Katar w ciąży może być objawem przeziębienia, alergii lub zmian hormonalnych. Bywa uciążliwy i negatywnie wpływa na samopoczucie kobiety ciężarnej. Co na katar w ciąży można bezpiecznie stosować? Jakie domowe sposoby na katar mogą pomóc złagodzić ten nieprzyjemny objaw?
Ból brzucha u dziecka bez innych objawów - jakie może mieć przyczyny?
Choć ból brzucha u dzieci zazwyczaj występuje jednocześnie z innymi objawami, czasami jest jedynym obserwowanym symptomem. Jakie może mieć przyczyny? Jak leczyć ból brzucha u dziecka bez innych objawów? Poznaj też domowe sposoby, które mogą uśmierzyć dyskomfort odczuwany przez dziecko.
- Ból brzucha u dziecka - jak często występuje?
- Przyczyny bólu brzucha u dziecka
- Jak złagodzić ból brzucha u dziecka?
- Domowe sposoby na ból brzucha u dziecka
Ból brzucha u dziecka - jak często występuje?
Ból brzucha u dziecka pojawia się dość często. Nawet 1/3 dzieci w wieku szkolnym może zmagać się z tą dolegliwością co najmniej raz w tygodniu. Zazwyczaj towarzyszą mu inne dolegliwości. Ból brzucha bez dodatkowych symptomów występuje stosunkowo rzadko. Objaw ten jest niespecyficzny. Może bowiem wiązać się zarówno z zaburzeniami trawienia, jak i być objawem choroby niezwiązanej z układem pokarmowym.
Ostry i przewlekły ból brzucha u dziecka sprawia, że rodzice poszukują skutecznych leków, które pomogą uśmierzyć dyskomfort dziecka. W zależności od przyczyny bólu brzucha u dziecka stosowane są leki rozkurczowe, przeciwbólowe, przeczyszczające, a także elektrolity i preparaty na biegunkę dla dzieci i niemowląt.
Przyczyny bólu brzucha u dziecka
U dzieci najczęściej występuje ból brzucha czynnościowy. Jest to ból o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu, który pojawia się dość nagle i nie ma przyczyny organicznej. W większości przypadków utrzymuje się nie dłużej niż kilka minut. Zdecydowanie rzadziej ból brzucha u dziecka związany jest z chorobą organiczną, którą może być np. choroba zapalna jelit, choroba wrzodowa czy chociażby kamica pęcherzyka żółciowego.
Ból brzucha u dziecka bez innych objawów może wynikać ze stresu. Duże zmiany w życiu dziecka mogą generować wysoki poziom napięcia. Taką zmianą jest np. rozpoczęcie edukacji w przedszkolu lub szkole, pojawienie się nowego członka rodziny czy chociażby przeprowadzka. Narażenie dziecka na dużą ilość bodźców, szczególnie gdy jest ono wysoce reaktywne na stres, również może prowadzić do pojawienia się napięcia. Podobnie jak trudne sytuacje, które pojawiają się zarówno w domu, jak i przedszkolu/szkole. Układ nerwowy dziecka intensywnie się rozwija. W związku z tym, nie jest ono jeszcze w stanie efektywnie regulować swoich emocji. Stres może więc "uzewnętrzniać się" poprzez ból brzucha.
Częste bóle brzucha u dziecka mogą być wynikiem spożywanych pokarmów. Jeśli w diecie jest sporo słodyczy, słonych przekąsek lub innego rodzaju produktów o wysokim stopniu przetworzenia, może to skutkować dolegliwościami bólowymi.
Nawracające bóle brzucha u dzieci w pierwszych miesiącach życia mogą być wynikiem kolki. W tym przypadku, oprócz bólu pojawia się też napadowy płacz oraz rozdrażnienie u malucha. Płacz dziecka może trwać kilka godzin i jest trudny do ukojenia. Kolka jelitowa jest problemem, którego przyczyny nie są do końca poznane. Powoduje silny stres u rodziców, którzy często mimo chęci i wielu prób nie są w stanie uspokoić dziecka. O kolce jelitowej można przeczytać w artykule: Kolka u noworodka, dyschezja i gazy u niemowląt - przyczyny, objaw, leczenie.
Ból brzucha ostry może być również wynikiem zapalenia wyrostka robaczkowego. Początkowo, jedynym objawem jest zazwyczaj ból, który ma charakter tępy i lokalizuje się po środku brzucha, w okolicy pępka. Z czasem przesuwa się w kierunku prawego podbrzusza. Ból może nasilać się przy ruchu. Brzuch jest tkliwy przy dotyku. W miarę jego trwania, dołączają do niego inne dolegliwości, takie jak wymioty, biegunka, brak apetytu i podwyższona temperatura ciała.
Jak zostało już wspomniane, w większości przypadków ból brzucha nie występuje jako pojedynczy objaw. Zazwyczaj towarzyszą mu dodatkowe dolegliwości. Przewlekły ból brzucha u dziecka często wynika z zaparcia. Obserwuje się wówczas mniejszą ilość wypróżnień. Oddawane przez dziecko stolce są twarde, zbite, a podczas defekacji często pojawia się ból. Bóle brzucha i biegunki u dziecka mogą być natomiast objawem infekcji. Sugeruje je nagłe pojawienie się dolegliwości, którym towarzyszyć może złe samopoczucie małego pacjenta oraz gorączka.
Zazwyczaj, ból brzucha u dziecka jest łagodny i ustępuje samoistnie. Szczególna uwagę powinny jednak zwracać objawy alarmowe, które wymagają konsultacji medycznej:
- nagły, bardzo silny ból, który nie ustępuje,
- tkliwość brzucha przy dotyku,
- wymioty lub biegunka o ciemnym zabarwieniu, które sugeruje obecność krwi,
- objawy odwodnienia u dziecka, takie jak zapadnięte ciemiączko, suchość skóry i błon śluzowych, spierzchnięte usta, zmniejszone oddawanie moczu, spadek ciśnienia tętniczego krwi czy wzrost tętna,
- powiększenie obwodu brzucha.
Jak złagodzić ból brzucha u dziecka?
Ból brzucha u dzieci leczony jest w oparciu o jego przyczynę. Ból brzucha o podłożu psychicznym można próbować łagodzić poprzez wspieranie dziecka i akceptowanie jego emocji. Warto też próbować uczyć dzieci technik relaksacyjnych, które pomagają radzić sobie z nadmiarem napięcia. Jeśli ból brzucha pojawia się często i ma duże nasilenie, pomocna może być też konsultacja z psychologiem dziecięcym.
Nawracające bóle brzucha będące wynikiem kolki jelitowej można starać się uśmierzać poprzez zapewnienie dziecku spokojnego, komfortowego otoczenia, bez nadmiaru bodźców. Pomocne może być też delikatne masowanie brzuszka lub kołysanie malucha. Wspomagająco, można sięgnąć po probiotyki dla dzieci ze szczepami Lactobacillus reuteri. Znaleźć je można np. w kroplach BioGaia Protectis Baby.
Jeśli rodzic podejrzewa, ze ból brzucha u dziecka bez innych objawów może wynikać ze sposobu jego odżywiania się, warto wprowadzić zmiany w codziennej diecie. Kupne słodycze można zastąpić domowymi. Istotne jest też zwiększenie spożycia warzyw oraz owoców. Nie zawsze dziecko jest chętne na takie zmiany, ale z pewnością warto je wprowadzać. Proponowanie dziecku zdrowych posiłków długofalowo może przynieść poprawę jego stanu zdrowia.
Przy zaburzeniach pracy układu pokarmowego, wspomagająco często stosowane są preparaty na trawienie i niestrawność. W przypadku dzieci koniecznie trzeba jednak zwracać uwagę na ograniczenia wiekowe tych środków. Część z nich zawiera alkohol, przez co zalecana jest do stosowania dopiero u nastolatków. Pozbawiony alkoholu jest ziołowo-owocowy tonik Floradix Ochrona Jelit. Zawarte w nim składniki aktywne wspierają proces trawienia i funkcjonowanie jelit. Jednak mimo braku alkoholu w składzie, preparat ten również przeznaczony jest dla osób powyżej 12 roku życia.
W przypadku skurczu brzucha u dziecka można sięgnąć po tabletki z drotaweryną, takie jak np. No-Spa czy Drotafemme. Drotaweryna działa rozkurczowo na mięśnie gładkie. Jest skuteczna zarówno przy dolegliwościach skurczowych pochodzenia mięśniowego, jak i neurogennego. Leki z tą substancją można stosować u dzieci powyżej 6 roku życia. Zalecane dawkowanie u pacjentów miedzy 6 a 12 rokiem życia to 40 mg podawane 2 razy dziennie.
Ból brzucha ostry, któremu towarzyszą wymioty/biegunka i wzrost temperatury ciała, będący wynikiem infekcji wymaga przede wszystkim regularnego nawadniania dziecka. Wskazane jest podawanie elektrolitów o odpowiednio skomponowanym składzie. Dobrymi elektrolitami przy biegunce są takie preparaty jak Orsalit i Gastrolit. Eletrolity należy podawać często, ale małymi porcjami. Odwodnienie u dzieci rozwija się szybciej niż u dorosłych. A im młodszy jest pacjent, tym proces ten przebiega bardziej intensywnie. Wspomagająco, można sięgnąć też po Smectę. Część rodziców podaje dzieciom nifuroksazyd, choć warto pamiętać, że jest to lek przeciwbakteryjny, który może być skuteczny jedynie wtedy, gdy przyczyną infekcji są bakterie. Większość infekcji powodowana jest jednak przez wirusy. Przy biegunce stosuje się też lek z loperamidem (np. Stoperan, Laremid), który może być podawany już powyżej 6 roku życia. Preparat ten warto jednak zażywać w ostateczności, w sytuacjach, gdy np. utrudnione są częste wizyty w toalecie.
U dzieci z zaburzeniami pracy trzustki, lekarz może zalecić odpowiednie preparaty, których celem jest np. uzupełnianie enzymów trzustkowych. Stosuje się je przy przewlekłym zapaleniu trzustki, wybranych zaburzeniach trawienia czy też chorobie Leśniowskiego-Crohna. Preparaty na trzustkę dawkuje się zgodnie z zaleceniami lekarza.
Ból brzucha, którego przyczyną jest zaparcie, leczy się w różny sposób. Jeśli potrzebne jest szybkie opróżnienie jelit, można sięgnąć po wlewkę doodbytniczą o szybkim początku działania. Przy długotrwałym problemie warto natomiast pamiętać o makrogolach, które pomagają przywrócić prawidłowy rytm wypróżnień. Jeśli zachodzi potrzeba, można stosować je przez dłuższy okres czasu. Przykładowe preparaty z makrogolami dla dzieci to Xenna balance Junior oraz Dicopeg Junior. O leczeniu zaparcia u dzieci u dzieci pisaliśmy w artykule: Zaparcia u dzieci i niemowląt - przyczyny, objawy, leczenie. Jak dieta pomaga na zatwardzenie u dzieci?
Domowe sposoby na ból brzucha u dziecka
Bóle brzucha u dziecka można łagodzić też domowymi sposobami:
- ciepłe kompresy przykładane do brzucha - wygodne w stosowaniu są kompresy żelowe, które można szybko ogrzać i przyłożyć do brzuszka dziecka. Można użyć też termoforu,
- delikatne masowanie brzuszka dziecka,
- stosowanie ziołowych herbatek - tutaj zalecana jest ostrożność. Zioła w saszetkach wskazane są raczej dla starszych dzieci. Należy też uważać, czy dana roślina nie wywołuje objawów uczulenia,
- lekkostrawna dieta, ograniczenie ilości słodkich i słonych przekąsek,
- wzbogacenie diety w błonnik,
- regularne nawadnianie,
- systematyczna aktywność fizyczna.
Ból brzucha u dziecka bez innych objawów może być wynikiem odczuwanego przez nie stresu i napięcia. Czasami przyczyną bólu i dyskomfortu jest sposób odżywiania się i duża ilość słodyczy oraz innych niezdrowych przekąsek w diecie. Ostry ból brzucha, które nie ustępuje i ogranicza aktywność dziecka może świadczyć o zapaleniu wyrostka robaczkowego. W takim przypadku konieczne jest pilne udzielenie dziecku pomocy medycznej.
Bibliografia:
- Oracz G. Ból brzucha u dzieci - podstawowe zasady diagnostyki i leczenia przydatne pediatrom. Standardy Medyczne/Pediatria 2022, 19, 731-737.
- Grata-Borkowska U., Pokorna-Kałwak D., Mastalerz-Migas A. Ból brzucha u dzieci - diagnostyka różnicowa i postępowanie terapeutyczne w POZ. Lekarz POZ 2016, 2, 151-155.
- Kim J.S. Acute abdominal pain in children. Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr. 2013 Dec;16(4):219-24, doi: 10.5223/pghn.2013.16.4.219.
- Czerwionka-Szaflarska M., Gawryjołek J. Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej. Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 6: 408-414.
- McClellan N., Ahlawat R. Functional Abdominal Pain in Children. [Updated 2023 Jun 26]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan, available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537298/