Narkotyki, szczególnie te wciągane nosem, prowadzą do wyniszczenia całego organizmu. Dla wielu osób jednym z pierwszych pojawiających się problemów jest wieczny katar po narkotykach i sucha, podrażniona błona śluzowa. Pierwszy krok do regeneracji nosa po narkotykach, to próba odstawienia substancji psychoaktywnych. To jest jednak proces, który trwa jakiś czas. Co można stosować na zatkany nos po narkotykach? Jak wspomóc gojenie strupków w nosie? Co zrobić jeżeli powstanie dziura w nosie po narkotykach?
Katar sienny, alergiczny nieżyt nosa — objawy i przyczyny. Jakie leki na katar alergiczny?
Katar sienny, inaczej alergiczny to zmora dla osób uczulonych pyłki w okresie kwitnienia, ale również kurz i roztocza - występują 365 dni. Z katarem alergicznym wiąże się szereg objawów jak zatkany nos, kichanie, świąd z alergicznym zapaleniem spojówek. Czy istnieje skuteczne leczenie alergicznego kataru? W tym artykule poznasz odpowiedź na pytanie "co pomaga na alergiczny nieżyt nosa, zwany inaczej katarem siennym?".
- Czym jest katar sienny (alergiczny)?
- Czym różni się alergiczny nieżyt nosa trwający cały rok a kilka miesięcy?
- Katar sienny - objawy
- Przyczyny kataru siennego (ANN)
- Co na katar sienny leczenie
- Katar sienny — krople, spraye i aerozole do nosa
- Spray ze sterydem na katar sienny
- Leki z kromoglikanem sodowym na katar sienny
- Woda morska i roztwory z ektoiną na katar sienny
- Leki p/histaminowe do nosa na katar sienny
- Tabletki na alergiczny nieżyt nosa i jego symptomy
- Domowe sposoby na katar sienny
- Diagnostyka i badania na sienny katar
- Katar sienny objawy i leczenie - FAQ
- Jak odróżnić katar alergiczny i zwykły katar od przeziębienia?
- Czy pyłki roślin to jedyny alergen wywołujący katar sienny?
- Czy leki przeciwhistaminowe działają na przyczynę alergicznego nieżytu błony śluzowej nosa?
- Czy odczulanie to leczenie przyczynowe czy objawowe alergii w nosie?
- Objawy kataru siennego sezonowego i całorocznego - są takie same czy różne?
- Co na przekrwienie błony śluzowej nosa przy alergii?
- Czy wirusy i bakterie to przyczyny kataru alergicznego i siennego nieżytu nosa?
- Czy tabletkami i sprayami do nosa można wyleczyć katar sienny na zawsze?
- Co bierze na katar osoba dorosła a co dziecko?
- U kogo jest wyższe ryzyko wystąpienia kataru siennego?
- O czym powinien pamiętać pacjent przyjmując leki na katar wywołany alergenami?
- Jakie są nietypowe i typowe objawy kataru siennego na tle alergicznym?
- Czy w łagodzeniu objawów alergicznego nieżytu nosa można stosować leki przeciwhistaminowe i sterydy do nosa?
Czym jest katar sienny (alergiczny)?
Alergiczny nieżyt nosa (potoczne katar sienny) to stan zapalny błony śluzowej nosa, który wywołany jest kontaktem z określonym alergenem, na który układ odpornościowy reaguje nad wyraz silnie. Co to jest alergen? To czynnik zewnętrzny jak pyłki roślin, substancje pochodzenia zwierzęcego jak sierść czy niektóre leki - to na ten składnik system immunologiczny produkuje przeciwciała, chociaż związek ten jest zwykle neutralny dla organizmu. Za katar sienny w dużej mierze odpowiadają roślinne pyłki, których jest pełno w okresie kwitnienia. W przypadku kataru siennego wymienia się postać sezonową i całoroczną, która występuje 2-3 krotnie rzadziej.
Alergiczny nieżyt nosa (ANN) to najczęściej występująca choroba alergiczna na świecie. Pod względem statystycznym dotyczy od 5 do 50% populacji. Ilość przypadków ANN wzrasta każdego roku. Inne dane mówią o co czwartym człowieku, który zmaga się z tą dolegliwością.
Oprócz tego warto zwrócić uwagę, że zarówno alergiczny nieżyt nosa (katar sienny) trwa przez określony czas, co ma związek z okresem pylenia, ale może trwać również okrągły rok. Co to oznacza w praktyce? Odpowiadamy poniżej.
Czym różni się alergiczny nieżyt nosa trwający cały rok a kilka miesięcy?
Warto zacząć od pytania - ile właściwie trwa? To zależy. W przypadku postaci całorocznej kataru siennego objawy utrzymują się przez cały rok. Pod względem klinicznym dominuje zatkany nos i wzmożona reaktywność śluzówki nosa np. na zimne powietrze, niektóre zapachy. W przypadku dolegliwości sezonowych jak np. wydzielina z nosa ich wystąpienie zależne jest od kalendarza pylenia, na który wpływ ma pogoda, która może sprzyjać lub spowodować przesunięcie okresu pylenia poszczególnych roślin. Objawy okresowego uczulenia są zwykle mniej nasilone niż całoroczne i nie ograniczają w tak dużym stopniu codziennego funkcjonowania.
Najczęstsze alergeny odpowiadające za zespół objawów alergii całorocznej to m.in. alergeny roztoczy kurzu domowego oraz alergeny zwierząt domowych jak sierść, naskórek, ślina zwierząt jak kot, pies. Na nasilenie objawów w ANN wpływ ma intensywność okresu pylenia. Obecność uczulenia na większość z wymienionych alergenów można sprawdzić samodzielnie w domu wykonując apteczny test na alergię.
Katar sienny - objawy
Osoby dotknięte katarem alergicznym skarżą się na utrudnione oddychanie przez nos. Jakie są inne objawy nieżytu nosa pochodzenia alergicznego? Zwykle w przebiegu alergicznego nieżytu nosa wyróżnia się typowe objawy kliniczne jak napady swędzenia (świądu), wielokrotne kichanie w ciągu dnia, wodnisty (wyciek) wydzielina z nosa. Oprócz tego pojawia się bardzo często podrażnienie i świąd spojówek ze wzmożonym łzawieniem. Warto pamiętać, że alergia to nie tylko nieżyt śluzówki nosa, ale także alergiczne zapalenie spojówek i wiele zmian skórnych. Przebieg siennego kataru może być umiarkowany lub wręcz ciężki, a takiemu stanowi towarzyszy 1 z wymienionych objawów jak:
- zaburzenia snu
- uciążliwe objawy
- trudności w pracy / szkole
- utrudnione wykonywanie codziennych czynności.
Przyczyny kataru siennego (ANN)
Za reakcję organizmu na substancje jak alergeny odpowiada nadmiernie wrażliwy układ immunologiczny. Z reguły substancje jak alergeny to neutralne substancje. Niekiedy jednak na skutek kontaktu z nimi układ odpornościowy wytwarza specyficzne przeciwciała IgE, która odpowiadają za powstanie procesów zapalnych, którym towarzyszy wydzielanie histaminy m.in. przez komórki tuczne, które uwalniają również inne mediatory jak cytokiny, leukotrieny, prostaglandyny. Co dalej wynika z aktywności mediatorów stanu zapalnego? Wymienić należy tutaj blokadę nosa, obrzmienie błony śluzowej, wzmożone wydzielanie wodnistej wydzieliny, uczucie świądu, kichanie.
Osoby cierpiące na alergiczny nieżyt nosa często skarżą się na uczucie zablokowanego nosa, co wiąże się ze zmianą funkcjonowania naczyń w nabłonku jamy nosowej.
Co na katar sienny leczenie
Farmakoterapia alergicznego nieżytu nosa skupia się na łagodzeniu objawów tej dolegliwości oraz zapobiega ich występowaniu. Leki na alergię nie działają jednak na przyczynę choroby, ale skutecznie poprawiają funkcjonowanie ludzi dotkniętych alergią całoroczną i sezon pylenia. Jakie leki stosuje się w przypadku kataru siennego? Należy wymienić tutaj następujące substancje czynne jak:
- glikokortykosteroidy do nosa (dostępne bez recepty - mometazon jak furoinian mometazonu i na receptę - większe opakowania z mometazonem i inne sterydy),
- doustne leki p/histaminowe,
- miejscowe leki przeciwalergiczne (azelastyna, mepiramina),
- leki stabilizujące komórki tuczne, czyli tzw. kromoglikany,
- agoniście receptorów alfa-adrenergicznych (stosowane również w katarze pochodzenia wirusowego) np. ksylometazolina - nie dłużej niż 5-7 dni!
W przypadku leczenia przyczynowego stosuje się swoistą immunoterapię z określonymi alergenami.
Zależnie od objawów zasadne jest stopniowe włączanie kolejnych leków lub ich zmiana na takie o działaniu ogólnoustrojowym.
Krople, spraye, aerozole do nosa na katar sienny - zobacz infografikę powyżej!
Katar sienny — krople, spraye i aerozole do nosa
Poniżej wymieniono przykładowe leki i wyroby medyczne, która łagodzą objawy alergii związane z katarem siennym. Zostały one podzielone względem składu z uwzględnieniem substancji czynnej (dla leków) i innych składników (dla wyrobu medycznego). Większość produktów na katar sienny można znaleźć w krople i spraye do nosa na alergię.
Spray ze sterydem na katar sienny
Aleric spray, Nasometin Control, Momenster nasal to leki na alergię z substancją sterydową furoinianem mometazonu, która wykazuja przeciwzalergiczne i przeciwzapalne działanie. Leki te łagodzą szereg objawów alergicznego nieżytu nosa, jednak początek działania następuje najwcześniej po kilku-kilkunastu godzinach. Jako podstawę tego mechanizmu podaje się zdolność do hamowania uwalniania mediatorów reakcji alergicznej. Hamuje dodatkowo uwalnianie leukotrienów z leukocytów, jest również inhibitorem w produkcji cytokin.
U części pacjentów (28%) znaczący spadek objawów odnotowano po 12 godzinach od podania pierwszej dawki. Nie są to leki szybkodziałające.
Leki z kromoglikanem sodowym na katar sienny
Cromohexal, Polcrom to leki przeciwalergiczne, które poprzez stabilizację komórek tucznych (element układu odpornościowego) zmniejszają wydzielanie histaminy i leukotrienów, które towarzyszą katarowi siennemu. Kromoglikan sodowy działa na późne objawy alergii oraz wczesne. Lek łagodzi objawy alergii, zapobiega ich występowaniu, jednak sam w sobie nie wywiera działania przeciwhistaminowego, czyli nie blokuje receptora H1 dla histaminy. Początek działania jest nieco opóźniony w czasie. Często leki z kromoglikanem jak Polcrom czy Cromohexal stosuje się na kilka dni przed rozpoczęciem okresu pylenia roślin, dlatego na samym początku walki z mogą przydać się chusteczki higieniczne.
Oprócz tego pomocne mogą być również krople do oczu na alergię z kromoglikanem jak Polcrom, Allergocrom czy Allergocomod.
Woda morska i roztwory z ektoiną na katar sienny
Woda morska to wyrób medyczny, który zawiera określone stężenie soli różnych pierwiastków jak cynku, selenu, miedzi, żelaza, jodu. Oprócz tego w składzie może znaleźć się również ektoina, która wykazuje przeciwzapalne właściwości wykorzystywane do łagodzenia objawów kataru siennego. Ektoina to również składnik wielu kropli do oczu na podrażnienia Alectoin, a także ampułek do inhalacji jak Ectodose.
Przykładowe wyroby medyczne z ektoiną do nosa to hipertoniczny spray Ectorhin, Ectoclarin spray bez konserwantów, Ectimer z wodą morską i izotoniczny Solik spray.
Spray z ektoiną i wodą morską to rozwiązanie przy łagodnych objawach alergii lub pomocniczy środek przy stosowaniu doustnych leków.
Leki p/histaminowe do nosa na katar sienny
Spraye i krople do nosa na alergię mogą zawierać również substancje o działaniu przeciwhistaminowym, które blokują receptor H1 dla histaminy (w przeciwieństwie do kromoglikanu i sterydów). Zwykle są to substancje zaliczane do starszej generacji leków przeciwhistaminowych. Przykładowe substancje to np. azelastyna, mepiramina, dimetynden. Niekiedy występują one w połączeniu z alfa-mimetykami, które dodatkowo obkurczają naczynia krwionośne. Co zatem pomoże na katar sienny z leków do nosa? Znajdziemy takie leki jak Azelastin POS, Allergodil, które zawierają azelastynę o długim okresie półtrwania (oznacza to, że lek działa długo). Oprócz tego difenhydraminę jak Betadrin WZF i nafaolizną. Leki te mogą występować w połączeniu z fenylferyną jak:
- Sinumedin i Envil Katar z mepiraminą,
- Otrivin Allergy z dimetyndenem.
Na katar alergiczny bez recepty można stosować środki zawierające dodatek alfa-mimetyku, czyli fenylefryny - szybko przynoszą ulgę i redukuje uczucie zatkanego nosa.
Tabletki na katar sienny, alergiczny nieżyt nosa? Co zawierają i jak działają?
Tabletki na alergiczny nieżyt nosa i jego symptomy
Tabletki i syropy na alergię i katar sienny łagodzą objawy nosowe, oczne, gdy środki miejscowe okazują się niedostatecznie skuteczne. Wśród leków, które wskazane są w leczeniu kataru siennego to m.in.:
- feksofenadyna - Allegra, Allertec Fexo,
- cetyryzyna - Zyrtec UCB, Amertil Bio,
- lewocetyryzyna - Contrahist Allergy, Lirra Gem,
- desloratadyna - Aleric Deslo Active, Hitaxa Fast,
- loratadyna - Claritine Allergy, Loratan Pro.
Jednym z nowszych leków dostępnych bez recepty są preparaty na bazie bilastyny - tabletki po 20 mg.
Co jest zaletą doustnych form? Leki te przyjmuje się raz na dobę ze względu na ich długi okres półtrwania, który przekłada się na długi efekt terapeutyczny. Nie są to leki jednak bez wad - niektóre osoby po doustnych lekach na alergię mogą odczuwać senność, sedację, spadek koncentracji - jest to szczególnie istotne np. dla zawodowych kierowców. Wśród najmniej "usypiających" wymienia się zwykle feksofenadynę, desloratadynę i lewocetyryzynę. Pozostałe jak cetyryzyna i loratadyna należą do II. generacji leków przeciwhistaminowych i po ich stosowaniu większy odsetek pacjentów może skarżyć się na uczucie senności. Nie jest to jednak reguła - niektóre osoby mogą odczuwać wzmożony apetyt, a część nie odczuć niczego istotnego oprócz uwolnienia od objawów kataru siennego. Jest to reakcja indywidualna, zależy od wrażliwości osobniczej. Zmienność ta wynika z możliwości przeniesienia substancji czynnej przez tzw. barierę krew-mózg - im więcej jej przenika do ośrodkowego układu nerwowego, tym objawy ośrodkowe jak senność są bardziej nasilone.
Część pacjentów zauważa jednak, że leki, które mniej usypiają mogą działać nieco słabiej na objawy alergii - poprawa jest odczuwalna, ale niekiedy mniejsza.
Zobacz również wapno z kwercetyną na alergię.
Domowe sposoby na katar sienny
Leczenie farmakologiczne to podstawa w łagodzeniu objawów uczulenia związanego z alergenami wziewnymi jak pyłki traw, roślin, kwiatów, drzew lub odzwierzęcych jak sierść. Wiele osób pragnie leczenie alergicznego nieżytu nosa uzupełnić za pomocą domowych metod. Ale co można zrobić w ramach domowych środków dla uzupełnienia klasycznego łagodzenia lekami jak krople na katar? Istnieje szereg składników pochodzenia naturalnego jak np. olej z czarnuszki, który zawiera składniki ograniczające i łagodzące przebieg alergii ze strony układu oddechowego. Zależnie od osobistych preferencji można go dodawać do potraw podobnie jak inne oleje roślinne. Dla osób ceniących sobie wygodę znajdzie się również suplement diety jak olej z czarnuszki w kapsułkach. Pomocne może okazać się również suplementacja kwercetyny, którego źródłem jest perełkowiec japoński. Jej źródłem jest również zielona herbata prozdrowotny napar i brokuły (źródło istotnego związku jak sulforafan) - można je z powodzeniem dodać do diety. Jak widać dostępne są kuchenne sposoby na alergiczny nieżyt nosa - z góry uprzedzamy, że to tylko dodatek do podstawowego leczenia.
Diagnostyka i badania na sienny katar
Cieknący katar, który ma miejsce przy alergii może mieć charakter całoroczny. Kluczowe w procesie rozpoznania jej rodzaju są testy alergiczne. Pomocne są również badania z krwi, gdzie określa się poziom specyficznych przeciwciał związanych z alergią.
Katar sienny objawy i leczenie - FAQ
Jak odróżnić katar alergiczny i zwykły katar od przeziębienia?
Pytanie to jest w pełni zasadne, ponieważ katar sienny może przypominać szczególnie w 1-2. dniu przeziębienie, które również może trafić się na początku alergicznego. Zatem jak odróżnić katar sienny od zwykłego infekcyjnego? W przypadku kataru alergicznego nie występuje gorączka ani podwyższona temperatura ciała. Brak jest również innych objawów jak ból mięśni, kiepskie samopoczucie typowe jak dla początku infekcji wirusowej. W obu przypadkach może wystąpić łagodny kaszel (częściej jednak w przeziębieniu), a także ucisk w okolicy zatok, szczególnie, jeśli równolegle nakłada się alergiczne zapalenie zatok do siennego kataru.
Czy pyłki roślin to jedyny alergen wywołujący katar sienny?
Katar alergiczny wywołują pyłki traw czy kwitnących drzew, ale również kurz, roztocza i sierść zwierząt. Dlatego część osób zmaga się z sezonowymi objawami pokrywającymi się z kalendarzem pylenia, a część z dolegliwościami przez okrągły rok.
Czy leki przeciwhistaminowe działają na przyczynę alergicznego nieżytu błony śluzowej nosa?
Nie, ponieważ przyczyną są alergeny, które są czynnikiem środowiskowym wywołującym nadwrażliwość układu odpornościowego, który zaczyna produkować większe ilości histaminy. Z kolei leki p/histaminowe blokują specyficzny receptor histaminowy H1, dzięki czemu objawy uczuleniowe są zredukowane prawie do zera lub w znacznym stopniu. Podsumowując - stosuje się je po to, żeby zmniejszyć objawy.
Czy odczulanie to leczenie przyczynowe czy objawowe alergii w nosie?
Zacznijmy od tego, że leczenie jak odczulanie można potraktować jako terapię przyczynową, ponieważ pozwala hamować dalszy rozwój, a także umożliwia kontrolowanie choroby o szczególnie ciężkim przebiegu, co znacząco obniża jakość życia.
Objawy kataru siennego sezonowego i całorocznego - są takie same czy różne?
W przypadku obu postaci zakres ten jest podobny, kluczowa jest jednak długość trwania objawów, która może być czasowa.
Co na przekrwienie błony śluzowej nosa przy alergii?
Mogą być to preparaty miejscowe np. sympatykomimetyki (leki obkurczające drobne naczynia krwionośne) w połączeniu z substancjami przeciwhistaminowymi, ale również leki działające ogólnoustrojowo jak tabletki, kapsułki czy syropy. Każdy z nich będzie ograniczać obrzęk śluzówki. Najszybciej zadziałają jednak preparaty miejscowe z sympatykomimetykami, które szybko łagodzą lejący się i wodnisty katar nie tylko przy alergii. Pomocne są również leki sterydowe do nosa, ale ich początek działania jest opóźniony w czasie, ale utrzymuje się dłużej.
Czy wirusy i bakterie to przyczyny kataru alergicznego i siennego nieżytu nosa?
To przyczyny kataru infekcyjnego towarzyszącego przeziębieniu, zapaleniu zatok. Katar sienny pojawia się w wyniku kontaktu z określonym alergenem - pyłki, kurz, roztocza, sierść, ale również grzyby np. pleśnie, ale również alergeny zawodowe np. lateks i środki czystości. Całoroczny alergiczny nieżyt nosa wywołują alergeny takie jak roztocza czy sierść zwierząt, a jego przebieg mogą nasilać okresowe alergeny np. pylące rośliny.
Czy tabletkami i sprayami do nosa można wyleczyć katar sienny na zawsze?
Nie, to preparaty działające jedynie na objawy, w zakresie swojego działania terapeutycznego nie oddziałują na przyczynę. W celu złagodzenia przebiegu alergii warto ograniczyć (jeśli to możliwe) kontakt z alergenem.
Co bierze na katar osoba dorosła a co dziecko?
U obu grup pacjentów stosuje się doustne leki, a także produkty do nosa (leki i wyroby medyczne), a w razie potrzeby krople do oczu, jeśli katarowi siennemu towarzyszą objawy ze strony oczu jak łzawienie, zaczerwienienie, swędzenie oczu. W przypadku małych dzieci i środków doustnych są to odpowiednio syropy z loratadyną, krople z dimetyndenem, dla nieco starszych tabletki z loratadyną lub cetyryzyną, a także inne doustne produkty jak kapsułki np. z feksofenadyną. Obok nich można stosować leki z grupy sympatykomimetyków do nosa, ale jedynie przez krótki czas 4-5 dni (np. ksylometazolina, oksymetaozlina). Coraz częściej pojawiają się również inne składniki p/histaminowe w lekach do nosa np. mepiramina, azelastyna lub dimetynden i są one odpowiednie dla dzieci (zależnie od leku np. od 6. roku życia) i dorosłych ze względu na wąski zakres skutków ubocznych wynikający z podania miejscowego w porównaniu do ogólnoustrojowego.
U kogo jest wyższe ryzyko wystąpienia kataru siennego?
Większe prawdopodobieństwo alergii np. ze strony nosa występuje u osób, które zmagają się z problemami jak atopowe zapalenie skóry, a także towarzyszy im astma oskrzelowa. Oprócz tego kluczowe są predyspozycje genetyczne, szczególnie, jeśli obydwoje rodziców zmaga się z alergią. Warto wiedzieć, że pacjentami alergicznymi są w dużej mierze dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.
O czym powinien pamiętać pacjent przyjmując leki na katar wywołany alergenami?
Każdy alergik walczący z katarem siennym powinien pamiętać, że wiele doustnych leków może wywoływać senność, spadek koncentracji, dlatego prowadzenie pojazdów w takim stanie jest przeciwwskazane. Dlatego w przypadku planowanej dalekiej podróży zastosuj leki miejscowe jak spray do nosa na katar niż tabletki. W przypadku osób, które stosują sympatykomimetyki jak ksylometazolina kluczowa jest długość terapii, która nie powinna przekraczać kilku dni. Dłuższe stosowanie może wywołać katar z odbicia, który wystąpi nawet przy ograniczonej ekspozycji i kontakcie z alergenami wziewnymi.
Jakie są nietypowe i typowe objawy kataru siennego na tle alergicznym?
Wśród nietypowych wyróżnia się m.in. migrenę i ból głowy, a także alergiczne zapalenie zatok, nasilenie innych objawów uczuleniowych ze strony układu oddechowego i osłabiony węch / smak. Dodatkowo charakterystyczne dla kataru siennego jest odczucie swędzenia podniebienia, chociaż to nieco subiektywna kwestia, ponieważ objawy jak "smyranie", swędzenie w gardle mogą towarzyszyć stanowi zapalnemu gardła.
Czy w łagodzeniu objawów alergicznego nieżytu nosa można stosować leki przeciwhistaminowe i sterydy do nosa?
Nie ma przeciwwskazań do takiego połączenia. Kortykosteroidy do nosa np. mometazon na nieżyt śluzówki związany z pyłkami zaczyna działać z opóźnieniem - często po 1-2 dniach. Dlatego do tego czasu pomocne są środki na alergię np. tabletki, kapsułki czy syropy.
Bibliografia
- Rutter, P., Pluta, J., & Błaszczyna, N. (2018). Opieka farmaceutyczna. Wrocław: Edra Urban & Partner.
- Lennecke, K., Hagel, K., Przondziono, K., Filipek, B., Orłowska, A., & Smolińska, M. (2018). Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób. Wrocław: MedPharm Polska.
- Framm, J., Chlebda, E., Maks, K., & Palczewska, W. (2007). Profile działania leków. Wrocław: MedPharm Polska.
- Zalesska-Kręcicka, M. and Kręcicki, T., 2008. Zarys otolaryngologii Podręcznik dla studentów i lekarzy. Wrocław: Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
- Hahn, J., Skoczyńska, A., & Starczewska, A. (2015). Checklist choroby wewnętrzne. Wrocław: MedPharm Polska.