Halitoza - co to?
Halitoza to inaczej przykry, brzydki zapach z ust. U części pacjentów, jest on na tyle nasilony, że prowadzi do obniżenia pewności siebie i ograniczania kontaktów społecznych. Nieświeży oddech sporadycznie dotyczy niemalże każdej osoby. Problem pojawia się, gdy nieprzyjemny zapach z ust odczuwany jest zarówno przez pacjenta, jak i najbliższe otoczenie nie tylko okazjonalnie, ale przez długi okres czasu.
Halitoza rozwija się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Szacuje się, że przypadłość ta dotyczy 25-50% populacji. Można podzielić ją na:
- halitozę prawdziwą - nie tylko pacjent, ale również osoby będące w jego pobliżu wyczuwają nieprzyjemny zapach z ust. Fizjologiczna halitoza występuje np. nad ranem na skutek ograniczonej produkcji śliny podczas snu i ustępuje po umyciu zębów. Halitoza patologiczna trwa dłużej i ma określoną przyczynę,
- halitozę rzekomą (pseudo-halitozę) - pacjent jest przekonany o nieświeżym oddechu, ale inne osoby go nie wyczuwają,
- halitofobia - mimo wprowadzenia skutecznego leczenia przykrego zapachu, pacjent nadal odczuwa niepokój i przekonanie o jego istnieniu.
Halitoza - objawy tej przypadłości to przede wszystkim nieprzyjemny, nieświeży zapach z ust, który jest wyczuwany zarówno przez samego pacjenta, jak i jego najbliższe otoczenie. Halitoza to powszechny problem, dotyczący zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Zgodnie z szacunkami, cierpi na niego ok. 25-50% ludzi.
Nieświeży oddech - przyczyny
Przyczyny nieprzyjemnego zapachu w zdecydowanej większości przypadków (80-85%) dotyczą jamy ustnej. Często są wynikiem niedostatecznej lub nieprawidłowej higieny. Przyczyną nieświeżego oddechu może być:
- kamień nazębny,
- próchnica (Próchnica zębów u dzieci i dorosłych - objawy, leczenie, profilaktyka higieny jamy ustnej),
- zapalenie dziąseł,
- paradontoza,
- kserostomia - suchość w ustach,
- niewłaściwe dbanie o czystość protez zębowych lub aparatów ortodontycznych - wnikanie resztek pokarmowych w przestrzeń między nimi a zęby i przyzębie prowadzi do pojawienia się brzydkiego zapachu z ust,
- nalot na języku - głównie w jego tylnej części,
- owrzodzenia w jamie ustnej.
Nieprzyjemny zapach z ust najczęściej jest wynikiem któregoś z wyżej wymienionych problemów. Halitoza może mieć też inną przyczynę. Przewlekłe zapalenie zatok, zapalenie migdałków podniebiennych, zapalenie płuc lub oskrzeli również może powodować przykry zapach z jamy ustnej. Podobnie jak choroba refluksowa przełyku, choroba wrzodowa żołądka czy schorzenia endokrynologiczne. Pacjenci z cukrzycą, przewlekłymi chorobami nerek lub wątroby, a także chorobami nowotworowymi (np. nowotwory jamy ustnej) również są w większym stopniu narażeni na wystąpienie halitozy. U dzieci, nagle pojawiający się nieprzyjemny zapach z jamy ustnej może wynikać z utknięcia ciała obcego w nosie.
Przyczyną przykrej woni wydobywającej się z jamy ustnej może być też stosowanie leków, powodujących zmniejszone wydzielanie śliny. Są to m.in. leki przeciwdepresyjne, niektóre środki przeciwalergiczne (np. loratadyna), leki obniżające ciśnienie krwi (np. furosemid), preparaty z lewodopą przyjmowane przez pacjentów z chorobą Parkinsona, benzodiazepiny (np. oksazepam) lub leki z doksazosyną zażywane przy łagodnym rozroście gruczołu krokowego.
Nieprzyjemny zapach z ust - domowe sposoby
Halitoza - jak leczyć tą przypadłość? W pierwszej kolejności, warto zastanowić się co może powodować nieprzyjemny zapach z jamy ustnej. Leczenie chorób zębów i przyzębia, a także innych schorzeń powodujących brzydki zapach wydobywający się z ust może skutecznie wyeliminować halitozę. Istotne są regularne wizyty u stomatologa, który oceni stan jamy ustnej i wykryje możliwe przyczyny nieprzyjemnego zapachu. Leczenie próchnicy, paradontozy i systematyczne pozbywanie się płytki nazębnej ogranicza powstawanie przykrego zapachu. O paradontozie i skutecznych sposobach jej leczenia można przeczytać w artykule: Co to jest paradontoza - przyczyny, objawy, leczenie.
Z uwagi na fakt, że większość przypadków halitozy powodowanych jest niewystarczającą lub nieprawidłową dbałością o stan jamy ustnej, bardzo ważne w leczeniu halitozy jest przestrzeganie odpowiednich zasad higieny. Istotny jest dobór szczoteczki do mycia zębów oraz pasty. Oba te produkty powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Jeśli sam chory ma trudność z wybraniem twardości włosia szczoteczki lub rodzaju pasty do mycia zębów, warto poprosić o pomoc stomatologa. Szczotkowanie zębów powinno odbywać się co najmniej 2 razy dziennie (a najlepiej po każdym posiłku), przez czas nie krótszy niż 2 minuty. Warto zapoznać się też z odpowiednią techniką szczotkowania, która pozwala dokładnie oczyścić zęby z każdej strony. Po szczotkowaniu zębów, zalecane jest szczotkowanie języka z użyciem niewielkiej ilości pasty.
Ważnym elementem higieny jamy ustnej jest też regularne nitkowanie zębów. Przy pomocy nici dentystycznej można oczyścić trudno dostępne przestrzenie między zębami, do których nie dotrze szczoteczka. W walce z nieświeżym oddechem pomocne są też płyny do płukania jamy ustnej, które działają antyseptycznie i odświeżająco. Wzmacniają one efekt działania pasty do zębów.
Starannie dbając o higienę jamy ustnej można znacząco poprawić stan zębów i dziąseł, a co za to idzie - pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust lub chociaż ograniczyć jego powstawanie. Domowym sposobem na halitozę jest też kontrolowanie ilości przyjmowanych płynów. Jeśli w ciągu doby wypijana jest zbyt mała ilość wody i innych napojów, produkcja śliny może ulec zmniejszeniu. W konsekwencji, pojawia się przykry zapach z jamy ustnej. Aby temu zapobiegać warto regularnie pić płyny (głównie wodę). Często zaleca się też żucie gumy, która również wspomaga produkcję śliny, a dodatkowo odświeża oddech i poprawia komfort pacjenta, który wyczuwa u siebie nieświeży oddech.
Zaniedbania higieny jamy ustnej bardzo często prowadzą do rozwoju chorób zębów i przyzębia, a także do pojawienia się nieprzyjemnego zapachu z ust. Odpowiednia technika szczotkowania zębów, regularne korzystanie z nici dentystycznej i płynu do płukania jamy ustnej pomaga zadbać o zdrowie i świeży oddech.
Jak pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust?
Jeśli systematyczna higiena jamy ustnej oraz regularne wizyty u stomatologa nie przynoszą wystarczających efektów, można sięgnąć po preparaty, które niwelują nieprzyjemny zapach z ust. Aby poprawić nieświeży oddech można sięgnąć po odświeżacz do ust (np. Fresh Breath), który szybko odświeża oddech. Pomocne są też tabletki na halitozę z cynkiem. Cynk eliminuje lotne związki siarki, które wytwarzane są przez bakterie obecne w jamie ustnej. To właśnie te związki są bezpośrednią przyczyną przykrego zapachu z ust. Tabletki do ssania z cynkiem pomagają więc pozbyć się halitozy. Warto jednak pamiętać, że ich działanie jest jedynie objawowe. Nie wpływają one bowiem na główną przyczynę, która prowadzi do nadmiernego namnażania się bakterii beztlenowych w jamie ustnej. Eliminują jedynie nieprzyjemny zapach z ust, za który odpowiadają procesy zachodzące przy udziale tych bakterii.
Przykładowe preparaty na halitozę to tabletki do ssania Halitofast, pastylki Solgar Cynk oraz Halitomin. Niektóre z nich (np. Halitofast) zawierają dodatkowo wyciąg z tymianku, który również pomaga odświeżyć oddech. Wybierając suplement na nieprzyjemny oddech z ust należy przestrzegać zaleceń producenta dotyczących częstości stosowania danego preparatu. Istotne jest powolne ssania tabletki po posiłku. Przez co najmniej 20-30 minut po jej zażyciu warto wstrzymać się z jedzeniem i piciem.
Jeśli pacjent odczuwa suchość w jamie ustnej, trudność z przeżuwaniem i połykaniem pokarmów, suchość języka, a także pękanie ust, być może przyczyną nieświeżego oddechu jest niedostateczne wydzielanie śliny. Najczęściej problem ten dotyka osoby starsze, choć może wystąpić w każdym wieku. Można wówczas sięgnąć po preparat który ma niejako zastąpić naturalną ślinę. Może być to np. aerozol do jamy ustnej Kserostemin. Zawiera on składniki o właściwościach nawilżających, powlekających błonę śluzową, a także antyseptycznych i przeciwbakteryjnych.
Preparaty na halitozę umożliwiają szybkie przywrócenie świeżego oddechu, jednak ich działanie jest tylko objawowe. Na pewien czas maskują objawy halitozy. Aby skutecznie leczyć nieświeży oddech konieczne jest zadbanie o zdrowie jamy ustnej. Regularne szczotkowanie zębów przynajmniej 2 razy w ciągu dnia, korzystanie z nici dentystycznych i płynów do płukania jamy ustnej zapobiega rozwojowi wielu schorzeń, które prowadzą do pojawienia się halitozy. Konieczne są też regularne wizyty u stomatologa i kontrolowanie stanu całej jamy ustnej. Halitoza to powszechna przypadłość, która obniża jakość życia pacjentów. Dostępne są jednak skuteczne sposoby leczenia przykrego zapachu z ust, które pozwalają przywrócić świeży oddech.
Bibliografia:
- Kapoor U., Sharma G., Juneja M., Nagpal A., Halitosis: Current concepts on etiology, diagnosis and management. Eur J Dent. 2016; 10(2): 292-300, doi: 10.4103/1305-7456.178294
- Tretiakow D., Skorek A., Halitosis as an interdisciplinary problem. Pol Otorhino Rev. 2019; 8(4): 9-14, doi: 10.5604/01.3001.0013.5601
- Mrówka-Kata K., Namysłowski G., Czecior E., Banert K., Scierski W., Cuchnienie z ust. Forum Medycyny Rodzinnej. 2008; 2 (3): 206-211
