Trądzik pospolity i cera trądzikowa - krótka charakterystyka
Trądzik pospolity (acne vulgaris) to choroba dermatologiczna o przewlekłym charakterze cechująca się stanami zapalnymi jak krostki grudki czy torbiele ropne, które mogą być umiejscowione na twarzy, szyi, dekolcie czy plecach. Etiopatogeneza trądziku jest złożona i na jego przebieg mają wpływ zarówno czynniki egzo jak i endogenne. To nie tylko problem estetyczny, ale i psychospołeczny. Wiele osób dotkniętych tą chorobą ma zaniżoną samoocenę oraz zaburzenia w sferze emocjonalnej. Cera trądzikowa dotyka 75% nastolatków w okresie dojrzewania, i z roku na rok więcej osób dorosłych po 25. r.ż.
Dlaczego pojawia się trądzik pospolity i cera trądzikowa?
Czynników prowokujących powstanie trądziku jest wiele. Jednym z najczęściej występujących jest nadmierna aktywność gruczołów łojowych, która prowadzi do przetłuszczania się cery oraz tworzy idealne środowisko do rozrostu bakterii beztlenowych. Ich zwiększona ilość przyczynia się do odpowiedzi naszego systemu immunologicznego, która zaś prowadzi do powstania stanu zapalnego widocznego na naszej skórze pod postacią np. krosty (w dużym uproszczeniu znane jako “pryszcze”). Kolejna przyczyna to hiperkeratynizacja czyli nadmierne rogowacenie ujścia kanałów mieszków włosowych.
Cera trądzikowa obejmuje takie problemy jak wzmożona aktywność w produkcji łoju, nasilone namnażanie się bakterii beztlenowych, stany zapalne z krostami i nadmierne rogowacenie.
Dodatkowo cera trądzikowa ma nieco inny skład sebum pod względem jakościowym - spada w nim ilość kwasu linolowego. Składnik ten warunkuje właściwe przyleganie korneocytów w przewodach gruczołów łojowych. Co to oznacza w praktyce dla skóry z trądzikiem? Dochodzi do zaczopowania ujścia przewodów gruczołów łojowych. Ponadto takie czynniki jak dieta, stres, używki czy nieodpowiednia pielęgnacja to kolejne punkty, które mogą przyczynić się do powstawania zmian trądzikowych czy pogorszenia stanu cery, a co za tym idzie do pojawienia się na naszej skórze blizn czy przebarwień potrądzikowych.
Pierwsze objawy trądziku - do kogo na konsultacje?
Najlepszy rozwiązaniem w przypadku zaobserwowania u siebie pierwszych zmian trądzikowych jest wizyta u dermatologa, który zdiagnozuje rodzaj trądziku i jego potencjalne przyczyny. Oprócz tego od lekarza możemy usłyszeć kilka pytań chociażby o dietę (czy jest obfita w cukry proste i nasycone tłuszcze), inne dolegliwości (np. na tle hormonalnym), a także rodzaj pielęgnacji. Zależnie od objawów, zaostrzeń trądzikowych lekarz może zlecić miejscową terapię jak maść na trądzik, ale również doustne leki przeciwtrądzikowe. Nie bez znaczenia dla lekarza dermatologa powinna być pielęgnacja skóry i wychwycenie ewentualnych błędów u osób z cerą trądzikową. W doborze pielęgnacji pomocna i niekiedy obowiązkowa może być konsultacja z kosmetologiem, który analizując m.in. skład kosmetyków i oceniając potrzeby skóry z większą dokładnością dobierze właściwą pielęgnację do cery trądzikowej. Od obu specjalistów możemy również wynieść konkretny koszyk zaleceń dietetycznych, które polubi skóra obciążona niedoskonałościami /zmianami trądzikowymi.
Prawidłowa pielęgnacja jest ważna, ze względu na to, że trądzik / cera trądzikowa dotyczy często osób z cerą tłustą / mieszaną i towarzyszące mu zmiany zapalne wymagają szczególnej pielęgnacji. Dodatkowo właściwy dobór kosmetyków pomoże w zapobieganiu jak i redukcji zmian trądzikowych.
Etapy w podstawowej pielęgnacji cery trądzikowej
Cerze trądzikowej z pewnością pomoże systematyczna i dobrze dobrana pielęgnacja (zobacz kosmetyki do pielęgnacji skóry trądzikowej). Dlaczego? Warto pamiętać, że zadowalające efekty działania niektórych składników aktywnych pojawiają się w następstwie regularnej aplikacji przez określony czas np. dopiero po 2 tygodniach. Ponadto regularny rytuał oczyszczania (np. cery tłustej), czy nakładania rano kremu z filtrem na cerę trądzikową to podstawa do zaobserwowania poprawy wyglądu skóry czy zapobiegania powstawaniu zaskórników i stanów zapalnych.
Krok pierwszy - oczyszczanie rano i wieczorem
Oczyszczanie to pierwszy etap właściwie każdej pielęgnacji cery problematycznej. Pielęgnacja skóry trądzikowej nie jest tutaj wyjątkiem. Do tego niezwykle istotne jest dobranie odpowiednich produktów myjących o działaniu oczyszczającym jak i długość samego procesu mycia twarzy oraz jego regularność.
Dla przypomnienia osoby o cerze tłustej i / bądź skłonnej do powstawania trądziku często mogą zaobserwować problem z nieprawidłowym rogowaceniem ujścia gruczołów łojowych oraz z nadmierną produkcją łoju (nadmierne wydzielanie sebum). Przyczynia się to do powstania mikrozaskórników, które mogą przekształcić się w zaskórniki zamknięte bądź otwarte, a te z kolei w zmiany zapalne. Aby temu zapobiec, niesłychanie istotne jest odpowiednie oczyszczanie.
O czym warto pamiętać przy myciu skóry trądzikowej?
- Czy rano używać żelu czy pianki myjącej do umycia skóry trądzikowej? Przy cerze trądzikowej warto zacząć pielęgnację od łagodnego oczyszczania aby usunąć nadmiar sebum oraz resztki pielęgnacji wieczornej.
- Ponadto samo mycie twarzy powinno trwać od ok.45-60 sekund, tak aby substancje aktywne zawarte w żelu miały czas zadziałać.
- Wieczorem warto sięgnąć po dwuetapowe oczyszczanie, tak aby w pierwszym kroku dokładnie zmyć makijaż czy rozpuścić filtry, zaś w drugim postawić na dogłębne oczyszczenie porów skóry, usunąć nadmiar sebum jak i wszelkie zanieczyszczenia.
Produkty do oczyszczania cery z trądzikiem
Nie bez znaczenia jest wybór produktów o łagodnych substancjach myjących, które dobrze radzą sobie z usunięciem zanieczyszczeń jednak nie naruszają płaszcza ochronnego skóry. Warstwa hydro-lipidowa to najbardziej zewnętrzna warstwa naskórka, która chroni przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Dodatkowo jej prawidłowa budowa, czyli odpowiednia “szczelność” zapobiega powstawaniu zmian trądzikowych. Dlatego aby jej nie naruszać, do codziennej pielęgnacji należy wybierać delikatne żele, pianki myjące, które w swoim składzie nie zawierają agresywnych substancji pianotwórczych jak chociażby SLS, bądź są zrównoważone innymi, łagodniejszymi środkami powierzchniowo czynnymi. W produktach myjących warto też stawiać na składniki o działaniu przeciwzapalnym jak nagietek, rumianek, konopia, bławatek, lipa.
Przykładowe produkty do mycia cery trądzikowej prezentuje Dermedic Normacne Preventi i Iwostin Purritin:
- Dermedic Normacne Preventi żel antybakteryjny 500 ml
- Iwostin Purritin żel do mycia aktywny
Uzupełnienie w oczyszczaniu skóry z trądzikiem
Uzupełniająco, raz czy dwa razy w tygodniu, w zależności od indywidualnych potrzeb, można sięgnąć po produkt głęboko oczyszczający, który zawiera w składzie np. kwas salicylowy czy kwasy z grupy AHA, bądź węgiel aktywny czy glinki. Składniki te delikatnie złuszczają martwe komórki naskórka, odblokowują “zatkane” pory oraz wyciągają z nich wszelkie zanieczyszczenia.
Zobacz propozycje produktów dedykowanych do oczyszczania skóry z trądzikiem i niedoskonałościami:
Krok drugi - tonizacja skóry trądzikowej
Po dokładnym oczyszczaniu warto sięgnąć po tonik, który przywraca prawidłowe ph skóry z trądzikiem oraz odpowiednio dobrany do potrzeb cery dostarczy jej pożądanych składników. Obecnie na rynku mamy szeroki wybór asortymentu z grupy toników, trzeba jednak zwracać uwagę aby taki produkt nie był mocno wysuszający, zawierał zaś składniki o działaniu normalizującym, łagodzącym, przeciwzapalnym czy nawilżającym. Wieczorem możecie sięgnąć po tonik na bazie kwasów, np. kwasu salicylowego który w małym stężeniu działa delikatnie złuszczająco oraz antybakteryjnie - jest to niezwykle przydatne w przypadku cery trądzikowej.
Zobacz produkty do tonizacji:
- Vianek tonik normalizujący
- Pharmaceris T Sebo micellar antybakteryjny płyn (dostępny w linii Pharmaceris T).
A jeśli nie tonik, to może tonik-esencja od Bioderma Sebium? Na rynku jest coraz więcej takich produktów, gdyż łączą ze sobą funkcję toniku (przywracania ph) oraz dodatkowo w swoim składzie zawierają wiele cennych substancji. Ponadto są w postaci wodnisto-żelowej, dzięki czemu łatwo wdrożyć je do pielęgnacji.
Krok trzeci i czwarty pielęgnacji skóry trądzikowej - Esencja i Serum
To kolejne kroki pielęgnacji, które odpowiednio dobrane, mogą znacząco poprawić wygląd skóry. Esencja często zawiera promotory przenikania, dzięki czemu każdy produkt nałożony po esencji głębiej penetruje. Oczywiście jest to krok uzupełniający. Warto obserwować swoją cerę aby wiedzieć czy lubi ona wieloetapową pielęgnację czy woli tylko kilka podstawowych kroków. Serum to dobra alternatywa dla osób lubiących szybką poranną czy wieczorną rutynę, gdyż taki produkt to zazwyczaj lekka konsystencja, od żelowej po delikatnie kremową, która ma wysokie stężenie substancji aktywnych i jest dobrą bazą pod krem nawilżający czy krem z filtrem.
Wybierając serum do cery trądzikowej warto skupić się na takich składnikach jak niacynamid czyli witamina B3, kwas azelainowy, kwas salicylowy, kwasy AHA, kwas traneksamowy, ceramidy czy retinoidy. Należy też zaopatrzyć się w produkty dogłębnie nawilżające, które bazują na kwasie hialuronowym, glicerynie czy aloesie.
Przykładowe serum na trądzik marki La Roche Posay to:
- La Roche Effaclar skoncentrowane serum
- La Roche Posay Pure Niacinamide.
Zobacz pielęgnację na trądzik od Avene Cleanance.
Krok piąty pielęgnacji skóry trądzikowej - Krem do skóry trądzikowej i preparaty nawilżające, czyli równowaga w pielęgnacji
Szukając odpowiedniego kremu do cery problematycznej z trądzikiem wskazane jest aby zwrócić uwagę na charakter zmian na skórze, czy są to jedynie zaskórniki o charakterze niezapalnym czy wykwity zapalne jak: krosty, grudki czy cysty. Jeśli mówimy głównie o zaskórnikach otwartych i zamkniętych tutaj warto postawić na delikatne złuszczanie kwasami, retinoidy czy niacynamid. Jeśli dodatkowo na skórze widoczne są m.in krostki czy grudki - dołącz do pielęgnacji składniki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym jak kwas azelainowy, nagietek, konopia, siarka, glukonolakton czy nadtlenek benzoilu.
Zobacz:
- krem Acne-Derm
- La Roche Effaclar Duo krem na trądzik
- Pharmaceris T krem z retinolem
- Pharmaceris T krem z kwasem migdałowym
- normalizujący krem na noc Vianek
Pamiętaj! Takie składniki jak retinoidy, wiele kwasów owocowych, kwas salicylowy czy nadtlenek benzoilu stosuj tylko w pielęgnacji wieczornej! Nie są to substancje fototoksyczne czy fotouczulające, jednak mogą uwrażliwiać skórę, dlatego zaleca się ich stosowanie wieczorem. Ponadto taki składnik jak retinol, często jest niestabilny pod wpływem promieniowania UV i traci część swoich właściwości.
Nawilżające kremy w cerze trądzikowej
Kompletując kosmetyki do cery trądzikowej, należy wziąć pod uwagę kremy nawilżające i regenerujące. Złuszczanie i działanie antybakteryjne to nie wszystko. Nawilżanie to kolejny ważny aspekt pielęgnacji cery trądzikowej. Jak wspomniałam wcześniej, niezwykle istotne jest dbanie o prawidłowo zbudowany płaszcz ochronny skóry. Kiedy jest uszkodzony, skóra ma większą tendencję do powstawania zmian zapalnych, w tym zmian trądzikowych. Dlatego nawilżenie i odbudowa warstwy hydro-lipidowej jest jednym z ważniejszych czynników zapewniających zdrową i promienną skórę.
Czego nie lubi cera trądzikowa?
Cera problematyczna zazwyczaj nie lubi takich składników jak wazelina czy parafina, musi też zwracać uwagę na wiele olei, bo niektóre z nich mają potencjał akne i komedogenny - mogą powodować powstawanie zaskórników i zaostrzają zmiany trądzikowe.
Na co zwróć uwagę wybierając krem na trądzik?
Wybierając krem nawilżający do cery trądzikowej stawiaj na lekkie, nie obciążające konsystencje bogate w kwas hialuronowy, pantenol, aloes, ceramidy czy śluz ślimaka.
Inne składniki warte włączenia do codziennej pielęgnacji to wąkrota azjatycka lub ceramidy - wzmacniają skórę, przyspieszają jej regenerację, łagodzi podrażnienia.
Zobacz:
- Pharmaceris T z SPF 30
- Dermedic Hydrain krem-żel
- Dermedic Normacne ultranawilżający
- Iwostin Purritin Rehydrin krem
- La Roche Effaclar H kojący krem
- lekki krem nawilżający Jowae
Krok szósty - najważniejszy etap pielęgnacji porannej czyli kremy z filtrem
Ponadto w pielęgnacji porannej jeden z ważniejszych kroków to aplikacja kremu z filtrem. Co ważne, istotne aby ten krok stosować przez cały rok, bez względu na pogodę za oknem. Dlaczego? Promieniowanie UVA dociera do nas w stałym natężeniu przez 365 dni w roku, jak również przenika przez chmury i szyby. Dodatkowo promieniowanie słoneczne przyczynia się do uszkodzenia płaszcza ochronnego skóry i w konsekwencji do powstania stanów zapalnych jak i przesuszenia cery. Co więcej, wiele składników kosmetyków na trądzik jak chociażby retinol czy kwas salicylowy może uwrażliwiać skórę na słońce, dlatego ochrona przeciwsłoneczna w ciągu dnia jest konieczna. Na szczęście obecnie mamy mnóstwo formulacji kremów z filtrem, które nie obciążają cery, posiadają działanie matujące i są idealną bazą pod makijaż.
Zobacz
- La Roche Posay Anthelios z SPF30
- Iwostin Purritin BB krem z SPF50
- Vichy Ideal Soleil matujący krem z SPF 50.
Pielęgnacja uzupełniająca cery trądzikowej
Tutaj należy wymienić takie produkty jak punktowe preparaty antybakteryjne, peelingi czy maseczki do skóry trądzikowej.
Preparatów punktowych jest coraz większy asortyment. Od postaci żelu po plasterki na wypryski, które zawierają substancje antybakteryjne, łagodzące i złuszczające. W dodatku to doskonała bariera od czynników zewnętrznych. Olejek eteryczny z drzewa herbacianego czy olej tamanu to kolejne, tym razem naturalne przykłady do bezpośredniej aplikacji na wyprysk.
Peelingi i maseczki to z kolei uzupełnienie codziennej pielęgnacji, które można zaliczyć do domowego SPA. Aby nie podrażniać skóry wybieraj peelingi enzymatyczne, staraj się unikać drobinek, szczególnie przy zaawansowanym stadium trądziku. Wśród maseczek znajdziesz te dedykowane typowo do cery problematycznej jak i wiele masek nawilżających czy o działaniu przeciwzapalnym. Sięgaj naprzemiennie po maski oczyszczające na bazie glinek, bentonitu, cynku czy węgla aktywnego, a nawilżająco-łagodzące z kwasem hailuronowym, ceramidami, aloesem czy śluzem ślimaka. Maseczkę oczyszczającą stosuj w zależności od potrzeb skóry do dwóch razy w tygodniu. Maskę nawilżającą możesz zastosować bezpośrednio po zmyciu tej z glinką, bądź innego dnia wieczornej pielęgnacji.
Ostatnim elementem, który może wspomóc pielęgnacje cery skłonnej do wyprysków jest stosowanie preparatów jak tabletki na trądzik. W ich składzie znajdują się roślinne ekstrakty m.in. z fiołka trójbarwnego czy mniszka lekarskiego.
Zobacz:
- La Roche Posay Efaclar punktowy produkt na trądzik
- Dermedic Normacne Preventi preparat punktowy
- Lierac Sebologie koncentrat 2-fazowy na wypryski
“MAŁE PODSUMOWANIE”
Aby cieszyć się zdrowo wyglądającą cerą ważne jest zachowanie równowagi i wnikliwa obserwacja swojej skóry. Pamiętaj o dokładnym oczyszczaniu twarzy, nawilżeniu jej, wzmocnieniu bariery ochronnej oraz wprowadź do pielęgnacji takie składniki jak retinoidy, kwasy oraz substancje przeciwzapalne. Nie zniechęcaj się do danych kosmetyków zbyt szybko, pamiętaj że systematyczność i cierpliwość jest kluczem do osiągnięcia pożądanych efektów. Pamiętaj o dobieraniu produktów o lekkiej konsystencji, które preferuje skóra trądzikowa, a które jednocześnie nie wpłyną szkodliwie na gruczoły łojowe.
Bibliografia
- Batory, M., Błaszczyk, M., Kołodziejczak, A., Polguj, M., Rotsztejn, H., & Sieradzan-Skrzetuska, R. et al. (2021). Kosmetologia. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
- Narbutt, J. (2019). Najczęstsze dermatozy w praktyce lekarza rodzinnego. Wrocław: Edra Urban & Partner.
- Martini, M., Placek, W., Bobrowska, M., & Romańska-Gocka, K. (2008). Kosmetologia i farmakologia skóry. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.