Neuropatia obwodowa to jedna z częstszych chorób diagnozowanych przez neurologów. Może dotyczyć jednego lub większej ilości nerwów. W zależności od ich liczby mówimy o mononeuropatii lub polineuropatii. Na chorobę cierpi nawet 8% osób powyżej 55. roku, dlatego warto dowiedzieć się o niej więcej. Jakie są objawy neuropatii? Czym grozi nieleczona neuropatia? Czy można stosować domowe sposoby na neuropatię?
Objawy RSV u dzieci - jak przebiega infekcja i kiedy zgłosić się do lekarza?
Infekcje wirusem RSV występują powszechnie u dzieci w ciągu pierwszy 2 lat życia. Choć najczęściej choroba ma łagodne nasilenie, u części maluchów jej przebieg jest ciężki i wiąże się z rozwojem groźnych powikłań. Jakie są objawy RSV u dzieci? Jak wygląda leczenie infekcji wywołanej wirusem RSV?
- Zakażenie wirusem RSV u dzieci - jak często do niego dochodzi?
- Objawy zakażenia wirusem RSV u dziecka
- Jak rozpoznać RSV u dzieci?
- Leczenie zakażenia RSV u dziecka
- RSV u niemowląt i starszych dzieci - kiedy zgłosić się do lekarza?
- Profilaktyka zakażenia RSV u dzieci
Zakażenie wirusem RSV u dzieci - jak często do niego dochodzi?
Wirus RSV, czyli syncytialny wirus oddechowy, to jeden z głównych patogenów odpowiedzialnych za infekcje dróg oddechowych u dzieci. Zgodnie z szacunkami wywołuje on rocznie ok. 33 miliony zakażeń u dzieci poniżej 5 roku życia. Jest też przyczyną ponad 3 milionów hospitalizacji i ponad 100 tysięcy zgonów na całym świecie.
Jakie są drogi zakażenia wirusem RSV? Najczęściej do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Wirus RSV występuje w wydzielinie, która wydostaje się z organizmu chorego podczas kichania lub kaszlu. Może rozprzestrzeniać się nawet na odległość kilku metrów. Inną drogą zakażenia jest bezpośredni kontakt z zakażoną powierzchnią. Wirusy obecne na dłoniach chorego mogą przedostawać się na różnego rodzaju powierzchnie, których dotyka pacjent.
Inkubacja wirusa RSV trwa zazwyczaj ok. 6 dni. Oznacza to, że od kontaktu z patogenem mija najczęściej ok. 6 dni aż pojawią się pierwsze objawy choroby. Sezon infekcyjny RSV w naszym klimacie trwa od zimy do wczesnej wiosny. Wyraźny wzrost zachorowań obserwuje się w grudniu. W leczeniu infekcji stosuje się leki objawowe, takie jak leki na kaszel u dziecka, preparaty na katar, ból gardła czy też środki przeciwgorączkowe.
Wirus RSV jest wysoce zaraźliwy. Na rozwój infekcji szczególnie narażone są niemowlęta oraz osoby starsze. Uważa się, że zdecydowana większość (ok. 90%) dzieci w ciągu pierwszych dwóch lat życia ma kontakt z tym patogenem. U ok. 40% z nich spowoduje on rozwój infekcji dolnych dróg oddechowych.
Objawy zakażenia wirusem RSV u dziecka
Jakie są objawy wirusa RSV u dzieci? U dzieci do 2 roku życia zakażonych wirusem RSV infekcja najczęściej przebiega pod postacią zapalenia oskrzelików. Początkowo przy zakażeniu RSV objawy przypominają zwykłą infekcję wirusową. Pojawiają się takie dolegliwości jak:
- nieżyt nosa,
- stan podgorączkowy lub gorączka,
- kaszel,
- zapalenie gardła.
Po ok. 2-3 dniach objawy infekcji RSV u dzieci ulegają nasileniu. Suchy kaszel może zmienić się w mokry, przebiegający z odkrztuszaniem gęstej wydzieliny. Typowym objawem infekcji RSV jest duszność. Zaobserwować można świszczący oddech i wyraźny problem z pobieraniem powietrza. Widoczne jest wciąganie międzyżebrzy podczas oddychania oraz zapadanie się dołków nad- i podobojczykowych. Czasami zauważyć można też ruch skrzydełek nosa. Często pojawia się także przyspieszony oddech.
Jeśli przebieg zakażenia wirusem RSV jest ciężki, dodatkowo pojawić się mogą:
- sinica,
- nasilona senność,
- trudności z pobieraniem pokarmu, które stwarzają ryzyko wystąpienia niedożywienia,
- objawy odwodnienia (Odwodnienie organizmu u dziecka i dorosłego - skutki i objawy odwodnienia),
- bezdech.
Grupy ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia to przede wszystkim wcześniaki i dzieci w wieku do 3 miesięcy życia. Do grupy tej należą też pacjenci z wrodzoną wadą serca, przewlekłymi chorobami układu oddechowego oraz chorobami o podłożu nerwowo-mięśniowym. Ciężka infekcja wirusem RSV rozwija się też częściej u dzieci z niedoborami odporności oraz tych maluchów, które narażone są na kontakt z dymem papierosowym. Wymienione grupy pacjentów są także w większym stopniu narażone na rozwój powikłań po zakażeniu RSV.
Jak rozpoznać RSV u dzieci?
Rozpoznanie zakażenia RSV u dzieci odbywa się głównie na podstawie objawów i stanu zdrowia dziecka. Zazwyczaj badania dodatkowe nie są potrzebne. Najczęściej zleca się je w celu odróżnienia infekcji wirusem RSV od innych chorób, które mogą mieć podobny przebieg. Potwierdzenie obecności wirusa RSV służy też izolacji pacjenta i ograniczeniu dalszego rozprzestrzenienia się tego patogenu.
Dostępne są testy diagnostyczne na RSV, które można wykonać samodzielnie, w warunkach domowych. Domowe testy medyczne umożliwiają nie tylko wykrycie infekcji RSV, ale też różnicowanie jej od innych chorób o podłożu wirusowym - grypy i COVID-19. Są on łatwe do przeprowadzenia, choć konieczne jest zapoznanie się z dołączoną do nich instrukcją obsługi. Prawidłowe przeprowadzenie testu jest kluczowe dla uzyskania wiarygodnego wyniku badania. Domowe testy diagnostyczne umożliwiają też szybkie uzyskanie wyniku. Dodatkowo, ograniczają stres dziecka i jego opiekunów, który wiąże się z ewentualną diagnostyką przeprowadzaną przez personel medyczny.
Przy ciężkiej infekcji lub w przypadku trudności z postawieniem prawidłowej diagnozy, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak gazometria krwi włośniczkowej czy zdjęcie klatki piersiowej (RTG).
Leczenie zakażenia RSV u dziecka
Jak wygląda leczenie zakażania wirusem RSV u dzieci? Łagodne przypadki zakażenia wirusem RSV leczy się objawowo, zazwyczaj w domu. Oznacza to, że stosuje się leki, które łagodzą pojawiające się u dziecka objawy RSV. Jeśli maluch ma podwyższoną temperaturę ciała i jest wyraźnie osłabiony, można podać mu lek na gorączkę. Należy przy tym pamiętać, że u dzieci od urodzenia do ukończenia 3 miesięcy życia, dozwolony jest paracetamol. U starszych niemowląt można podać też ibuprofen. Dawkę leku należy dobrać do masy ciała dziecka. Jeśli można podać małemu pacjentowi syrop, jest on lepszą opcją niż czopki doodbytnicze.
Jednocześnie warto mieć na uwadze, że temperatura:
- powyżej 38 stopni C u dzieci poniżej 3 miesięcy życia,
- powyżej 39 stopni C u dzieci w wieku 3-36 miesięcy życia,
- powyżej 40 stopni C u dzieci niezależnie od ich wieku
zawsze wymaga konsultacji z lekarzem. Należy się do niego zgłosić również wtedy, gdy mimo stosowania leków przeciwgorączkowych, temperatura ciała nie spada. Gorączce u dzieci poświęcony został artykuł: Kiedy zaczyna się stan podgorączkowy i gorączka? Jaka jest prawidłowa temperatura u dzieci?
U zakażonego wirusem RSV dziecka często pojawia się nieżyt nosa. Można wówczas sięgnąć po leki na katar dla dzieci, które uśmierzą ten nieprzyjemny objaw. Do oczyszczenia noska malucha z zalegającej w nim wydzieliny warto wykorzystać aspirator, pamiętając o tym, aby przed i po jego użyciu nawilżyć błonę śluzową nosa solą fizjologiczną.
Przy bólu gardła pomocne są syropy, spray'e i pastylki, które złagodzą ból gardła i je nawilżą. Preparaty na zapalenie gardła mają różne ograniczenia wiekowe, których należy przestrzegać. U najmłodszych najbezpieczniejsze w stosowaniu są spray'e. Pastylki do ssania najczęściej rekomendowane są dzieciom powyżej 4 roku życia lub starszym, które radzą sobie ze ssaniem tabletek. Lekarz może też rekomendować wprowadzenie do leczenia innych leków, czasami również preparatów rozszerzających oskrzela, które dostępne są jedynie na podstawie recepty. Sposób leczenia jest ściśle uzależniony od stanu zdrowia konkretnego pacjenta, występujących u niego objawów oraz ich nasilenia.
RSV u niemowląt i starszych dzieci - kiedy zgłosić się do lekarza?
Przy łagodnym przebiegu infekcji dróg oddechowych zazwyczaj możliwe jest leczenie w domu. Konieczna jest jednak obserwacja stanu zdrowia dziecka, a w razie jego pogorszenia się - konsultacja z lekarzem. Oprócz wyżej wymienionych sytuacji, w których temperatura ciała dziecka powinna skłaniać opiekuna do kontaktu z lekarzem, zgłosić do niego należy się także wtedy, gdy występują któreś z poniższych objawów:
- sinica,
- duszności,
- problemy z karmieniem (ryzyko odwodnienia i niedożywienia),
- bezdech.
Profilaktyka zakażenia RSV u dzieci
Jak zapobiegać wirusowi RSV? Aby zapobiegać ciężkiej infekcji RSV u dzieci z grup ryzyka lekarz może zadecydować o podaniu mu przeciwciała monoklonalnego - paliwizumabu. Substancja ta hamuje łączenie się wirusa z komórkami nabłonka dróg oddechowych. Do programu profilaktyki zakażeń RSV włączane są dzieci spełniające określone kryteria.
Dostępna jest też szczepionka przeciwko RSV, która może być stosowana u kobiet w ciąży - Abrysvo. Wytworzone w organizmie matki przeciwciała przenikają przez łożysko, zapewniając dziecku po urodzeniu odporność bierną przez zachorowaniem. Obecnie nie są dostępne żadne szczepionki przeciwko RSV przeznaczone dla dzieci.
Inne metody profilaktyki to częste mycie rąk, na których wirusy mogą przebywać przez wiele godzin. Ważne jest też unikanie kontakt z chorymi. U najmłodszych dzieci, wskazane jest też karmienie piersią - wykazano, że karmienie przez co najmniej 6 miesięcy ogranicza ilość infekcji układu oddechowego u dzieci. Istotna jest również ochrona dziecka przed narażeniem na dym papierosowy.
U dzieci zakażenie RSV może mieć poważniejszy przebieg niż u osób dorosłych. Jednocześnie dysponujemy dość ograniczonymi metodami profilaktyki. Szczepionki przeciwko RSV dla dzieci nie są jeszcze dostępne, ale warto pamiętać o możliwości szczepienia kobiet w okresie ciąży, które zapewniają dziecku odporność przed zachorowaniem w pierwszym okresie po urodzeniu. Ryzyko hospitalizacji dzieci zarażonych wirusem RSV można też zmniejszyć poprzez podawanie im przeciwciała monoklonalnego. Ta opcja jest jednak dość kosztowna i przeznaczona jedynie dla wybranych grup małych pacjentów. Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania warto wspierać odporność dziecka, jeśli jest możliwość karmić je piersią, a także ograniczyć ekspozycję na dym papierosowy. Jeśli u dziecka rozwinie się pełnoobjawowa infekcja, można wdrożyć leczenie objawowe. Konieczna jest też obserwacja stanu zdrowia malucha i konsultacja z lekarzem, jeśli ulegnie on pogorszeniu.
Bibliografia:
- Baraldi E., Checcucci Lisi G., Costantino C., et al. RSV disease in infants and young children: Can we see a brighter future? Hum Vaccin Immunother. 2022 Nov 30;18(4):2079322. doi: 10.1080/21645515.2022.2079322. Epub 2022 Jun 20. PMID: 35724340; PMCID: PMC9721445.
- Jain H., Schweitzer J.W., Justice N.A. Respiratory Syncytial Virus Infection in Children. [Updated 2023 Jun 20]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459215/
- Sarnecki J. Diagnostyka i leczenie zapalenia oskrzelików u dzieci do 2 roku życia. Standardy Medyczne/Pediatria, 2015, 12, 679-684.
- Szwejkowska M., Nitsch-Osuch A. Zakażenia RSV u dzieci. Pediatria po Dyplomie 2021, 06
- Kawalec W., Grenda R., Kulus M., Pediatria I, 2019, s. 318-320.