Katar w ciąży może być objawem przeziębienia, alergii lub zmian hormonalnych. Bywa uciążliwy i negatywnie wpływa na samopoczucie kobiety ciężarnej. Co na katar w ciąży można bezpiecznie stosować? Jakie domowe sposoby na katar mogą pomóc złagodzić ten nieprzyjemny objaw?
Ból brzucha u dziecka - jak mu pomóc? Kiedy konieczna jest wizyta u lekarza?
Ból brzucha u dziecka to powszechna dolegliwość, która może mieć różne przyczyny. Jakie leki dla dzieci mogą uśmierzyć nieprzyjemne objawy? Co stosować przy bólu brzucha wywołanym IBS, a co na ból brzucha przy zatruciu pokarmowym? Dowiedz się też, jakie są objawy alarmowe, które wymagają konsultacji z lekarzem.
- Przyczyny bólu brzucha u dzieci
- Ból brzuszka - jakie inne objawy mogą mu towarzyszyć?
- Ból brzucha u dziecka - jakie badania wykonać?
- Co na ból brzucha u dziecka można zastosować?
- Domowe sposoby na ból brzuszka
- Ból brzucha u dziecka - kiedy zgłosić się do lekarza?
Przyczyny bólu brzucha u dzieci
Ból brzucha u dziecka to częsta dolegliwość, na którą zgodnie z szacunkami skarży się ok. 30% dzieci w wieku szkolnym przynajmniej raz w tygodniu. Na szczęście, w większości przypadków, ból ten nie ma poważnej przyczyny. Odpowiednie zmiany w diecie i/lub leki na ból brzucha mogą szybko znieść nieprzyjemne objawy i poprawić samopoczucie dziecka. Zanim jednak sięgniemy po wybrany preparat, warto wiedzieć jakie mogą być przyczyny bólu brzucha u dzieci i kiedy powinien on niepokoić.
Pojawiający się u dzieci ból brzucha może mieć różne przyczyny, w zależności od tego czy jest on ostry czy przewlekły, jakiego obszaru brzucha dotyczy, jak długo się utrzymuje, jakie ma nasilenie i czy towarzyszą mu dodatkowe objawy. Oto najczęstsze przyczyny bólu brzucha u dzieci:
- kolka jelitowa,
- zatrucie pokarmowe lub jelitówka (grypa żołądkowa),
- nietolerancje i alergie pokarmowe,
- SIBO (Co to jest choroba SIBO? Objawy, przyczyny, leczenie rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego),
- zaparcie,
- zapalenie błony śluzowej żołądka,
- infekcja dróg moczowych,
- choroby zapalne jelit,
- celiakia,
- kamica pęcherzyka żółciowego.
Najczęściej występuje czynnościowy ból brzucha u dzieci, który nie ma żadnej organicznej przyczyny. Ma on łagodne lub umiarkowane nasilenie. Powoduje dyskomfort i jest nieprzyjemny dla małego pacjenta, ale jednocześnie nie zaburza w istotnym stopniu jego aktywności. Ból brzucha po jedzeniu u dziecka może wynikać ze spożycia zbyt dużej ilości jedzenia lub przyjmowania go w pośpiechu.
Mimo iż w większości przypadków bóle brzucha u dzieci są niegroźne i ustępują samoistnie, czasami mogą świadczyć o poważniejszej chorobie. U niemowląt, ból brzucha może wynikać z wad wrodzonych, a u nieco starszych dzieci z zapalenia wyrostka robaczkowego. Zapalenie wyrostka robaczkowego u dzieci początkowo wiąże się zazwyczaj z bólem w okolicy pępka, który stopniowo lokalizuje się w okolicy prawego podbrzusza. Jednocześnie pojawiają się też inne objaw, o czym będzie mowa w dalszej części artykułu.
Ból brzuszka - jakie inne objawy mogą mu towarzyszyć?
Obecność dodatkowych objawów często ułatwia znalezienie przyczyny bólu brzucha:
- problem z oddawaniem stolca - gdy ból brzucha wynika z zaparcia, dziecko załatwia się 2 razy w tygodniu lub rzadziej, czuje niechęć przed pójściem do toalety, oddany stolec jest twardy, zbity, może występować w dużej ilości,
- nudności, wymioty, biegunka - objawy te często pojawiają się zatruciu pokarmowym lub też jelitówce,
- gorączka - ból brzucha i gorączka u dziecka dość często występują jednocześnie. Mogą być wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej, a także wielu innych poważniejszych schorzeń. Gorączka może pojawić się np. przy zapaleniu wyrostka robaczkowego. W tym jednak przypadku zazwyczaj nie występuje ona od samego początku,
- wzdęcia, nadmierna ilość gazów - ból brzucha w połączeniu ze wzdęciami i dyskomfortem w jamie brzusznej może wynikać z nietolerancji pokarmowej (np. nietolerancji laktozy) czy chociażby SIBO. Przy nietolerancji pokarmowej dość charakterystyczne jest to, że objawy występują w krótkim czasie po spożyciu posiłku zawierającego określony składnik (np. laktozę).
Nawracające bóle brzucha u dzieci mogą wiązać się też z obniżonym nastrojem, niechęcią do zabawy i aktywności, spadkiem apetytu, zmianą rytmu wypróżnień, uczuciem ciężkości po posiłku i spadkiem masy ciała.
Ból brzucha u dziecka - jakie badania wykonać?
Wywiad chorobowy przeprowadzany między lekarzem a pacjentem (lub jego opiekunem) pozwala uzyskać kluczowe informacje na temat rodzaju bólu i jego możliwej przyczyny. W większości przypadków nie ma potrzeby przeprowadzania żadnych dodatkowych badań. Jeśli jednak zachodzi podejrzenie poważniejszego problemu, może zostać zlecone badanie laboratoryjne, USG jamy brzusznej, a czasami również badanie endoskopowe, takie jak gastroskopia. U dzieci przeprowadzana jest ona najczęściej w znieczuleniu ogólnym.
Co na ból brzucha u dziecka można zastosować?
Co na ból brzucha dla dzieci jest skuteczne i bezpieczne? Jak złagodzić ból brzuszka u malucha? Leczenie bólu brzucha u dziecka zależy od jego przyczyny. Inaczej leczy się ból brzucha wywołany nietolerancją pokarmową i zatruciem pokarmowym. Inne leki stosuje się na bolący brzuch dziecka wywołany jelitówka, a inne przy zakażeniu dróg moczowych.
Przy celiakii lub nietolerancji pokarmowej podstawą leczenia jest dieta eliminacyjna. Dzieci z celiakią nie powinny przyjmować produktów z glutenem, a przy nietolerancji laktozy wskazane jest unikanie laktozy lub przyjmowanie enzymu - laktazy. Przy zatruciu pokarmowym lub jelitówce najważniejsze jest nawadnianie. W tym jednak przypadku istotny jest dobór odpowiedniego preparatu nawadniającego. Dobre elektrolity powinny mieć odpowiedni skład i osmolarność. Przykładowymi preparatami rekomendowanymi przy biegunce lub wymiotach są Gastrolit i Orsalit. Zapobiegają one odwodnieniu, które w przypadku dzieci rozwija się znacznie szybciej niż u osób dorosłych. Pamiętajmy o tym, aby elektrolity podawać dziecku małymi porcjami przez dłuższy okres czasu.
Przewlekły ból brzucha u dziecka często wynika z zaparcia stolca. W tym przypadku oprócz odpowiednich zmian w stylu życia, często wprowadzane są też wybrane leki, pomagające uregulować rytm wypróżnień. Dostępne są różne preparaty na zaparcia dla dzieci. Przy konieczności długotrwałej kuracji bezpieczne są środki z makrogolami. Podaje się je w dawce dostosowanej do masy ciała. Początek ich działania pojawia się jednak po 24-48 godzinach. Z tego względu, oprócz tych preparatów można zastosować też lek o szybszym działaniu, np. w postaci wlewki doodbytniczej.
Co jeszcze można podać dziecku na złagodzenie bólu? U dzieci powyżej 6. roku życia, na skurczowe bóle brzucha można podać lek z drotaweryną, np. No-Spa, Drotafemme. Działają one rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, układu moczowego, a także dróg żółciowych. Leki te mogą być stosowane u pacjentów ze zdiagnozowanym zespołem jelita drażliwego (IBS), kamicy nerkowej, zapaleniu pęcherza moczowego i innych chorobach, w przebiegu których dochodzi do skurczów mięśni gładkich. U nastolatek, które zaczęły miesiączkować, można natomiast sięgnąć po leki na bóle menstruacyjne. W pierwszej kolejności zalecane są niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen czy deksketoprofen. Wspomagająco można podać też wspomniany wcześniej lek rozkurczowy.
Domowe sposoby na ból brzuszka
Jak pomóc dziecku zmagającemu się z bólami brzucha domowymi sposobami? Takie praktyki można stosować przy łagodnych dolegliwościach oraz jako wspomaganie leczenia farmakologicznego. Aby złagodzić objawy bólu można:
- położyć na brzuszku ciepły kompres - należy zwrócić uwagę aby nie był on zbyt gorący dla dziecka. Można wykorzystać ciepły ręcznik lub specjalne kompresy żelowe, które wystarczy wcześniej podgrzać. Taki okład zaleca się przykładać na 15-30 minut. Ciepło rozluźnia mięśnie i może przynieść ulgę małemu pacjentowi,
- delikatny masaż brzuszka ciepłymi dłońmi,
- lekkostrawna dieta, bogata w błonnik oraz dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu,
- unikanie słodzików, które z uwagi na szybką fermentację mogą nasilać wzdęcia i ból.
U niemowląt warto również zwrócić uwagę na prawidłowe przystawianie dziecka do piersi. W razie potrzeby można zasięgnąć porady doradcy laktacyjnego. Przy bólach brzuszka korzystne może być też zakładanie dzieciom luźniejszych ubranek, aby ucisk wywierany przez odzież dodatkowo nie nasilał nieprzyjemnych dolegliwości.
Ból brzucha u dziecka - kiedy zgłosić się do lekarza?
W przypadku bólu brzucha u dziecka określone zostały pewne objawy alarmowe, które mogą sugerować poważniejszą przyczynę dolegliwości i są wskazaniem do pilnej konsultacji z lekarzem:
- nagły początek bólu o dużym nasileniu,
- ból wybudzający ze snu,
- wymioty,
- objawy odwodnienia (Odwodnienie organizmu u dziecka i dorosłego - skutki i objawy odwodnienia),
- gorączka i inne objawy ogólne,
- zaburzenia połykania - mogą mieć one postać trudności z prawidłowym przełykaniem lub bolesności podczas przełykania,
- utrata apetytu,
- krew w stolcu,
- zaburzenia oddychania,
- pogarszanie się ogólnego stanu zdrowia dziecka,
- objawy neurologiczne,
- brak przyrostu masy ciała lub jej spadek - ma to znaczenie przy przewlekłych bólach brzucha u dzieci.
Zauważając u dziecka któreś z wymienionych objawów alarmowych nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Konieczne może być wówczas przeprowadzenie odpowiedniej diagnostyki w celu znalezienia przyczyny pojawiających się dolegliwości. Jeśli opiekunowie nie są pewni co do przyczyny bólu brzuszka u dzieci, ostrożnie należy podchodzić do podawania małemu pacjentowi leków. W pewnych przypadkach (np. przy zapaleniu wyrostka robaczkowego) mogą one jedynie maskować objawy, opóźniając uzyskanie przez dziecko potrzebnej pomocy.
Bibliografia:
- Grata-Borkowska U., Pokorna-Kałwak D., Mastalerz-Migas A. Ból brzucha u dzieci - diagnostyka różnicowa i postępowanie terapeutyczne w POZ. Lekarz POZ 2016, 2, 151-155.
- Oracz G. Ból brzucha u dzieci - podstawowe zasady diagnostyki i leczenia przydatne pediatrom. Standardy Medyczne/Pediatria 2022, 19, 731-737.
- Lifchitz C. Ból brzucha u dzieci i młodzieży. Standardy Medyczne/Pediatria 2015, 12, 106-111.
- McClellan N., Ahlawat R. Functional Abdominal Pain in Children. [Updated 2023 Jun 26]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537298/