należy zachować ostrożność stosując z lekami przeciwzakrzepowymi.
Rutozyd (rutyna), trokserutozyd, okserutyna
Rutyna, inaczej rutozyd to glikozyd jednego z powszechniejszych flawonoidów, czyli kwercetyny. Pod względem chemicznym to 3-rutynozyd kwercetyny. Po raz pierwszy wyizolowany z ruty zwyczajnej. Jednym z popularniejszych leków zawierających rutynę jest Rutinoscorbin. Związek ten uszczelnia naczynia krwionośne (jak to flawonoid), wspiera również procesy oksydo-redukcyjne. Obok tego flawonoidu można spotkać jego syntetyczną pochodną znaną jako trokserutozyd lub o-(β-hydroksyetylo)-rutozyd (wspomniany Venolan, Venotrex), czy okserutyna jak Venoruton. Związki te należą do składników, które wspierają elastyczność naczyń, ograniczają refluks żylno-tętniczy. Dodatkowo związki te chronią przed wolnymi rodnikami tlenowymi. Zwykle stosuje się kilka tygodni.
Rutyna i trokserutozyd chronią ściany naczyń m.in. przed przyczepianiem się do ich powierzchni, przez co nie dochodzi do zwężenia światła naczyń. Stosowanie rutozydu i jego pochodnej chemicznej łagodzi niektóre objawy niewydolności żylnej - uczucie ciężkości, obrzęki, dolegliwości bólowe.
Część osób może odczuwać problemy trawienne związane ze stosowaniem tego leku jak nudności, zgaga czy biegunka. Oprócz tego możliwe są również bóle głowy.
Dobezylan wapnia
Związek ten stosuje się w leczeniu niewydolności żylnej i żylaków. Jego działanie skupia się na aktywności wobec naczyń krwionośnych, gdzie wyróżnia się następujące właściwości / działania:
- ogranicza przepuszczalność,
- zwiększa wytrzymałość naczyń.
Punktem uchwytu dla tego składnika jest śródbłonek naczyń i warstwa podstawna naczyń włosowatych. Dobezylan wapnia ogranicza zwiększoną przepuszczalność wywołaną przez histaminę i bradykininę. Dodatkowo związek ten wpływa na erytrocyty (wzmaga ich odkształcalność), poprawia właściwości reologiczne i zmniejsza lepkość krwi. Dobezylan wykazuje działanie przeciwagregacyjne skupione na hamowaniu agregacji płytek związanych z wpływem trombiny i kolagenu. Ostatecznie dochodzi do polepszenia krążenia żylnego, ograniczenie zastojów naczyniowych.
Zakres działań niepożądanych jest podobny - skupia się wokół żołądka i bólu głowy.
Heparyna (sodowa)
Heparyna to substancja czynna stosowana zewnętrznie w postaci żelu i w określonych wskazaniach również w iniekcji. W podaniu miejscowym stosuje się ją w łagodzeniu objawów żylaków. Wykazuje działanie przeciwobrzękowe, przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe. Heparyna wpływa na określone enzymy kaskady krzepnięcia, a stopień tej czasowej inaktywacji jest zależny od dawki.
Miejscowe produkty z heparyną pomagają złagodzić objawy wynikające z zapalenia żył, zakrzepowego zapalenie żył, ale również w żylakach kończyn dolnych, a także przy obrzękach, krwiakach i stłuczeniach.
Bibliografia
- Janiec, W. (2008). Farmakodynamika. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. t. 1
- Frohne, D. (2010). Leksykon roślin leczniczych. Wrocław: MedPharm Polska.
- Gehrmann, B., Palczewska, W., & Noculak-Palczewska, A. (2006). Profile działania leków roślinnych. Wrocław: MedPharm Polska.
- Framm, J., Chlebda, E., Maks, K., & Palczewska, W. (2007). Profile działania leków. Wrocław: MedPharm Polska.
