Neuropatia obwodowa to jedna z częstszych chorób diagnozowanych przez neurologów. Może dotyczyć jednego lub większej ilości nerwów. W zależności od ich liczby mówimy o mononeuropatii lub polineuropatii. Na chorobę cierpi nawet 8% osób powyżej 55. roku, dlatego warto dowiedzieć się o niej więcej. Jakie są objawy neuropatii? Czym grozi nieleczona neuropatia? Czy można stosować domowe sposoby na neuropatię?
Mononukleoza u dziecka - jak się objawia i jak ją leczyć? Czy mononukleoza jest groźna?
Do zakażenia wirusem mononukleozy najczęściej dochodzi w okresie przedszkolnym oraz w wieku nastoletnim. Mononukleoza, zwana też chorobą pocałunków, jest wysoce zaraźliwa. Jakie są przyczyny mononukleozy? Jak objawia się ta choroba i jak przebiega jej leczenie? Z artykułu dowiesz się też, po jakim czasie od zarażenia pojawiają się objawy mononukleozy u dzieci i jak długo mogą się one utrzymywać.
- Mononukleoza zakaźna u dzieci - jak często występuje?
- Jak można się zarazić mononukleozą?
- Jak objawia się mononukleoza u dziecka?
- Jak długo trwa mononukleoza?
- Diagnoza mononukleozy zakaźnej
- Mononukleoza zakaźna u dzieci - leczenie
- Powikłania mononukleozy
- Czy można zapobiec mononukleozie?
Mononukleoza zakaźna u dzieci - jak często występuje?
Mononukleoza jest chorobą powodowaną przez wirus Epsteina-Barr (EBV). Określana jest też jako "choroba pocałunków", ponieważ do zakażenia wirusem EBV często dochodzi w wyniku kontaktu ze śliną chorego. Uważa się, że ponad 90% populacji jest zarażona wirusem EBV. Wśród dzieci wskaźnik ten jest niższy niż u osób dorosłych. Do zakażenia mononukleozą u dzieci dochodzi najczęściej między 2 a 7 rokiem życia, czyli w okresie żłobkowym i przedszkolnym.
Objawy mononukleozy u dzieci nie zawsze występują. Część pacjentów przechodzi infekcję bezobjawowo. Jeśli choroba ma typowy przebieg, pojawiają się takie objawy zakażenia EBV jak gorączka, powiększenie węzłów chłonnych i ból gardła. Leczenie mononukleozy u dziecka jest przede wszystkim objawowe. Stosuje się leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Można też sięgnąć po preparaty łagodzące ból gardła.
Jak można się zarazić mononukleozą?
Jak zostało wspomniane, do zakażenia wirusem EBV często dochodzi poprzez kontakt ze śliną chorego. O ile w przypadku osób dorosłych, wirus przenosi się np. w trakcie pocałunku, o tyle u dzieci wirus ten z łatwością rozprzestrzenia się poprzez korzystanie ze wspólnych zabawek czy sztućców. Małe dzieci poznają świat m. in. poprzez wkładanie różnych przedmiotów do buzi. Kiedy kolejne dziecko bawi się tą samą zabawką, ma kontakt ze śliną, w której obecny jest wirus Epsteina-Barr.
W przypadku wirusa mononukleozy bardzo rzadko do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, jak ma to miejsce przy grypie, przeziębieniu czy COVID-19. O podobieństwach i różnicach między tymi chorobami można przeczytać w artykule: Grypa, przeziębienie, COVID-19 - objawy, sposób leczenia, długość chorowania.
Jak objawia się mononukleoza u dziecka?
Jakie objawy ma mononukleoza u dzieci? Wirusowa mononukleoza zakaźna u niemowląt często przebiega bezobjawowo lub pojawiające się dolegliwości są bardzo łagodne. Wynika to głównie z faktu, że najmłodsze dzieci są chronione przez przeciwciała, które otrzymały od matki. U starszych dzieci typowe objawy mononukleozy to:
- osłabienie, spadek apetytu, mniejsza aktywność - są to często pierwsze objawy mononukleozy, które mogą trwać kilka lub kilkanaście dni,
- gorączka lub stan podgorączkowy - utrzymuje się długo, nawet do 2-3 tygodni,
- powiększenie węzłów chłonnych - węzły są widocznie powiększone i bolesne,
- stan zapalny gardła - podczas badania gardła często można zauważyć powiększone migdałki pokryte szarawym nalotem. Czasami pojawiają się też wybroczyny. Dziecko może skarżyć się na ból gardła. Wyczuwalny jest też nieprzyjemny zapach z ust,
- biegunka - nie jest ona typowym objawem mononukleozy zakaźnej, ale często występuje u najmłodszych pacjentów podczas infekcji wirusowych.
Charakterystyczne objawy mononukleozy u dzieci to z pewnością utrzymująca się kilka dni gorączka lub stan podgorączkowy. Warto jednak zaznaczyć, że u większości pacjentów, choroba ta przebiega łagodniej w młodszym wieku. Większe nasilenie objawów i pojawienie się dodatkowych symptomów, takich jak np. bóle mięśni i stawów, wysypka, obrzęk powiek i twarzy są bardziej typowe dla przebiegu mononukleozy u dorosłych.
Jak długo trwa mononukleoza?
Objawy mononukleozy pojawiają się dopiero 20-50 dni po zarażeniu wirusem EBV. Dolegliwości pojawiające się w przebiegu tej choroby zazwyczaj utrzymują się 2-3 tygodnie, choć niektóre objawy mononukleozy mogą trwać dłużej. U osób dorosłych długotrwałe zmęczenie i wyczerpanie po chorobie może utrzymywać się nawet kilka tygodni lub miesięcy. Rzadko jednak widoczne jest to u dzieci.
Objawy mononukleozy utrzymują się dość długo, ok. 2-3 tygodni. Charakterystycznym symptomem tej choroby jest wzrost temperatury ciała. Gorączka może trwać nawet kilkanaście dni. Pierwsze objawy mononukleozy pojawiają się najczęściej po 20-50 dniach od kontaktu z wirusem Epsteina-Barr.
Diagnoza mononukleozy zakaźnej
Jak diagnozuje się mononukleozę? Diagnostyka mononukleozy jest stosunkowo łatwa, jeśli choroba ma typowy przebieg. U dzieci nie zawsze jednak tak bywa. Rozpoznanie infekcji wirusem EBV stawiane jest głównie na podstawie objawów choroby oraz wyników badań dodatkowych. Niektóre objawy mononukleozy są zbliżone do dolegliwości, które pojawiają się przy anginie. Konieczne może być więc wykluczenie anginy oraz innych chorób o podobnym przebiegu. Lekarz może zalecić wykonanie takich badań jak morfologia krwi, aktywność aminotransferaz, test PCR czy oznaczenie CRP.
Mononukleoza zakaźna u dzieci - leczenie
Leczenie mononukleozy jest głównie objawowe. U dzieci stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, w których znajduje się paracetamol lub ibuprofen. Dla najmłodszych pacjentów preparaty te dostępne są w postaci syropu i czopków. Jeśli jest możliwość, lepszym wyborem jest podanie leku doustnie. Stosując syrop przeciwgorączkowy należy pamiętać, aby dostosować jego dawkę do masy ciała dziecka. Ze względu na długo utrzymującą się gorączkę w przebiegu mononukleozy, u dzieci bardzo ważne jest dbanie o regularne nawadnianie. Mały organizm szybciej ulega odwodnieniu niż organizm dorosłej osoby. Jeśli dziecko przyjmuje zbyt mało płynów, można spróbować podać mu elektrolity. Są one szczególnie zalecane, jeśli jednym z objawów mononukleozy zakaźnej jest biegunka. Jeżeli mały pacjent jest wyraźnie osłabiony i zmęczony, warto zachęcać go do pozostania w łóżku i odpoczynku.
Leczenie objawowe tej choroby często obejmuje też stosowanie preparatów łagodzących ból gardła. U dzieci można sięgnąć po spray z benzydaminą (np. Tantum Verde, Hascosept), która posiada właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwobrzękowe. Ulgę w bólu gardła powinien przynieść też lek z chlorheksydyną i lidokainą, taki jak Gardimax medica spray, który może być stosowany już powyżej 2,5 lat. Lidokaina działa miejscowo znieczulająco, dzięki czemu szybko łagodzi nieprzyjemne dolegliwości. U starszych dzieci, w leczeniu mononukleozy zakaźnej zastosowanie znajdują też pastylki na gardło. Powyżej 6 roku życia ich wybór jest już całkiem spory. U młodszych dzieci, powyżej 4 roku życia można stosować pastylki nawilżające błonę śluzową gardła, w których składzie obecny jest np. porost islandzki.
Leczenie mononukleozy zakaźnej jest objawowe. Dzieciom można podać leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe oraz preparaty na zapalenie gardła. Bardzo ważne jest też dbanie o regularne nawadnianie ich organizmu. Wskazany jest odpoczynek, a w razie potrzeby również pozostanie w łóżku. Jeśli lekarz stwierdzi powiększenie śledziony, może zalecić też czasową rezygnację z uprawiania sportu.
Powikłania mononukleozy
Powikłania mononukleozy zakaźnej u dzieci rozwijają się rzadko. U zdecydowanej większości małych pacjentów choroba ta ma przebieg łagodny. Z czasem samoistnie ustępuje. Konieczność hospitalizacji w mononukleozie zachodzi głównie wtedy, gdy lekarz podejrzewa rozwój powikłań. Wśród możliwych powikłań ten choroby wymienić można:
- pęknięcie śledziony - rzadkie, ale bardzo groźne powikłanie mononukleozy zakaźnej,
- zapalenie płuc,
- zapalenie wątroby,
- zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia,
- zapalenie mózgu i inne powikłania neurologiczne.
Czy można zapobiec mononukleozie?
Wirus wywołujący mononukleozę jest szeroko rozpowszechniony w społeczeństwie. Zdecydowana większość ludzi na świecie ma z nim kontakt na pewnym etapie życia. Jedyną formą profilaktyki jest przestrzeganie zasad higieny. Dzieci warto uczyć od najmłodszych lat, aby nie piły z tej samej butelki lub kubka, z której korzystał ktoś inny. Warto również tłumaczyć dziecku, aby nie dzieliło się swoim smoczkiem. Trudno jest jednak zapobiec kontaktowi z wirusem EBV ze względu chociażby na używanie wspólnych zabawek, na których często znajduje się ślina maluchów.
Wirus mononukleozy wnikając do organizmu pozostaje w nim już do końca życia w postaci utajonej. Większość osób choruje na mononukleozę jedynie raz w życiu. W pojedynczych przypadkach może jednak dojść do reaktywacji wirusa i jego ponownej replikacji. W takich okresach nosiciel wirusa EBV może ponownie zarażać innych. Niektóre badania sugerują, że możliwe jest ponowne zachorowanie na mononukleozę. Ryzyko ponownej infekcji jest jednak bardzo niskie.
Bibliografia:
- Rajewski P., Rajewski P., Waleśkiewicz-Ogórek K. Mononukleoza zakaźna - opis przypadku. Forum Medycyny Rodzinnej 2015, tom 9 , nr 4, 344-347.
- Ołdak E. Mononukleoza zakaźna. Pediatria po Dyplomie. 2012, 06.
- Ming Y., Cheng S., Chen Z., et al. Infectious mononucleosis in children and differences in biomarker levels and other features between disease caused by Epstein-Barr virus and other pathogens: a single-center retrospective study in China. PeerJ. 2023 Apr 6;11:e15071. doi: 10.7717/peerj.15071. PMID: 37041976; PMCID: PMC10083002.
- Wrembel J.M., Jarmoliński T. Mononukleoza zakaźna u dzieci - doświadczenia własne. Post N Med 2016, XXIX (6), 391-396, doi: 10.5604/08606196.1205283.
- Mohseni M., Boniface M.P., Graham C. Mononucleosis. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/books/NBK470387/