Katar w ciąży może być objawem przeziębienia, alergii lub zmian hormonalnych. Bywa uciążliwy i negatywnie wpływa na samopoczucie kobiety ciężarnej. Co na katar w ciąży można bezpiecznie stosować? Jakie domowe sposoby na katar mogą pomóc złagodzić ten nieprzyjemny objaw?
Choroba lokomocyjna u dorosłych i inne kinetozy
Choroba lokomocyjna to zespół nieprzyjemnych objawów, które mogą skutecznie uprzykrzyć każdą podróż. Dotyka głównie dzieci, jednak dorośli również są na nią narażeni. Jak przygotować się do podróży, aby uniknąć wystąpienia choroby lokomocyjnej? Czym leczyć to schorzenie? Jakie preparaty będą bezpiecznym wyborem w ciąży?
- Repelent – co to jest i jak działa?
- Kleszcze, komary, meszki – co to za owady i gdzie na nas czekają
- Jakie są rodzaje repelentów na owady?
- Repelenty chemiczne (syntetyczne)
- Repelenty DEET na komary, kleszcze i meszki
- Ikarydyna
- IR3535
- Permetryna
- Naturalne repelenty
- Skuteczny repelent na komary, kleszcze i meszki
- Jak należy stosować repelenty?
- Domowe sposoby na komary, kleszcze i meszki
Repelent – co to jest i jak działa?
Repelenty to po prostu środki odstraszające owady. Jak działa taki preparat odstraszający? Zniechęca on owada do ukąszeń skóry poprzez zmianę naszego zapachu lub smaku. Owad, zamiast usiąść na naszej skórze, trzyma się od niej z daleka, a my unikamy swędzących czy bolesnych ukąszeń.
Repelenty są sposobem, aby uchronić się przed przykrymi następstwami ukąszeń – swędzeniem, bólem czy chorobami przenoszonymi przez owady.
W Polsce do wyjątkowo uciążliwych insektów należą komary i meszki. Ich ukąszenia nie należą do przyjemnych – powodują swędzenie, zaczerwienienie skóry, a w przypadku meszek również bolesność. Jednak owadem budzącym szczególny postrach wśród spacerowiczów jest kleszcz. Choć ten mały pajęczak nie przysparza bólu podczas przebicia skóry, to może przenosić poważne dla zdrowia choroby, takie jak borelioza czy kleszczowe zapalenie mózgu.
Kleszcze, komary, meszki – co to za owady i gdzie na nas czekają
Kleszcze są niewielkimi pajęczakami, które chętnie przyczepiają się do skóry na dłuższy czas, aby posilać się krwią. Na swoje ofiary czekają cierpliwie na niskich krzewach i wysokich trawach, skąd najłatwiej im się „przesiąść” na przechodnia, np. sarnę, dzika, człowieka. Samo ukąszenie kleszcza zazwyczaj nie boli, co utrudnia wypatrzenie tego małego pasażera na gapę. Ważne jest, aby po wycieczce na łono natury dokładnie przejrzeć ciepłe i wilgotne fałdy skórne, które są ulubionym miejscem żerowania kleszczy. Owada należy szybko usunąć, ponieważ może on być nosicielem mikroorganizmów wywołujących choroby takie jak borelioza, babeszjoza czy odkleszczowe zapalenie mózgu. Wyciągnięcie kleszcza powinno być przeprowadzone w odpowiedni sposób, tak aby ograniczyć ryzyko infekcji. Więcej o tym dowiesz się z artykułu Jak właściwie i poprawnie usunąć kleszcza ze skóry?
Jak powszechnie wiadomo, wśród komarów naszym utrapieniem są samice, które latają w poszukiwaniu krwi potrzebnej im do rozmnażania. Jaja składają w zbiornikach wodnych, nawet tych bardzo płytkich. Mokra, obfita w deszcz wiosna i lato sprzyjają wzrostowi ich populacji. Komarów możemy spodziewać się w zacienionych, wilgotnych lasach, na łąkach i w pobliżu zbiorników wodnych. Ukąszenie komarzycy wywołuje pojawienie się czerwonego bąbla, który może mocno swędzieć.
Co to jest meszka? Meszki to niewielkie owady z rodziny muchówek. Rozmnażają się w płynącej wodzie, np. potoku, płytkiej rzeki. Dorosła postać tego insekta rozwija się na wiosnę, najczęściej w kwietniu i maju. Natknąć na nie można się za dnia, ponieważ w nocy nie są aktywne. Najbardziej pracowite są późną wiosną i latem. Wybierają miejsca zarośnięte roślinnością i tam, całą grupą napadają na potencjalnych żywicieli. Ugryzienie meszki jest bolesne, skóra dotknięta jest obrzękiem i może pojawić się siniak.
Jak wygląda meszka, kleszcz i komar przedstawiono na poniższej grafice.
Jakie są rodzaje repelentów na owady?
Repelenty możemy podzielić na te syntetyczne, wyprodukowane w całości przez człowieka oraz na repelenty naturalne, do których powstania przyczyniła się głównie natura. Które z nich są najlepsze i czym się charakteryzują?
Repelenty chemiczne (syntetyczne)
Co odstrasza komary, meszki i kleszcze najskuteczniej? Do substancji najlepiej radzących sobie z niechcianymi owadami należy zdecydowanie syntetyczny DEET. Jednak na rynku istnieją również inne środki, które z powodzeniem uchronią nas przed owadami. Należą do nich ikarydyna, IR3535 oraz permetryna.
Repelenty DEET na komary, kleszcze i meszki
DEET to środek pierwszego wyboru, czyli polecany w pierwszej kolejności. Preparaty z 30-procentowym DEET w składzie działają nawet do 6. godzin, co pozwala na spokojną wędrówkę po leśnych ścieżkach. Ponadto repelenty DEET o stężeniu 10-30% mogą być stosowane w ciąży i u dzieci po 2. roku życia.
Choć związek DEET wzbudza kontrowersje, to badania wykazują, że prawidłowo stosowane repelenty z tym składnikiem, nie wywołują poważnych działań niepożądanych u dzieci. Ważne jest, aby dokładnie czytać sposób użycia – nie rozpylać repelentu DEET na twarz bezpośrednio z opakowania, a przed snem dokładnie umyć skórę dziecka.
Używając środków z DEET trzeba się jednak liczyć z niedogodnościami – substancja ma charakterystyczny zapach i może pozostawiać na skórze lepką powłoczkę. Preparaty z DEET w rzadkich przypadkach mogą wywoływać działania niepożądane jak bóle głowy, wysypka, pokrzywka. Mimo tego DEET to wysoce skuteczny preparat, polecany do odstraszania owadów przez WHO, czyli Światową Organizację Zdrowia.
Środki z DEET mogą niszczyć niektóre sztuczne tworzywa. Odpowiednimi materiałami dla DEET będą m.in. bawełna, wełna, nylon.
Ikarydyna
Inna syntetyczna substancja odstraszająca owady to ikarydyna. Działa nieco krócej niż DEET – do około 4 godzin. Warto więc wziąć preparat z ikarydyną do plecaka na wędrówkę, aby po tym czasie ponownie nanieść ją na skórę. Wysoką skuteczność ikarydyna wykazuje przy stężeniu 20%, a do jej niewątpliwych zalet należy brak zapachu oraz brak uczucia lepkości po aplikacji. Co więcej, ikarydyna nie uszkadza tkanin sztucznych, a po jej zastosowaniu nie stwierdzono poważnych skutków ubocznych. Preparat z tą substancją zagwarantuje solidną ochronę przed komarami, kleszczami, meszkami.
IR3535
Rzadziej używany środek na komary, kleszcze i meszki to IR3535. Substancja ta jest dobrze tolerowana przez skórę i jest uważana za ogólnie bezpieczną. Tak jak ikarydyna nie ma zapachu i nie pozostawia lepkiej skóry.
Permetryna
Ciekawym repelentem, który nanosi się na odzież, a nie na skórę, jest permetryna. Ma zdolność nie tylko odstraszania owadów, ale również ich zabijania przy bezpośrednim kontakcie. Permetryną impregnuje się nią ubrania wojskowych, leśniczych, czy myśliwych. Odzież pokryta tą substancją wykazuje wysoką skuteczność odstraszania.
Pamiętaj! Intensywne pocenie się może skrócić czas działania repelentu.
Naturalne repelenty
Jakie wyróżniamy naturalne rodzaje repelentów? Wśród naturalnych środków na owady prym wiodą wonne olejki eteryczne, które swoim zapachem zniechęcają potencjalnych skrzydlatych agresorów. Właściwości odstraszające wykazują m.in. olejek z mięty pieprzowej, cytronelowy, bazyliowy, lawendowy, eukaliptusowy, goździkowy, tymiankowy, kamforowy, bergamotowy. Skuteczność naturalnych repelentów nie jest jednak tak wysoka, jak syntetycznych odstraszaczy owadów. Ponadto, lotne olejki eteryczne dość szybko tracą zapach, a co za tym idzie – działanie odstraszające.
Kiedy olejek eteryczny działa najlepiej? Im wyższe stężenie olejku eterycznego, tym silniejszym jest repelentem. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że wysokie stężenia mogą wywołać podrażnienia skóry, szczególnie u dzieci.
Alternatywą dla nanoszenia naturalnych olejków eterycznych na skórę jest użycie ich w domowych nawilżaczach powietrza i kominkach na olejki. Kilka kropli olejku nie tylko zniechęca owady, ale również zapewnia przyjemny pomieszczenia oraz może koić nerwy.
Mimo niższej skuteczności repelenty naturalne mogą z powodzeniem służyć jako wsparcie przeciw komarom, meszkom i kleszczom.
Skuteczny repelent na komary, kleszcze i meszki
Środki na komary, kleszcze, meszki występują w różnych postaciach. Najczęściej są to:
- spraye,
- emulsje,
- balsamy,
- opaski na rękę,
- plastry odstraszające.
Do najpopularniejszych środków na komary, kleszcze i meszki należy Mugga czy Ultrathon Spray, które swoje działanie zawdzięczają obecności DEET. Popularny preparat z ikarydyną to OFF! Protection Plus.
Repelenty zawierające olejki eteryczne odstraszające insekty występują w różnych formach. Oprócz kropli, aerozoli i sprayów dostępne są zapachowe, odstraszające opaski na rękę, czy plastry.
Jak należy stosować repelenty?
Aby prawidłowo nałożyć repelent, należy użyć go na odsłoniętą na skórę i odzież. Nie zaleca się stosowania preparatów pod ubrania, ponieważ może to nasilić wchłanianie, a wraz z nim działania niepożądane. Środek na owady nie powinien być używany bezpośrednio na twarz – najpierw nanosimy go na ręce i rozsmarowujemy, unikając okolic oczu. Jeżeli jednocześnie używamy kremów z filtrem, to najpierw nakładamy środek z SPF, a dopiero następnie repelent. Pamiętaj również, aby nie aplikować repelentu w pomieszczeniach – przy nakładaniu preparatu odstraszającego wyjdź na zewnątrz. Po powrocie z wyprawy dokładnie umyj ciało.
Często bywasz w lesie? Pomyśl o zaszczepieniu się na kleszczowe zapalenie mózgu, które jest groźną chorobą wywołaną przez wirus bytujący w kleszczach. O szczegóły zapytaj swojego lekarza rodzinnego.
Zobacz też środki łagodzące ukąszenia.
Domowe sposoby na komary, kleszcze i meszki
Najprostszym domowym sposobem na komary, jest zamontowanie w oknach moskitier, czyli siatek z małymi oczkami, przez które te owady nie są w stanie się przecisnąć. Pomocne może być również hodowanie na parapecie czy w ogrodzie roślin, które odstraszają owady. Są to przykładowo: bazylia, pelargonia, kocimiętka. W domu można również wywiesić suszone rośliny bogate w olejki eteryczne np. bazylię, miętę, lawendę.
Podejrzewa się również, że regularne jedzenie czosnku może zniechęcić do nas owady. Powodem jest zapach, który zaczyna wydzielać nasza skóra. Nie jest jednak pewne, czy taka metoda jest skuteczna.
Jednak podstawą zabezpieczenia się przed owadami na spacerze po lesie czy łące jest profilaktyka ukąszeń. Podstawowa skuteczna ochrona opiera się na wybraniu odpowiedniego ubioru. Najlepiej unikać kolorowych tkanin, gdyż owady mogą zwracać szczególną uwagę na jaskrawe barwy. Także mocne perfumy, dezodoranty, kremy mogą zwrócić na nas uwagę małych pasożytów.
Ubrania, szczególnie w okresie wzmożonej aktywności stawonogów (wiosna, lato) powinny pokrywać maksymalnie dużą powierzchnię ciała. Szczególnie ważne są długie nogawki i wysokie skarpetki, które uchronią przed wędrówką kleszczy po nogach w wyżej położone partie ciała. Kleszcze bowiem czekają na potencjalnego żywiciela na łąkach niższych partiach lasu – krzewach czy wysokich trawach, skąd łatwo przyczepiają się do naszych kostek i nóg.
Ponadto warto wspomnieć, że wybrana odzież powinna być złożona z tkanin grubszych, przez które nie przedostaną się wąskie ssawki komarów. Spódnica, cienkie legginsy czy krótkie skarpetki stopki nie będą najlepszym rozwiązaniem.
Mimo że repelent odstraszający owady nie uchroni nas w 100% przed ukąszeniami, to nadal ma bardzo wysoką skuteczność w ich odganianiu. I choć może kilka komarów zdoła pokąsać nasze odsłonięte partie ciała, to nieraz nawet kilkadziesiąt innych zrezygnuje. Dzięki stosowaniu repelentów w połączeniu z profilaktyką możemy cieszyć się z bezpiecznych wędrówek, wolnych od swędzących bąbli.
Bibliografia
- Tuszyński, Paweł Konrad. Leki Pierwszego Wyboru. Wydanie II, Wydawnictwo Farmaceutyczne, 2022.
- Wrotek, Katarzyna. Ukąszenia owadów. Wydawnictwo Helion, 2009.
- Przygodzka, Marta, et al. "Repellents as a major element in the context of prevention of tick-borne diseases." Prz. Epidemiol 73 (2019): 269-280.
- Diaz, James H. "Chemical and plant-based insect repellents: efficacy, safety, and toxicity." Wilderness & Environmental Medicine 27.1 (2016): 153-163.
- Katz, Tracy M., Jason H. Miller, and Adelaide A. Hebert. "Insect repellents: historical perspectives and new developments." Journal of the American Academy of Dermatology 58.5 (2008): 865-871.
- Tavares, Melanie, et al. "Trends in insect repellent formulations: A review." International journal of pharmaceutics 539.1-2 (2018): 190-209.